Władysław Niedźwiedzki


Władysław Marcin Niedźwiedzki, urodzony 11 października 1849 roku w Warszawie, a zmarły 6 lutego 1930 roku w tym samym mieście, był wybitną postacią w dziedzinie językoznawstwa, pedagogiki, etnografii oraz leksykografii. Specjalizował się w opracowywaniu rozpraw dotyczących etnografii zarówno słowiańskiej, jak i polskiej, a także stworzył słownik spolszczeń.

Niedźwiedzki swoją edukację rozpoczął w warszawskich szkołach powiatowych i gimnazjach, które kończył w 1868 roku. Po roku przerwy, w 1869 roku, podjął studia na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, w „sekcji słowiańskiej”, gdzie studia zakończył w 1873 roku uzyskując stopień kandydata. Po ukończeniu studiów pozostał na uniwersytecie jako stypendysta, planując dalszą naukę w celu uzyskania tytułu magistra.

W 1878 roku Niedźwiedzki rozpoczął pracę jako nauczyciel języka polskiego w II progimnazjum w Warszawie, a od 1883 roku uczył w V Gimnazjum. W kolejnych latach, rozpoczął karierę akademicką jako lektor języka polskiego na Uniwersytecie Warszawskim.

Od 1891 roku, Niedźwiedzki był współautorem, a później samodzielnym redaktorem ośmiotomowego Słownika języka polskiego, znanego jako warszawski, który ukazywał się przy wsparciu Kasy im. Józefa Mianowskiego. Dzieło to, współtworzone wspólnie z Janem Karłowiczem oraz Adamem Kryńskim, otrzymało nagrodę na konkursie im. Lindego przyznawanym przez Krakowską Akademię Umiejętności.

Niedźwiedzki był także odpowiedzialny za publikację „Słownika staropolskiego” w dwóch tomach, opracowanego wraz z Antonim Krasnowolskim i wydanego przez Michała Arcta w 1914 roku. Zyskał renomę jako autor słownika spolszczeń z 1917 roku, który zawierał rodzime odpowiedniki dla wyrazów obcych. W jego opracowaniu znajduje się szereg germanizmów, które ukazują wpływ języków obcych na język polski.

Niedźwiedzki był również członkiem zarządu Kuchni Tanich w Warszawie. Od 1896 roku pełnił funkcję dyrektora Kuchni Taniej nr 2.

Ponadto, oprócz głównych publikacji, Niedźwiedzki zadebiutował w różnorodnych czasopismach literackich, gdzie można znaleźć jego prace, takie jak:

  • „O Słowakach” w czasopiśmie Niwa,
  • „Ślady i znaczenie mitu o szklanej górze” w Niwie,
  • „Polacy na pograniczu Węgier” w Niwie,
  • „Wianki” w Niwie,
  • „Babie lato” w Niwie,
  • „Święcone” w Ateneum,
  • „Dzień św. Marcina” w Ateneum,
  • „N. M. Panna Roztworna” w Słowie,
  • „Wigilja Bożego Narodzenia” w Kłosach.

Dodatkowo, Niedźwiedzki publikował swoje prace w Przeglądzie Tygodniowym oraz Dwutygodniku naukowym. Jego artykuły dotyczyły między innymi wpływu języka rosyjskiego na piśmiennictwo staropolskie, jak i pisowni imienia „Marja”. Współpracował również przy jubileuszowych wydaniach poświęconych Elizie Orzeszkowej oraz Aleksandrowi Świętochowskiemu.

Niedźwiedzki odgrywał znaczącą rolę w polskim językoznawstwie i pozostawił po sobie bogate dziedzictwo naukowe, które nadal wpływa na współczesne badania w tej dziedzinie.

Przypisy

  1. Lipczuk, Ryszard (2022): O słowniku spolszczeń Władysława Niedźwiedzkiego (1917), w: Przegląd Dziennikarski 24.05.2022 r.
  2. Sztandarska Katarzyna (2020): Ekwiwalenty w słownikach zniemczających i spolszczających na podstawie prac Eduarda Engela i Władysława Niedźwiedzkiego. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego. ISBN 978-83-7972-359-1.
  3. Ochmann, Donata (2007): Wyrazy cudzoziemskie zbyteczne w polszczyźnie Władysława Niedźwiedzkiego (1917) – specyficzny słownik synonimów, w: (red.) J. Kamper-Warejko, I. Kaproń-Charzyńska, Z zagadnień leksykologii i leksykografii języków słowiańskich. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 73–78. ISBN 978-83-231-2182-4.

Oceń: Władysław Niedźwiedzki

Średnia ocena:4.75 Liczba ocen:10