Sońka Złota Rączka

---

Życiorys

Dane dotyczące życia Sofii są często niewiarygodne, ponieważ sama wielokrotnie zmieniała swoją biografię. Zgodnie z oficjalnymi dokumentami sądowymi, przyszła na świat w Powązkach, w miejskiej guberni Warszawy w 1846 roku. Natomiast podczas prawosławnego chrztu w 1899 roku, sama przyznała, że jej data urodzin to 1851, a miejscem narodzin jest Warszawa. Sofia była wielokrotnie w związkach małżeńskich, a jej ostatnim mężem, z którym miała dwie córki, był Michel Bluwstein, znany z karcianych oszustw.

Posługiwała się kilkoma językami obcymi, w tym polskim, francuskim oraz w ograniczonym zakresie niemieckim. Jej talent aktorski oraz naturalny urok osobisty ułatwiały jej przeprowadzenie zuchwałych kradzieży i oszustw. W okresie między 1860 a 1870 rokiem działała aktywnie w głównych miastach Rosji oraz Europy, gdzie była wielokrotnie zatrzymywana przez policję, ale przeważnie unikała konsekwencji prawnych z powodu braku dowodów.

W 1880 roku aresztowano ją w Odessie pod zarzutem oszustwa na dużą skalę. Została przewieziona do Moskwy, gdzie sąd okręgowy orzekł o jej zesłaniu na Syberię, do miejscowości Łużki. Latem 1881 roku zdołała uciec z miejsca swojego zesłania. W latach 1881–1885 dokonała wielu poważnych kradzieży oraz oszustw w miastach Rosji. W 1885 roku trafiła w ręce policji w Smoleńsku, gdzie za swoje działania skazano ją na 3 lata katorgi oraz 50 uderzeń chłostą, co było zgodne z ówczesnymi praktykami, kiedy to katorży odbywali swoje kary w specjalnych więzieniach w europejskiej części Imperium Rosyjskiego.

30 czerwca 1886 roku Sońka uciekła z więzienia smoleńskiego, otrzymując pomoc dozorcy, który był zakochany w niej. Po czterech miesiącach życia na wolności została ponownie aresztowana w Niżnym Nowogrodzie, gdzie postawiono jej zarzuty nowych przestępstw, a także ucieczki z katorgi. W 1888 roku ponownie zesłano ją na Sachalin, gdzie w wyniku dwóch nieudanych prób ucieczki była zmuszona do noszenia kajdan.

W czasie swojego pobytu na Sachalinie doświadczała licznych kar cielesnych od administracji więziennej. W 1890 roku miała spotkać się z Antonem Czechowem, który opisał jej życie w książce „Wyspa Sachalin”. W jego opisie Sofii Bluwstein dostrzegamy słabą, już siwiejącą kobietę z zmiętą twarzą, znoszącą trudy życia w zamknięciu. Stwierdził, że wygląda jak mysz w pułapce, podczas gdy niegdyś czarowała swoimi wdzięki nawet nadzorców więziennych.

Po wyjściu na wolność w 1898 roku, Sofia osiedliła się w Iman, a rok później przeniosła się do Chabarowska, by wkrótce powrócić na Sachalin. W lipcu 1899 roku przyjęła chrzest prawosławny, przyjmując imię Maria. Niestety, w 1902 roku zmarła na skutek przeziębienia, a o jej śmierci informują akty dokumentów więziennych. Została pochowana na Sachalinie.

Pomnik i legenda

Na prestiżowym moskiewskim Cmentarzu Wagańkowskim można znaleźć pomnik, który został poświęcony wyjątkowej postaci znanej jako Sońka Złota Rączka. Zgodnie z legendą, po jej śmierci grupka złodziei z Odessy postanowiła złożyć zamówienie u włoskich rzeźbiarzy na wykonanie pomnika, który miał stanąć na cmentarzu w Wagańkowie.

