Ulica Litewska w Warszawie

Ulice i place

Ulica Litewska to jedna z interesujących arterii w Warszawie, zlokalizowana w śródmieściu tego dynamicznego miasta. To miejsce, które łączy różne fragmenty stolicy, sprawiając, że staje się ona vitalnym elementem komunikacyjnym.

Ulica zaczyna się przy alei J.Ch. Szucha, a jej końcowym punktem jest ul. Marszałkowska. Trasa, którą wytycza, jest nie tylko praktyczna, ale również malownicza, przez co zyskuje na znaczeniu w codziennym życiu mieszkańców oraz turystów.

Historia

Ulica Litewska w Warszawie ma długą i interesującą historię, która sięga lat 70. XIX wieku. W 1877 roku, w wyniku parcelacji ogrodów znajdujących się w tej okolicy, wytyczono tę ulicę. Jej nazwa, nadana kilka lat później, nawiązuje do stacjonującego nieopodal rosyjskiego Litewskiego Pułku Lejbgwardii.

Później, w 1880 roku, przy numerze 3 powstała kryta ujeżdżalnia, znana powszechnie jako tattersal. Natomiast w 1899 roku pod numerem 6 zrealizowano budowę pałacyku dla księcia Wasyla Dołgorukowa, a projekt powstał dzięki Ludwikowi Panczakiewiczowi. W latach 1902-1903, przy numerze 16, wzniesiono nowoczesny gmach Instytutu Higieny Dziecięcej im. barona Leona de Lenvala, zaprojektowany przez Karola Jankowskiego oraz Franciszka Lilpopa. Budynek przeszedł znaczne zmiany w latach 1931-1932, w oparciu o wizję Romualda Millera.

Podczas II wojny światowej ulica znalazła się w obrębie dzielnicy policyjnej. Po deportacji Polaków, jej mieszkańcami zostali w przeważającej mierze funkcjonariusze niemieckiego aparatu władzy.

W roku 1943 Klinikę Dziecięcą, umiejscowioną wcześniej w domach instytutu, przeniesiono do opuszczonych budynków Szpitala Dziecięcego Bersohnów i Baumanów. W tej samej lokalizacji utworzono szpital dla dzieci niemieckich. W drugiej połowie 1943 roku, w budynku na numerze 14, utworzono oboz wychowawczy dla policji bezpieczeństwa, które wcześniej mieściły się w ul. Gęsiej 24.

7 września 1943 roku, przy ul. Litewskiej (w okolicy Marszałkowskiej), harcerski oddział „Agat” przeprowadził skuteczną akcję likwidacyjną przeciwko zastępcy komendanta Pawiaka, Franzowi Bürkowi. Dzień 5 października 1943 roku zapisał się w historii ulicy jako tragiczny, kiedy to zastrzelono Jacoba Lechnera, kierownika referatu IV A3 warszawskiego Gestapo, u zbiegu z aleją Szucha.

Zabudowa ulicy przetrwała w większości II wojnę światową. Po zakończeniu konfliktu w 1945 roku nastąpiły znaczne zmiany; połączono i przebudowano budynki nr 16 i 14, które stały się częścią szpitala dziecięcego przy ul. Marszałkowskiej 24. Przy wejściu do budynku nr 16 pozostawiono napis z 1945 roku o jego rozminowaniu, wykonany przez sapera Borowicza. W przekształconej hali dawnej ujeżdżalni, w 1948 roku zainaugurowano działalność Teatru Syrena.

W pałacyku Dołgorukowa zaczęły funkcjonować biura Ambasady Czechosłowacji, a po podziale na Czechy i Słowację w 1993 roku, mieściła się tam także Ambasada Słowacji.

W okolicach roku 1950 do gmachu Najwyższej Izby Kontroli, który od 1945 roku stał się siedzibą Ministerstwa Spraw Zagranicznych, dobudowano boczne skrzydło w stylu neoracjonalizmu (nr 2/4). Natomiast w 2003 roku na rogu ulicy Litewskiej i alei Szucha zakończono budowę nowoczesnego biurowca Articon Center (al. Szucha 21), który został zakupiony przez Ministerstwo w 2005 roku.

Ważniejsze obiekty

Na ulicy Litewskiej w Warszawie znajdują się liczne interesujące obiekty, które warto poznać. Wśród nich wyróżniają się:

Te miejsca mają istotne znaczenie dla historii i kultury stolicy. Warto je odwiedzić, aby lepiej zrozumieć charakter Warszawy oraz jej dziedzictwo.

Przypisy

  1. Tomasz Urzykowski. Saperski napis sprzed 73 lat. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 10.10.2018 r.
  2. Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 60.
  3. Władysław Bartoszewski: Warszawski pierścień śmierci 1939-1944. Warszawa: Wydawnictwo Świat Książki, 2008, s. 237.
  4. Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 235.
  5. Jerzy Kasprzycki: Korzenie miasta. Tom I. Śródmieście Południowe. Warszawa: Wydawnictwo VEDA, 2004, s. 96.
  6. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 9. Langiewicza-Łukasińskiego. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2003, s. 104.
  7. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 9. Langiewicza-Łukasińskiego. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2003, s. 94.
  8. Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 130.
  9. Instytut Higieny Dziecięcej im. barona Lenvala. warszawa1939.pl. [dostęp 16.07.2016 r.]
  10. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 436.
  11. Zofia Podgórska-Klawe: Szpitale warszawskie 1388–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 309.
  12. Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 344.
  13. Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 51.
  14. Jacek Wołowski: Moja Warszawa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 161.
  15. Jerzy Kasprzycki: Korzenie miasta. Tom I. Śródmieście Południowe. Warszawa: Wydawnictwo VEDA, 2004, s. 95.
  16. Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 1977, s. 84.
  17. Tomasz Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 9. Langiewicza-Łukasińskiego. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2003, s. 99.
  18. NIK: MSZ przepłaciło 16 mln zł netto za biurowiec Articom Center. [w:] Puls Biznesu [on-line]. 25.08.2005 r. [dostęp 17.07.2016 r.]

Oceń: Ulica Litewska w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:4.79 Liczba ocen:21