Stanisław Fiszer (generał)


Stanisław Fiszer, znany również jako Stanisław Fischer, to znacząca postać w historii Polski, której wpływ na wojskowość był nieoceniony. Urodził się 3 października 1769 roku w Warszawie, gdzie rozpoczął swoją drogę, która miała go zaprowadzić do kluczowych ról w armii.

Jako generał, Fiszer pełnił funkcję szefa sztabu armii Księstwa Warszawskiego. Jego kariera wojskowa rozpoczęła się w trudnych czasach, a on musiał stawić czoła wielu wyzwaniom. Zmarł 18 października 1812 roku w okolicach Tarutino, zwanym także Winkowem, a jego postać zostanie na zawsze zapamiętana w kontekście walki o niepodległość Polski.

Życiorys

Stanisław Fiszer, pochodzący z Wielkopolski, wyrastał w rodzinie o niemieckich korzeniach, jednak spolszczonej. Był synem generała majora armii koronnej, Karola Ludwika Fiszera, który zmarł w 1783 roku. Należał do herbu Taczała i miał dwóch braci: Wilhelma oraz Karola Jana, którzy, podobnie jak on, znaleźli swoje miejsce w armii Księstwa Warszawskiego.

W latach 1783–1788 kształcił się w Szkole Rycerskiej, a następnie wstąpił do Dywizji Wielkopolskiej, gdzie służył w brygadzie pod dowództwem Tadeusza Kościuszki. W trakcie wojny polsko-rosyjskiej w 1792 roku brał udział w licznych bitwach, m.in. pod Połonnem i Dubienką, co zaowocowało mianowaniem go porucznikiem. Fiszer był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari.

W październiku 1792 roku dotarł do Gdańska, gdzie na zlecenie generała Dąbrowskiego miał dokonać oceny fortyfikacji miejskich, mających służyć jako punkt strategiczny dla polskiej armii uciekającej przez pruskie Pomorze do Gdańska w oczekiwaniu na wsparcie z rewolucyjnej Francji. W styczniu 1793 roku, przebrany za felczera, dotarł do Frankfurtu nad Odrą, aby zidentyfikować siły pruskie wkraczające w rodzinne tereny.

Podczas insurekcji kościuszkowskiej towarzyszył Kościuszce jako jego adiutant. W bitwie pod Maciejowicami Fiszer został ciężko ranny i wzięty do niewoli. Przewieziono go do twierdzy Pietropawłowskiej w Petersburgu, gdzie – jako jedyny z jeńców stanu – odmówił składania zeznań, za co został przewieziony do Niżnego Nowogrodu w ekstremalnych warunkach atmosferycznych. Po trudnej podróży, która odbiła się na jego zdrowiu, przebywał tam przez dwa lata.

Po powrocie do Petersburga, pomimo swojej trudnej sytuacji materialnej, nie przyjął pieniędzy pozostawionych mu przez Kościuszkę, lecz postanowił udać się do Paryża. Tam włączył się w organizację Legii Naddunajskiej, gdzie przyczynił się do formowania batalionów. W czerwcu 1799 roku, jako generał brygady, został wzięty do niewoli podczas starcia pod Offenburgiem. Spędził ponad pół roku w ciężkim więzieniu w Königgrätz, a po wymianie przez generała Moreau, odzyskał wolność i wrócił do Livorno na stanowisko szefa brygady.

Po roku 1801 złożył dymisję i wrócił do Paryża, gdzie podjął studia, mając również bliski kontakt z Tadeuszem Kościuszką, który pomógł mu uzyskać dzierżawę niewielkiego majątku Koninko, niedaleko Poznania. W 1806 roku poślubił Wirydiannę Kwilecką.

W 1807 roku został wyznaczony przez Dąbrowskiego do zorganizowania siły zbrojnej w Wielkopolsce i dowodził brygadą podczas oblężenia Gdańska. W kolejnych latach, awansując na inspektora generalnego piechoty i generała brygady, znacząco przyczynił się do wzmocnienia armii Księstwa Warszawskiego, zwłaszcza w zakresie artylerii. W czasie bitew odniósł rany pod Raszynem i został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Virtuti Militari 22 sierpnia 1809 roku.

Od roku 1811 intensyfikował działalność organizacyjną, przygotowując Polskę do konfliktu z Rosją. W 1812 roku stanął na czołowej pozycji, zostając naczelnikiem sztabu V korpusu księcia Józefa. Wraz z korpusem brał udział w bitwach pod Borodinem oraz w zdobywaniu Moskwy. Podczas odwrotu, w starciu z korpusem Ostermana, poległ 18 października 1812 roku pod Tarutino. Jego ciało spoczęło we wsi Woronowo, nieopodal Moskwy.

Warto także zaznaczyć, że Fiszer był członkiem jednej z gdańskich lóż wolnomularskich w 1792 roku. Z uwagi na swój niewielki wzrost, często nazywany był Fiszerkiem.

Przypisy

  1. Jan Pachoński: Oficerowie Legionów Polskich 1796–1807. T. 2: Słownik biograficzny oficerów Legionów Polskich 1796–1807. Kraków: Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003, s. 67.
  2. Krzysztof Filipow, Order Virtuti Militari 1792–1945, Warszawa 1990, s. 18.
  3. Kronika powstań polskich 1794-1944, Marian B.M. Michalik (red.), Eugeniusz E. Duraczyński (oprac.), Warszawa: Wydawnictwo Kronika, 1994, s. 76.
  4. Stanisław Gierszewski (red.), Pomorscy patroni ulic Trójmiasta, Wrocław 1977, wyd. Ossolineum, s. 99.
  5. Kamilla Mrozowska, Szkoła Rycerska Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764–1794), Warszawa 1961, s. 240.
  6. Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 361.
  7. Stanisław Fiszer. W: Adam M. Skałkowski: Polski Słownik Biograficzny. T. 7. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1948.
  8. Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego. 1812, nr 18, s. 165.

Oceń: Stanisław Fiszer (generał)

Średnia ocena:4.46 Liczba ocen:18