Konstanty Moldenhawer


Konstanty Włodzimierz Moldenhawer, który przyszedł na świat 11 stycznia 1889 roku w Warszawie, był zasłużonym polskim fitogenetykiem.

Doczekał się wielu osiągnięć w swojej dziedzinie, a jego prace przyniosły znaczący wkład w rozwój genetyki roślin. Zmarł 24 listopada 1962 roku w Poznaniu, pozostawiając po sobie trwały ślad w nauce.

Życiorys

„Urodził się w rodzinie Aleksandra Edwarda Konstantego, który był sędzią okręgowym oraz Amalii Janiny z Ostrowskich. W jego rodzinie był także brat, Józef Franciszek Robert (1886–1941), prawnik, a siostra, Maria Magdalena (1891–1981), była żoną Gustawa Potworowskiego.

Po ukończeniu szkoły Edwarda Rontalera, młody Moldenhawer przeniósł się do Wrocławia w celu studiowania rolnictwa na tamtejszym uniwersytecie. W 1911 roku uzyskał dyplom agronoma, a roku później podjął roczną praktykę rolną na Dolnym Śląsku. Od 1912 roku związał się z firmą „K. Buszczyński & M. Łążowski” w Niemierczu, położonej na Podolu.

W 1914 roku Moldenhawer został asystentem profesora Kazimierza Miczyńskiego w Akademii Rolniczej w Dublanach oraz rozpoczął współpracę z profesorem Marianem Raciborskim. Po okresie w Warszawie, gdzie przez jeden rok był asystentem w Sekcji Nasiennej Centralnego Towarzystwa Rolniczego, od 1920 roku pełnił rolę adiunkta w Katedrze Uprawy Roli i Roślin na Uniwersytecie Poznańskim. Rok później obronił pracę doktorską, a w 1925 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego w dziedzinie genetyki i hodowli roślin na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Konstanty Moldenhawer podjął następnie pracę w majątku Wapno dla zakładów „Solvay”, a w 1928 roku objął kierownictwo sekcji nasiennictwa w Pomorskiej Izbie Rolniczej w Toruniu. W 1930 roku przeniósł się do Motycza i pracował w Stacji Hodowli Nasion Buraka Cukrowego. W 1935 roku zasiadał w Komisji Klasyfikacji Gruntów Ornych działającej przy Ministrze Skarbu, lecz po dwóch latach nieco zmienił adres zamieszkania, wracając do Poznania, gdzie przyjął etat docenta oraz kierownictwo Katedry Genetyki i Hodowli Roślin.

Po wybuchu II wojny światowej i akcji wysiedlania ludności z Poznania we wrześniu 1939 roku, Moldenhawer przeniósł się do Warszawy, gdzie podjął prace związane z hodowlą roślin. W 1945 roku wrócił do Poznania, gdzie na Uniwersytecie zorganizował Katedrę i Zakład Genetyki i Hodowli Roślin przy Wydziale Rolniczo-Leśnym. Objął tym samym stanowisko kierownika zakładu i, początkowo jako docent, z czasem zdobył tytuł profesora tytularnego, a następnie nadzwyczajnego i zwyczajnego.

W 1951 roku Wydział Rolniczo-Leśny uzyskał status samodzielnej Wyższej Szkoły Rolniczej, a w 1956 roku, pod jego przewodnictwem, katedra zaczęła funkcjonować w ramach Wydziału Ogrodniczego, gdzie Moldenhawer pracował aż do przejścia na emeryturę w 1960 roku. Po wojnie aktywnie współpracował z Instytutem Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, gdzie piastował stanowisko kierownika Zakładu Roślin Oleistych.

Poza tym, Moldenhawer kierował Pracownią Paleobotaniczną i był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Polskiego Towarzystwa Archeologicznego, Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika oraz Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Dorobek naukowy Konstantego Moldenhawera obejmuje ponad 200 prac z zakresu genetyki roślin i paleobotaniki, w tym wyodrębnienie 17 nowych odmian oleistych roślin uprawnych. Życie osobiste Moldenhawera również zasługuje na uwagę: od 16 marca 1924 roku był mężem Jadwigi z Chojeckich h. Lubicz (1898–1979); doczekał się trojga dzieci: Andrzeja Aleksandra (ur. 1926), Marii Teresy (ur. 1928) oraz Kazimierza (ur. 1931).

Konstanty Moldenhawer zmarł w Poznaniu, a jego prochy spoczywają w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 72-5-17,18).

Ordery i odznaczenia

Konstanty Moldenhawer otrzymał liczne wyróżnienia i odznaczenia w uznaniu za swoje osiągnięcia. Jego zasługi zostały docenione przez władze państwowe, co zaowocowało szeregiem wysokich odznaczeń. Wśród nich znajdują się:

  • krzyż komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
  • złoty krzyż zasługi (przyznany 13 lipca 1955),
  • medal 10-lecia Polski Ludowej (uzyskany 31 marca 1955).

Nagrody

Wyróżnienia przyznawane za wybitne osiągnięcia w dziedzinie rolnictwa i hodowli roślin niosą ze sobą ogromne znaczenie i zasługują na szczególną uwagę. Poniżej wskazano jedno z najważniejszych osiągnięć, jakim obdarzono Konstanty Moldenhawer:

  • W 1952 roku przyznano mu Nagrodę Państwową III stopnia w kategorii zespołowej za doskonałe rezultaty w hodowli odmian słonecznika prążkowanego oleistego, rącznika, słonecznika pastewnego oraz kukurydzy Złotej Góreckiej.
  • Wyróżnienie to dotyczyło także wprowadzenia do krajowej produkcji dwóch znaczących roślin oleistych: pachnotki oraz kapusty abisyńskiej.

Przypisy

  1. Spuścizny uczonych polskich i kolekcje, nabytki APAN po 1999 roku. Konstanty Moldenhawer (1889–1962). „Biuletyn Archiwum Polskiej Akademii Nauk”. Nr 54, s. 68–70, 2013. Warszawa: Archiwum PAN. [dostęp 31.07.2024 r.]
  2. Skład Pomorskiej Izby Rolniczej. Zmiany w zespole urzędników i kronika. „Rocznik Pomorskiej Izby Rolniczej”, s. 3, 1928. Toruń: Pomorska Izba Rolnicza. [dostęp 31.07.2024 r.]
  3. a b Konstanty Włodzimierz Moldenhawer h. wł. M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 31.07.2024 r.]
  4. Cmentarz Stare Powązki: OSTROWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 31.07.2024 r.]
  5. Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 6, 23.07.1952 r. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 31.07.2024 r.]
  6. M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1164 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie szkolnictwa wyższego”.
  7. M.P. z 1955 r. nr 106, poz. 1419 - Uchwała Rady Państwa z dnia 31.03.1955 r. nr 0/464 - na wniosek Ministra Rolnictwa.

Oceń: Konstanty Moldenhawer

Średnia ocena:4.84 Liczba ocen:15