Powsinek

---

Położenie

Powsinek to obszar znajdujący się na terenie dzielnicy Wilanów, którego granice określają ulicę Zygmunta Vogla na północy, Wilanówka oraz ulica Ruczaj po wschodniej stronie, przechodząca od skrzyżowania z ulicą Rosy aż do drogi prowadzącej do krzyżówki ulic Łukasza Drewny i Przyczółkowej. Południowa granica przebiega tą drogą, z kolei zachodnia wytyczona jest ulicą Przyczółkową do ulicy Vogla. Obszar ten sąsiaduje z takimi miejscami jak: Wilanów Królewski na północy, Zawady oraz Kępa Zawadowska na wschodzie, Powsin na południu oraz Błonia Wilanowskie na zachodzie.

Zgodnie z danymi z Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju, Powsinek jest klasyfikowany jako część miasta o identyfikatorze 0918448. Zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, który został uchwalony 25 maja 1999 roku przez Radę Gminy Wilanów, północna część tego obszaru uznawana jest za osiedle.

Na terenie osiedla znajduje się także malownicze Jezioro Powsinkowskie, przez które przebiega Rów Powsinkowy oraz rozwinięty system rowów będących jego dopływami. Dodatkowo, na obszarze tym występuje fragment Rowu Natolińskiego. Region południowy obszaru Powsinka zajmują głównie łąki, pastwiska i areały uprawne. Północna część z kolei charakteryzuje się zwartą zabudową jednorodzinną, której lokalizacja wyraźnie wskazuje na historyczne osadnictwo wzdłuż brzegu jeziora. Na południowej stronie, w pobliżu zabudowań, przebiega Południowa Obwodnica Warszawy (droga ekspresowa S2).

Historia wsi Powsinek sięga co najmniej 1580 roku, kiedy to była już w zasięgu wilanowskiej parafii św. Anny. Jedynie część rejonu przy ulicy Dobrodzieja znajduje się w obrębie powsińskiej parafii św. Elżbiety.

Historia

„Na początku Powsinek był ściśle związany z pobliskim Powsinem, a także z wsią Milanów (znaną później jako Wilanów). Granice między Powsinkiem a Milanowem zostały określone w 1594 roku, a następnie skonkretyzowane w 1688. Wcześniej, w XV wieku, wieś znajdowała się w posiadaniu szlacheckiego rodu Prusów. Powierzchnia Powsinka w 1528 roku wynosiła około 170 hektarów, co przekładało się na 10 łanów. W 1661 roku w miejscowości znajdowało się 22 domy.

W dniu 23 kwietnia 1677 roku Milanów, wraz z Powsinkiem, został nabyty przez koniuszego wielkiego koronnego Marka Matczyńskiego na rzecz Jana III Sobieskiego, za kwotę 35 000 florenów (inne źródła podają 43 tysiące złotych „w dobrej monecie”) od podkomorzego kaliskiego Stanisława Krzyckiego. W 1720 roku Konstanty Sobieski sprzedał tę posiadłość oraz Wilanów i okoliczne tereny Elżbiecie Sieniawskiej za 506 666 florenów i 20 groszy.

W 1775 roku we wsi było 38 gospodarstw, a jej łączna powierzchnia wynosiła 328 hektarów. W tym samym okresie Powsinek został włączony do gminy Wilanów. Zgodnie z danymi z 1886 roku, wieś miała powierzchnię składającą się z 45 mórg dworskich oraz 575 mórg włościańskich, a zamieszkiwały ją 349 osób. W roku 1905 znajdowały się tam 57 domy oraz 4 sklepy, a liczba mieszkańców wzrosła do 606, natomiast w 1921 roku liczba domów wyniosła 110, przy łącznej liczbie mieszkańców równej 9000.

Na obszarze wsi posiadłości mieli Piotr Opacki, Jan Karnicki, a także rodziny Szalapskich i Prażmowskich. Miejscowość była wspomniana w dokumentach jako Powszyno minor. W dokumentach można również znaleźć inne nazwy, takie jak Powssino (w roku 1399), Powsino Minor (1422), Powsino Prutenorum (1426), Powszino Minor (1433), Powszino Pruske (1457), Powsino Taborowe (1493), Maly Powsyn (1494), Powszynko (1514) oraz Powszynek (1526).

Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 14 maja 1951 roku, osiedle to, wraz z pozostałą częścią gminy Wilanów, zostało włączone w granice administracyjne Warszawy. Początkowo wchodziło w skład Mokotowa, a od marca 1994 roku stało się częścią Wilanowa. W przeszłości na terenie wsi funkcjonował również młyn.

Przyroda

W 2002 roku obszar o powierzchni 2,8518 ha został uznany za użytek ekologiczny „Powsinek”, którego celem jest ochrona unikalnych siedlisk przyrodniczych, w szczególności motyla modraszka telejusa oraz mrówek z rodzaju Myrmica, które można spotkać na łąkach zmienno-wilgotnych. Zespół osiedli Powsinek leży w granicach Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Obszar ten został utworzony na podstawie rozporządzenia Wojewody Warszawskiego z dnia 29 sierpnia 1997 roku, dotyczącego ochrony krajobrazu w województwie warszawskim.

Na tym obszarze wegetacyjnym można zauważyć zarówno zbiorowiska roślinne Arrhenatheretalia, jak i Molinion caeruleae. Wzrok przyciągają tu różnorodne gatunki roślin, w tym: bodziszek błotny, tojeść pospolita, krwawnica pospolita, przetacznik długolistny, krwiściąg lekarski, rutewka żółta, rutewka wąskolistna, stokłosa żytnia, groszek bulwiasty, ślaz zygmarek, a także mikołajek płaskolistny. W roku 2004 zidentyfikowano także wiele gatunków ptaków, takich jak bączek, czernica, czajka zwyczajna, rybitwa rzeczna, rybitwa białowąsa, rybitwa czarna, pliszka siwa, strumieniówka, kruk zwyczajny oraz dziwonia zwyczajna.

W późniejszych latach, region ten odwiedzały również takie ptaki jak: kukułka, trznadel, grzywacz, zaganiacz, kapturka, skowronek, pliszka żółta, mazurek, potrzos, a także sroka. Jezioro Powsinkowskie jest kolejnym cennym miejscem przyrodniczym w tym rejonie, które obfituje w grążel żółty oraz liczne zbiorowiska wodne i szuwarowe Phragmitetalia, w tym szuwar jeżogłówki gałęzistej.

Obszar Powsinka oraz przyległe tereny, takie jak park Wilanowski, Jezioro Wilanowskie, Morysina, dolina Wilanówki, skarpa wiślana oraz Las Kabacki, tworzą niezwykle ważny ekologiczny ciąg. Pełnią one kluczową rolę w utrzymywaniu równowagi klimatycznej, regulacji hydrologicznych oraz w procesie oczyszczania powietrza w północnej części miasta.

---

Oceń: Powsinek

---