Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki

---

Historia

Instytut Architektury i Urbanistyki, znany jako NIAiU, został utworzony 21 listopada 2017 roku. Jego powstanie to odpowiedź na rosnące zainteresowanie państwa jakością przestrzeni publicznej oraz na widoczny brak skoordynowanych działań w zakresie edukacji przestrzennej i kształtowania kultury architektonicznej w Polsce.

Realizowane przez ten instytut działania mają na celu reagowanie na poważny kryzys, który dotyka polską przestrzeń, a tym samym wpływa na jakość życia obywateli. Głównym zadaniem Instytutu jest promowanie wiedzy dotyczącej roli architektury i przestrzeni oraz uświadamianie ich znaczenia w kontekście kulturowym dla całego społeczeństwa, wpływających na każdego użytkownika przestrzeni publicznej.

Pionierem tej instytucji został Bolesław Stelmach, który do dziś pełni funkcję dyrektora. Jego kadencja zwiastuje trudności, a także wyzwania, które NIAiU ma przed sobą w zakresie przekształcania i podnoszenia standardów jakości polskiego środowiska miejskiego.

Działalność

Instytut Architektury i Urbanistyki to organizacja, która od samego początku stawia na edukację jako swoje kluczowe założenie. Celem instytutu jest nie tylko promowanie wiedzy, ale także rozwijanie krytycznego myślenia w zakresie architektury. Poprzez różnorodne działania wystawiennicze, popularyzatorskie oraz wydawnicze, instytut dąży do wprowadzenia dobrej architektonicznej praktyki i przekształcania przestrzeni. Rejestracja i archiwizacja dorobku polskich architektów oraz urbanistów stanowi istotny aspekt, który ma na celu wspieranie szerokiej publiczności w dostępie do architektonicznych osiągnięć.

Edukacja

W ramach działań dydaktycznych, instytut rozwija programy skierowane nie tylko do dzieci i młodzieży, ale także do dorosłych, wprowadzając innowacyjne rozwiązania w polskim systemie edukacji architektonicznej. Kluczowym elementem tych działań stał się Zespół ds. Powszechnej Edukacji Architektonicznej, którego celem jest zintegrowanie edukacji architektonicznej z resztą systemu edukacyjnego w Polsce. Platforma ADE to jedno z narzędzi, które znacznie wzbogaca te działania.

Nagroda NIAiU

Uznanie dla młodych talentów w formie Nagrody NIAiU, to interdyscyplinarny konkurs, który ma na celu nagrodzenie najlepszych prac magisterskich w dziedzinie wertowania wartości przestrzeni publicznej. Konkurs odbywa się corocznie i przyznawany jest w dwóch kategoriach: teoretycznej oraz praktycznej (projektowej), co podkreśla różnorodność podejść do tematu.

Nauka

Instytut jest również aktywnym uczestnikiem życia naukowego – podejmuje działalność badawczą oraz organizuje seminaria. Współpraca z innymi instytucjami pozwala na opracowywanie i gromadzenie archiwalnych materiałów, które są związane z misją instytutu.

Wydawnictwo

W ramach swojej działalności wydawniczej, instytut intensywnie koncentruje się na publikacjach, które mają na celu przybliżenie szerokiemu gronu odbiorców problematyki powojennej architektury i urbanistyki. Warto zaznaczyć kilka istotnych tytułów:

• Warszawa Gutta, Błażej Pindor, Raster i Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa 2018, ISBN 978-83-946849-7-6,
• Cztery ściany i dach. Złożona natura prostej profesji, Reinier de Graaf, Instytut Architektury, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa 2019, ISBN 978-83-63789-19-9,
• On i ja. O architekturze i Le Corbusierze, Jerzy Sołtan, Fundacja Centrum Architektury, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa 2020, ISBN 978-83-957282-1-1,
• U źródeł modernizmu, Józef Rykwert, tłum. Ewa Klekot, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa 2021, ISBN 978-83-956466-6-9,
• Architektura myślenia, Andrzej Piotrowski, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa 2022, ISBN 978-83-960286-6-2,
• Architektura i urbanistyka w dokumentach KC PZPR, Andrzej Skalimowski, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa 2022, ISBN 978-83-962825-4-5,
• Architektura przyjaznych przestrzeni, Krzysztof Chwalibóg, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa 2022, ISBN 978-83-960286-7-9,
• Antropocen. W stronę architektury regenerującej, red. Kacper Kępiński, Adrian Krężlik, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa 2022, ISBN 978-83-965401-1-9,
• Dom dla kultury. Spojrzenie na architekturę kibuców i kołchozów, Nicolas Grospierre, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa 2022, ISBN 978-83-962825-2-1,
• House for Culture, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Nicolas Grospierre, Warszawa 2022, ISBN 978-83-962825-1-4,
• Notes Archikultury. Praktyki i inspiracje. Nadrenia Północna-Westfalia i Meklemburgia-Pomorze Przednie, red. Katarzyna Domagalska, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa 2022, ISBN 978-83-965401-4-0,
• Ruch tektoniczny. Przewodnik po powojennej architekturze województwa świętokrzyskiego, Kacper Kępiński, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa 2023, ISBN 978-83-965401-6-4.

Wystawy

Wraże zainteresowania, instytut organizuje wystawy, które koncentrują się na analizie polskiej architektury oraz na wyjątkowych projektach. Dzięki temu, prezentuje osobistości, które wpłynęły na kształtowanie architektonicznego otoczenia w Polsce.

Zasoby

Tworzenie elektronicznej bazy zasobów jest kolejnym ważnym elementem działalności instytutu, która jest dostępna dla wszystkich użytkowników bezpłatnie. Zgromadzone materiały obejmują:

• zdigitalizowane archiwum magazynu Architektura-Murator z lat 1994–2011,
• pisemne wypowiedzi wybranych architektów, w tym Marek Budzyński, Krzysztof Chwalibóg, Stanisław Deńko i Romuald Loegler, dotyczące przekształcania przestrzeni w Polsce,
• projekt Historie mówione polskiej architektury, realizowany z Ośrodkiem Karta, który polega na zbieraniu wywiadów z osobami związanymi z architekturą, między innymi z Grzegorzem Piątkiem i Agnieszką Cieślik,
• kolekcja fotografii ukazujących wybrane zagadnienia architektoniczne, wykonana przez Nicolasa Grospierre’a, Konrada Pustoły, Andrzeja Tobisa,
• Platforma ADE, oferująca materiały wspierające edukację w zakresie architektury i urbanistyki.

Instytut regularnie publikuje także podcasty, filmy oraz przewodniki architektoniczne, które są dostępne dla szerszej publiczności.

---

Oceń: Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki

---