Pomnik, stworzony z eleganckiego białego kamienia, przedstawia kobietę, która stoi z gracją pod trzema palmami. Niestety, z upływem czasu figura straciła swoje ręce oraz głowę, a z oryginalnych trzech palm pozostała jedynie jedna. Szacunek dla tego monumentu pojawił się dopiero na początku lat 90., co świadczy o tym, jak historyczne i kulturowe znaczenie odgrywa ten obiekt.

Wokół pomnika zawsze leży wiele świeżych kwiatów i wieńców, co wskazuje na pamięć, jaką otaczają go odwiedzający. Widać również ślady po palonych świecach, które dodają mu mistycznego charakteru. Na pomniku znajdują się inskrypcje, które jasno wskazują, że były one wykonane przez ludzi związanych ze światem przestępczym. Można tam znaleźć prośby takie jak: 'Sonieczka, pomóż nam stać się dobrymi złodziejami’, oraz 'Sonia, niech ci ziemia lekką będzie!’.

Ostatnio wśród nowych napisów pojawiły się wiadomości od osób, które nie mają związku z przestępczością, występując z różnorodnymi prośbami: 'Sonia! Pomóż zarobić mi i mojemu mężowi, zdrowia bliskim.’, 'Sonia, pomóż we wszystkim z dziećmi.’, a nawet 'Sonia!!! Pomóż wyżyć w tym świecie.’

Dzieci

Informacje o córkach Sofii Bluwstein wskazują na interesującą historię rodzinną. Wiadomo, że miała ona trzy córki, których losy różniły się znacznie od siebie.

• Sura-Riwka Isaakowna, z domu Rozenbad, urodziła się w 1864 roku. Niestety, została porzucona przez swoją matkę i wychowywana była przez ojca, Izaaka Rozenbada, w Powązkach. Jej dalsze losy pozostają nieznane.
• Tabba Michajłowna, z domu Bluwstein, przyszła na świat w 1875 roku. Zyskała sławę jako moskiewska artystka operetkowa, co stanowi znaczący sukces w jej życiu zawodowym.
• Michelina Michajłowna, również z domu Bluwstein, urodziła się w 1879 roku. Ona także odznaczała się talentem, stając się moskiewską artystką operetkową.

Każda z córek przyczyniła się do kulturalnego życia w Moskwie, a ich różne losy pokazują złożoność i różnorodność życia rodzinnego.

W sztuce

Sońka Złota Rączka stała się inspiracją dla wielu twórców w różnych dziedzinach sztuki, co owocowało powstaniem licznych adaptacji i interpretacji jej postaci.

Rok 1915 to moment, w którym zrealizowano niemy film zatytułowany „Przygody znamienitej awanturnicy Sofii Bluwstein”, którego reżyserii podjęli się Władimir Kasjnow i Jurij Juriewski.

Kolejnym istotnym punktem w historii tej postaci jest rok 2007, kiedy powstał serial telewizyjny „Sońka Złota Rączka”, w reżyserii Wiktora Mereżko. W tytułowej roli mogliśmy podziwiać Anastasiję Mikulczinę, a sam film nie miał charakteru dokumentalnego.

W 2010 roku zrealizowano drugą odsłonę przygód Sońki w formie serialu telewizyjnego „Sońka. Kontynuacja legendy”, co potwierdza jej znaczenie w popkulturze.

Muzyka również oddała hołd tej postaci – grupa Bad Balance poświęciła Sońce piosenkę zawartą w albumie „Legendy gangsterów”. Dodatkowo w 2002 roku powstała piosenka „Złota rączka”, której słowa i muzykę stworzył W. Isetski, a wykonała ją Tania Taszyńska, umieszczając ją na albumie „Wilczyca”.

Ponadto, obraz Sońki został wykorzystany przez Borisa Akunina w jego powieści „Walet pikowy”, co świadczy o jej wpływie na literaturę.

Wreszcie, w 2013 roku powstał odcinek serialu telewizyjnego „Pętla czasu” w reżyserii Jurija Ilina, w którym również nawiązywano do postaci Złotej Rączki.

---

Oceń: Sońka Złota Rączka

---