Michał Bilewicz

---

Życiorys

Michał Bilewicz jest znaczącą postacią w obszarze psychologii społecznej, będąc synem polskiej profesor nauk chemicznych, Renaty Bilewicz. Ukończył studia z zakresu socjologii na Uniwersytecie Warszawskim w 2003 roku w ramach MISH. Jego droga akademicka znalazła swój kluczowy moment w 2007 roku, kiedy to uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych. Praca doktorska, którą napisał pod okiem Mirosława Kofty, nosiła tytuł „Między potrzebą pozytywnej tożsamości a potrzebą zbiorowej autoweryfikacji. Reakcje na zagrożenie statusu grupy własnej”.

W 2013 roku, bazując na swoim dorobku naukowym oraz serii publikacji zatytułowanej „Psychologiczne uwarunkowania stosunków polsko-żydowskich. Kontakt międzygrupowy, kolektywne emocje moralne i mechanizm kozła ofiarnego”, otrzymał stopień doktora habilitowanego. Obecnie jest profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie kształci przyszłych specjalistów.

Bilewicz ma także bogate doświadczenie w mediach. W latach 2000–2001 pełnił rolę redaktora naczelnego pisma „Jidełe”, a później był redaktorem w „Słowie Żydowskim” oraz aktywnym członkiem zespołu „Krytyki Politycznej”. W jego artykule „Mit przedsiębiorstwa holokaust” (Krytyka Polityczna, nr 1/2002) krytykował polskie środowiska lewicowe za ich negatywne nastawienie do Izraela oraz za reprodukowanie antysemickich narracji. Tekst ten zainicjował pierwszą znaczącą debatę o nowym antysemityzmie w Polsce.

Jako współautor „Listu warszawskiego”, interweniował w sprawie ataków prawicowych bojówek na Marsz Równości w Krakowie w maju 2004 roku. W swoich badaniach koncentruje się głównie na tematyce teorii spiskowych, uprzedzeń, konfliktów międzygrupowych oraz dehumanizacji, analizując przypadki ksenofobii i antysemityzmu oraz różnorakie konflikty etniczne.

Bilewicz prowadzi także badania dotyczące mechanizmów pojednania po ludobójstwie w krajach takich jak Polska, Niemcy, Armenia, Izrael oraz Bośnia i Hercegowina. Interesuje go również wpływ procesów poznawczych i języka publicznego na marginalizację mniejszości. Jego podejście do badań jest empiryczne i eksperymentalne. W latach 2005–2006 był stypendystą Fulbrighta na New School for Social Research w Nowym Jorku, a w 2015 roku otrzymał prestiżową Nagrodę Narodowego Centrum Nauki w obszarze nauk humanistycznych, społecznych i sztuki.

Jako współredaktor uczestniczył w powstawaniu wielu istotnych publikacji, takich jak „The Psychology of Conspiracy” (2015), „Poza stereotypy. Dehumanizacja i esencjalizm w postrzeganiu grup społecznych” (2012), „Uprzedzenia w Polsce” (2015) oraz „Trudne pytania w dialogu polsko-żydowskim” (2006). Jest również współautorem pierwszych ogólnopolskich badań dotyczących zjawiska mowy nienawiści, a jego prace na temat psychologicznych uwarunkowań gatunkowizmu stały się inspiracją dla badań nad psychologią jedzenia mięsa w ramach psychologii społecznej.

W latach 2005–2019 pełnił funkcję wiceprezesa fundacji Forum Dialogu, a obecnie jest przewodniczącym jej Rady Programowej. Niedawno, 15 października 2024 roku, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną prezydenta Dudy, zobowiązując go do rozpatrzenia wniosku o nadanie Michałowi Bilewiczowi tytułu naukowego profesora w ciągu miesiąca. Wniosek ten był blokowany przez prezydenta od początku 2019 roku.

Publikacje książkowe

Oto wybrane publikacje książkowe autorstwa Michała Bilewicza, które ukazały się na przestrzeni lat.

• Michał M. Bilewicz, Traumaland. Polacy w cieniu przeszłości, Warszawa: Mando, 2024, ISBN 978-83-277-3844-8, brak numerów stron w książce,
• Michał M. Bilewicz, Być gorszymi. O reakcjach na zagrożenie statusu grupy własnej, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008, ISBN 978-83-235-0592-1, OCLC 297876881, brak numerów stron w książce,
• Michał M. Bilewicz, Być gorszymi. O reakcjach na zagrożenie statusu grupy własnej, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008, ISBN 978-83-235-0592-1, OCLC 297876881, brak numerów stron w książce,
• Uprzedzenia w Polsce, red., z Anną Stefaniak i Mikołajem Winiewskim, Warszawa 2015 (ISBN 978-83-63487-14-0),
• The Psychology of Conspiracy, red., z Aleksandrą Cichocką i Wiktorem Soralem, Londyn 2015 (ISBN 978-11-388-1523-0),
• Trudne pytania w dialogu polsko-żydowskim, red., z Andrzejem Folwarcznym i Maciejem Kozłowskim, Warszawa 2006 (ISBN 978-83-89763-96-9).

Nagrody

Michał Bilewicz otrzymał wyróżnienie w kategorii autorskiej Nagrody Historycznej Klio w 2024 roku za swoją książkę noszącą tytuł „Traumaland. Polacy w cieniu przeszłości”, która została wydana przez wydawnictwo Mando.

---

Oceń: Michał Bilewicz

---