Zofia Bartoszewska

---

Życiorys

Matka Zofii, Helena Makuch, pełniła funkcję kierowniczki szkoły powszechnej, a jej ojciec, Karol Makuch, był wysokim urzędnikiem w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Rodzina mieszkała w Warszawie, przy Krakowskim Przedmieściu. Po tym, jak Niemcy zajęli miasto, musieli opuścić swój dom i przenieśli się do kamienicy przy ul. Chałubińskiego. W czasie niemieckiej okupacji Zofia aktywnie uczestniczyła w działalności Szarych Szeregów.

Wraz z siostrą brała udział w powstaniu warszawskim, gdzie pełniła rolę sanitariuszki w plutonie kobiecym III Obwodu „Waligóra” (Wola) Warszawskiego Okręgu AK – WSK (Wojskowa Służba Kobiet). Następnie pracowała w Szpitalu Karola i Marii przy ul. Leszno 136, a po jego likwidacji, w Szpitalu Wolskim. W pierwszych dniach powstania zginął jej ojciec, prawdopodobnie rozstrzelany podczas łapanki w al. Szucha. Obie siostry cudem udało się ocaleć przed rozstrzelaniem podczas rzezi Woli.

Po kapitulacji powstania Zofia, razem z matką i starszą siostrą Wandą, znalazły schronienie u ciotki w Krakowie. Po wojnie, kobiety wróciły do Warszawy, zamieszkując na Pradze. Niestety, wkrótce po powrocie zmarła matka Zofii.

Ukończyła studia w zakresie polonistyki na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. W trakcie studiów Zofia po raz pierwszy wyszła za mąż za lekarza, Janusza Bachurzewskiego. Z tego związku na świat przyszedł jej jedyny syn, Piotr. Małżeństwo okazało się nietrwałe i rozpadło się.

Przez wiele lat Zofia pracowała w Państwowym Instytucie Wydawniczym. W 1967 roku poślubiła po raz drugi Władysława Bartoszewskiego, znakomitego historyka, publicystę, polityka i dyplomatę. 23 sierpnia 1980 roku była jednym z sygnatariuszy apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych, wzywającego do dialogu z strajkującymi robotnikami. W czasie stanu wojennego, w 1982 roku, Zofia została zwolniona z funkcji zastępcy redaktora naczelnego PIW oraz otrzymała tak zwany wilczy bilet.

W obliczu tych trudności podjęła współpracę z Prymasowskim Komitetem Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom. Była również współredaktorką wielu publikacji swojego męża. W 2006 roku została uhonorowana Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Zmarła 19 października 2017 roku w Warszawie i została pochowana w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w kwaterze FV-tuje-18.

Gabinet Władysława i Zofii Bartoszewskich

W 2003 roku Władysław Bartoszewski zdecydował się na ważny krok, przekazując swoje cenne zbiory dotyczące historii Polski. Darował je Zakładowi Narodowemu im. Ossolińskich, co stanowiło nie tylko akt hojności, ale także istotny wkład w badania nad przeszłością kraju. W skład zbiorów weszły różnorodne materiały, w tym książki i czasopisma konspiracyjne, a także plakaty, ulotki oraz fotografie z czasów II wojny światowej.

Warto podkreślić, że w przekazanych dokumentach znalazły się niezwykle cenne materiały z lat 1939–1940, które nigdy wcześniej nie były niby to odnotowane, ani publikowane w żadnych specjalistycznych opracowaniach. Oprócz tego, w kolekcji znalazły się także nagrody, medale oraz dyplomy, które Władysław Bartoszewski zdobył dzięki swojej działalności.

Te unikalne dary zostały zorganizowane w specjalnie wydzielonym pomieszczeniu, które nosi nazwę Gabinet Władysława i Zofii Bartoszewskich, stanowiąc tym samym hołd dla życia i pracy tej wybitnej pary.

---

Oceń: Zofia Bartoszewska

---