Romuald Spasowski

Polityka i administracja

Romuald Franciszek Spasowski, urodzony 20 sierpnia 1920 roku w Warszawie, był postacią wyjątkową w polskiej dyplomacji. Jego działalność miała znaczący wpływ na kształtowanie relacji międzynarodowych Polski w drugiej połowie XX wieku. Zmarł 9 sierpnia 1995 roku w Oakton w stanie Wirginia.

Spasowski pełnił funkcję ambasadora, reprezentując Polską Rzeczpospolitą Ludową w wielu kluczowych krajach. Był ambasadorem w Argentynie w latach 1953–1954, a także w Indiach w latach 1967–1970. Jego kariera dyplomatyczna obejmowała również dwukrotną misję w Stanach Zjednoczonych, gdzie był ambasadorem w latach 1955–1961 oraz 1978–1982. Te lata były czasem intensywnych zmian na arenie międzynarodowej, a jego rola w ich rozwoju zasługuje na szczegółowe zbadanie.

Rodzina

Romuald Spasowski był synem filozofa marksistowskiego Władysława oraz Anny Sumowskiej, która wyszła za mąż po raz drugi za Dryńskiego, a zmarła w 1985 roku.

W 1944 roku zawarł małżeństwo z Wandą Sikorską, krewną generała Władysława Sikorskiego, w katolickim obrzędzie, mimo że sam formalnie wyznawał kalwinizm. Z tego związku przyszła na świat córka Maria, znana z nazwiska Grochulska, oraz syn Władysław Kajetan, który żył w latach 1951-1970. Niestety, Władysław zginął lub, co podobno się zdarzyło, popełnił samobójstwo podczas swojego pobytu w Indiach. Był pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie przy dziadku.

Życiorys

Romuald Spasowski, polski dyplomata o burzliwej karierze, był osobą, której życie zawodowe splatało się z komunistyczną rzeczywistością Polski. Jego ojciec wpłynął na jego polityczne przekonania, co skłoniło go do przystąpienia do Polskiej Partii Robotniczej w trakcie II wojny światowej. Po wojnie, Spasowski przeszedł przez szereg kursów związanych z polityką, co doprowadziło go do objęcia stanowiska szefa Polskiej Misji Wojskowej ds. Zbadania Niemieckich Zbrodni Wojennych. Ważnym osiągnięciem w jego karierze było uczestnictwo w procesie norymberskim.

Rok 1947 zainaugurował rozpoczęcie jego kariery dyplomatycznej. Z czasem pracował jako konsul w Düsseldorfie, a następnie pełnił funkcje I sekretarza ambasady w Londynie i posła w Buenos Aires. W latach 1955-1961 reprezentował Polskę jako ambasador w Waszyngtonie, a później objął paczące w Indiach, z akredytacją w Nepalu, Singapurze oraz Cejlonie. W Ministerstwie Spraw Zagranicznych zajmował stanowiska dyrektora w dwóch różnych departamentach, a od 1962 roku tytułował się ambasadorem tytularnym.

W 1970 roku, podczas pełnienia funkcji ambasadora w Indiach, Spasowski doświadczył osobistej tragedii – zmarł jego syn, Władysław Kajetan, a przyczyny tej śmierci do dziś budzą kontrowersje, mogąc sugerować samobójstwo. Otyło później, 1 grudnia 1977 roku, ponownie objął stanowisko ambasadora w Waszyngtonie.

Kolejnym ważnym wydarzeniem w jego życiu była tajna wizyta w Watykanie w grudniu 1980 roku, gdzie spotkał się z papieżem Janem Pawłem II. Jednak już 21 grudnia 1981 roku, w wyniku ogłoszenia stanu wojennego w Polsce, Spasowski zdecydował się poprosić o azyl polityczny w Stanach Zjednoczonych. Ta decyzja wynikała z dramatycznych doniesień o wydarzeniach w Polsce, w tym brutalnych represjach przeciwko górnikom w kopalni „Wujek”.

Romuald Spasowski był jednym z zaledwie dwóch polskich ambasadorów, obok Zdzisława Rurarza z Tokio, którzy jawnie potępili wprowadzenie stanu wojennego i wystąpili o azyl. Przekazywał Amerykanom cenne informacje na temat bezpieczeństwa i szyfrowania w polskiej ambasadzie i sporadycznie pełnił rolę eksperta w sprawach polskich. Utrzymywał się przede wszystkim z wykładów, które dawał w związku z posiadaną wiedzą.

W jego karierze nie brakowało kontrowersji. Uznano, że jego ucieczka z placówki była zdradą stanu, w rezultacie czego 4 października 1982 roku, zaocznie skazano go na karę śmierci oraz pozbawienie praw publicznych. 30 października 1985 roku, Rada Państwa odebrała mu także obywatelstwo polskie. Jednak w tym samym roku przyjął chrzest katolicki, co stanowiło symboliczny krok w jego osobistym życiu.

W 1990 roku Romuald Spasowski został uniewinniony, a w 1993 roku przywrócono mu polskie obywatelstwo. Niestety, jego stan zdrowia nie pozwalał mu na powrót do ojczyzny. Zmarł na raka w Oakton, w stanie Wirginia, USA. Jak widać, życie Spasowskiego było pełne sprzeczności, a jego decyzje filozoficzne na trwałe wpisały się w historię polskiej dyplomacji.

Ordery i odznaczenia

W dorobku Romualda Spasowskiego znajduje się kilka znaczących odznaczeń, które świadczą o jego wkładzie w życie społeczne i polityczne kraju.

  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 2 lipca 1955,
  • Złoty Krzyż Zasługi, nadany 12 lipca 1947,
  • Medal 10-lecia Polski Ludowej, wręczony 10 stycznia 1955.

Filmy dokumentalne

W bogatej kolekcji filmów dokumentalnych związanych z postacią Romualda Spasowskiego wyróżniają się dwa znaczące tytuły, które ukazują istotne etapy jego kariery oraz osobiste zmagania.

  • 2003 – Kariera i sumienie, którą napisał i wyreżyserował Wincenty Ronisz,
  • 2009 – Ambasador Spasowski, w którym scenariusz stworzyli Robert Kaczmarek oraz Tadeusz Śmiarowski, a reżyserią zajął się Tadeusz Śmiarowski.

Oceń: Romuald Spasowski

★★★★★
Średnia ocena:4.94 Liczba ocen:18