Fort V Twierdzy Warszawa

Twierdze

Fort V, znany również jako „Włochy”, jest istotnym elementem struktury fortowej, stanowiącej zewnętrzny pierścień ochronny Twierdzy Warszawa. Został zbudowany w latach osiemdziesiątych XIX wieku, w okresie intensyfikacji prac fortyfikacyjnych w stolicy.

Warto zauważyć, że fort V jest usytuowany pomiędzy innymi ważnymi fortami w tej twierdzy: fort IV „Chrzanów“, który znajduje się tuż przed nim, oraz fort VI „Okęcie“, usytuowany zaraz po nim. Te trzy forty razem tworzą integralną część systemu obronnego, który miał na celu zabezpieczenie Warszawy przed potencjalnymi zagrożeniami.

Historia

Fort, który miał na celu ochronę linii Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej oraz zabezpieczenie podejść do Warszawy od zachodniej strony, jest doskonałym przykładem fortyfikacji rosyjskiej z tego okresu. Jego konstrukcja wpisuje się w schemat fortów budowanych w Warszawie. Ze względu na swoje unikalne cechy architektoniczne, fort ten stanowi wyjątkowy element historyczny.

Obiekt został zaprojektowany jako dwuwałowy fort o narysie pięcioboku, z dwoma czołami, przy czym kąt styku czół zbliżony jest do 180°, co świadczy o jego przemyślanej budowie. W miejscach styku czół oraz barków fortu zbudowano kaponiery, które miały chronić otaczającą fort suchą fosę, co znacząco zwiększało jego możliwości obronne.

Ważnym elementem budowli są koszary szyjowe, które zachowały się do dziś w doskonałym stanie. To one stanowiły główny obiekt zaplecza fortu. W trakcie modernizacji twierdzy wprowadzono wiele istotnych zmian, w tym przebudowę, w ramach której stworzono jeden główny wał o bardzo szerokim przedpiersiu, wynoszącym około 30 m.

W tym samym czasie ceglane kaponiery zostały zastąpione betonowymi, co dawało im większą trwałość. W szyi fortu powstała także potężna kaponiera szyjowa, osłonięta dziełem ziemnym, co również poprawiało jego defensywność. Jednak po 1909 roku, w ramach likwidacji twierdzy, wszystkie kaponiery zostały wysadzone, co zmieniło pierwotny wygląd tego miejsca.

Stan zachowania

Fort, który aż do dziś przetrwał w dobrym stanie, otoczony jest terenami, na których znajduje się cmentarz. W obrębie jego szyi oraz na esplanadzie, przed czołem, można dostrzec zachowany w bardzo dobrym stanie zespół koszar. Oprócz tego, wyróżniają się poterna koszarowa na osi oraz ruiny tradytora i kaponier. Mimo że czytelny układ ziemny fortu, w tym wał i esplanada, doświadczał w ostatnich latach dewastacji, nadal pozostaje on istotnym punktem historycznym.

W latach 2015–2017 oraz 2019–2022 fort przeszedł zakrojoną na szeroką skalę renowację, finansowaną z budżetu Dzielnicy Włochy oraz Funduszy Europejskich. W ramach tej modernizacji nie tylko wzmocniono i częściowo odtworzono wały obronne, ale również na jednym z dziedzińców stworzono boisko do piłki nożnej. Na terenie drugiego dziedzińca powstał również plac rekreacyjny, który zyskał różnorodne atrakcje, takie jak: zewnętrzna siłownia, stoliki do gry w tenisa stołowego, plac zabaw oraz szachownica przeznaczona do szachów plenerowych.

Dawne pół-dzikie trasy gruntowe zostały przekształcone w żwirowe ścieżki, które wyposażono w ławki, śmietniki i oświetlenie, zapewniając tym samym większy komfort korzystania z terenu. Tereny koszar, wcześniej administrowane przez Agencję Mienia Wojskowego, zostały w 2022 roku przekazane do dyspozycji Dzielnicy Włochy, co stanowi dalszy krok w kierunku ich rewitalizacji.

Oceń: Fort V Twierdzy Warszawa

★★★★★
Średnia ocena:4.82 Liczba ocen:10