Mieczysław Kudelski

Wojsko i służby mundurowe

Mieczysław Zygmunt Kudelski, znany także pod pseudonimem „Wiktor”, był ważną postacią w historii polskiego ruchu oporu. Urodzony 28 listopada 1899 roku w stolicy Polski, Warszawie, pełnił funkcję porucznika rezerwy artylerii Wojska Polskiego.

Warto podkreślić jego zaangażowanie w działalność konspiracyjną, jako współorganizator Organizacji Akcji Specjalnych „Osa”. Ta inicjatywa była istotnym elementem polskiego oporu przeciwko okupantom.

Skierowana przede wszystkim do osób pragnących działać w podziemiu, „Osa” zdobyła renomę skuteczności i odwagi. Mieczysław Kudelski zmarł 12 lipca 1943 roku w swoim rodzinnym mieście, pozostawiając po sobie dziedzictwo niezwykłego poświęcenia dla ojczyzny.

Życiorys

Mieczysław Kudelski przyszedł na świat 28 listopada 1899 roku, w rodzinie mechanika Teodora oraz Tekli z domu Drozdowska. Jego edukacja rozpoczęła się w 1910 roku, kiedy to uczęszczał do rosyjskiego II Gimnazjum. Niestety, z powodu choroby musiał przerwać naukę w 1915 roku. W 1916 roku, po tym jak jego ojciec znalazł zatrudnienie w Berlinie, Mieczysław wyjechał tam wraz z rodziną. Po powrocie do Warszawy w 1917 roku, kontynuował naukę w Gimnazjum Św. Klemensa. Od listopada 1918 roku jako ochotnik wstąpił do Wojska Polskiego, początkowo przydzielony do 7 pułku artylerii polowej. Jego wojskowa kariera obejmowała m.in. udział w Wojnie polsko–radzieckiej.

W 1920 roku odniósł ranę, co doprowadziło do przeniesienia go do baterii zapasowej 1 dywizjonu artylerii konnej. W styczniu 1921 roku został odkomenderowany do Wydziału III b sztabu DOG Warszawa, a w sierpniu 1921 roku jako kapral przeszedł do rezerwy. Po wojnie pełnił funkcję sekretarza Ekspozytury Policji Państwowej w Nowogródku od września 1921 roku, a w lipcu 1922 roku stał się organizatorem i od grudnia tego samego roku komendantem Milicji Honorowej Pasa Neutralnego między Polską a Litwą.

Jako urzędnik zajmujący się amunicją, pracował od lutego 1923 roku na Cytadeli w Warszawie, a od marca 1924 roku kierował wydziałem w Głównych Warsztatach Inżynieryjno–Saperskich. Po stracie pracy w styczniu 1925 roku, podjął zatrudnienie w PCK od maja 1927 roku. W styczniu 1928 roku rozpoczął pracę w Magistracie m.st. Warszawa, gdzie najpierw był sekretarzem Schroniska Miejskiego na Żoliborzu, później zarządzał również Schroniskami Miejskimi na Zawiszy oraz Powązkach, a w połowie lat 30. schroniskiem na Annopolu. W lipcu i sierpniu 1932 roku ukończył skrócony kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie. Następnie, 1 września 1932 roku, został mianowany na stopień podporucznika z 20. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty. W 1933 roku przeszedł z korpusu oficerów piechoty do korpusu oficerów artylerii.

W marcu 1939 roku, jako porucznik, otrzymał 248. lokatę w korpusie oficerów rezerwy artylerii. W czasie Kampanii wrześniowej 1939 roku dowodził baterią 9 pułku artylerii lekkiej, a w 4 pułku ułanów był zastępcą dowódcy szwadronu i oficerem do specjalnych zleceń. W końcowej fazie kampanii uczestniczył w SGO „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga. Po Bitwie pod Kockiem, 6 października 1939 roku dostał się do niewoli niemieckiej. Udało mu się uciec z obozu jenieckiego w Radomiu 11 listopada tego samego roku i prawdopodobnie od listopada 1939 roku działał w konspiracji w strukturach SZP-ZWZ.

Przebieg jego służby jest trudny do odtworzenia, ponieważ dostępne zródła zawierają pomieszane daty. Znane są jednak pewne istotne wydarzenia, takie jak: 18 maja 1939 roku zorganizowanie ZWZ w powiecie warszawskim, a także przymusowy wyjazd 11 grudnia 1939 roku. W ciągu kolejnych miesięcy Kudelski współpracował z ZWZ w powiecie Sochaczew, a 5 listopada 1940 roku objął dowództwo baterii przeciwlotniczej. Mimo iż dokumenty wskazują na jego przydział do sztabu bezpieczeństwa KG jako szefa komisji likwidacyjnej, te informacje są mało prawdopodobne. Wiadomo także, że innym zastępcą szefa kontrwywiadu i bezpieczeństwa był Stefan Ryś.

W maju 1942 roku Kudelski był współorganizatorem Organizacji Akcji Specjalnych „Osa”, która w lutym 1943 roku przekształciła się w jeden z Oddziałów Dyspozycyjnych Kedywu KG AK, zmieniając jednocześnie kryptonim na „Kosa”. Pod pseudonimem „Wiktor” był Kudelski zastępcą komendanta „Osy”–„Kosy”, płk. Józefa Szajewskiego. W grudniu 1942 roku utworzono trzeci zespół „Kosę” mający na celu działania na terenach wcielonych do Rzeszy i w Niemczech. Kudelski stał na czołe tej komórki, która funkcjonowała pod kryptonimami „Kosa”–„Zagra” oraz „Zagra–Lin”. Kpt. Bernard Drzyzga był dowódcą „Kosy”–„Zagra”, a wśród najsłynniejszych akcji zespołu były zamachy bombowe na dworcach kolejowych w Berlinie oraz we Wrocławiu 12 maja 1943 roku.

Po aresztowaniu 5 czerwca 1943 roku kilkudziesięciu żołnierzy „Kosy”, Kudelski próbował odtworzyć oddział, ale sam został ujęty 12 lipca podczas spotkania ze Stanisławem Jasterem na rogu ul. Nowogrodzkiej i Kruczej. Niestety, wkrótce po aresztowaniu zginął w siedzibie Gestapo w Al. Szucha. Warto dodać, że około 1922 roku Mieczysław Kudelski został odznaczony Krzyżem Walecznych.

Przypisy

  1. Egzamin z zakresu szóstej klasy zdał w czasie służby wojskowej w 1919 już jako ekstern w Gimnazjum J. Kołodziejczyka w Warszawie
  2. Karcie ewidencyjnej z archiwum Kedywu KG AK z 1943 r.
  3. Pion powołany w KG wiosną 1941 r.
  4. Autonomiczna organizacja bojowa, podporządkowana bezpośrednio Dowódcy AK i obejmująca zakresem swojego działania całe GG
  5. Zazwyczaj pisze się o nim jako o szefie sztabu „Osy”–„Kosy”, ale formalna nazwa jego funkcji brzmiała według wspomnianej wyżej ewidencji Kedywu właśnie tak: II zastępca komendanta
  6. 10 maja 1943 r., 13 lutego, w kwietniu
  7. a b c d e f g Kunert 1987, s. 101.
  8. a b Rybka i Stepan 2003, s. 654.
  9. a b c d e Kunert 1987, s. 102.

Oceń: Mieczysław Kudelski

★★★★★
Średnia ocena:5 Liczba ocen:21