Magdalena Gawin

---

Życiorys

Działalność naukowa i publicystyczna

Magdalena Gawin jest absolwentką I Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Łomży, gdzie rozpoczęła swoją edukacyjną podróż. W 1996 roku ukończyła studia na Uniwersytecie Warszawskim, uzyskując tytuł magistra historii, co otworzyło przed nią drzwi do dalszej kariery naukowej. W 2003 roku, pod kierunkiem Janusza Żarnowskiego, napisała rozprawę doktorską na temat polskiego ruchu eugenicznego, która nosi tytuł „Rasa i nowoczesność. Historia polskiego ruchu eugenicznego 1880–1953”, czym uzyskała stopień naukowy doktora nauk humanistycznych.

Kolejnym kamieniem milowym w jej karierze naukowej było uzyskanie habilitacji 12 maja 2016 roku w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, na bazie jej dorobku naukowego oraz monografii „Spór o równouprawnienie kobiet (1864–1919)”. Jej działalność była doceniana, a w gronie stypendystów znalazła się fundacja im. Brzezia Lanckorońskich. Gawin współpracowała również jako autorka scenariusza do dokumentu „Śmierć psychiatry. Eugenika i totalitaryzm” z 2012 roku, a także organizowała multimedialną wystawę „Eugenika – walka ze zwyrodnieniem rasy”, współtworząc ją z Sylwią Kuźmą-Markowską, w celu przybliżenia tematu eugeniki zarówno w Polsce, jak i za granicą.

Jej kariera zawodowa obejmowała również pracę w Instytucie Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk. Gawin jest także członkinią Komitetu Nauk Geograficznych PAN. Wyrazem jej zaangażowania w działalność publicystyczną są liczne publikacje w renomowanych czasopismach, takich jak „Wiedza i Życie”, „Rzeczpospolita”, „Res Publica”, „Teksty Drugie”, „Teologia Polityczna” oraz „Kronos”. W latach 2014–2015 pełniła rolę przewodniczącej Stowarzyszenia Przyjaciół Muzeum Historii Polski w Warszawie.

Wiceminister kultury

W dniu 20 listopada 2015 roku Gawin objęła stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a od 26 listopada do jej obowiązków należała również funkcja generalnego konserwatora zabytków. W tych rolach stanowczo podkreślała znaczenie „Pomników Historii”, uznając je za najwyższe wyróżnienie oraz formę ochrony, porównywalną do wpisu na listę UNESCO. Zaledwie kilka tygodni później, 22 grudnia, została członkinią Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

Od roku 2016 zasiada w Radzie Kuratorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. W dniu 29 listopada 2016 roku pełniła także rolę Pełnomocnika Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w zakresie organizacji 41. posiedzenia Biura Komitetu Dziedzictwa Światowego UNESCO, które miało miejsce w Krakowie w lipcu 2017 roku, podczas którego ważnym osiągnięciem było wpisanie kopalni rud ołowiu, srebra i cynku na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Dodatkowo, Gawin była również inicjatorką 8 maja 2018 r. na Zamku Królewskim w Warszawie, gdzie zaprezentowano Rekomendację Warszawską, dotyczącą odbudowy i rekonstrukcji dziedzictwa kulturowego. Została ona zaakceptowana podczas 42. sesji tego organu w Manamie, stolicy Bahrajnu. Jej działalność nie ograniczała się tylko do przeszłości; 29 kwietnia 2016 roku ustanowiła Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego oraz repozytorium Zapisy Terroru, zbierające świadectwa doświadczeń polskich obywateli z okresu okupacji.

Wśród jej inicjatyw znajduje się także kampania społeczna „Krajobraz Mojego Miasta”, realizowana od grudnia 2016 roku przez Narodowy Instytut Dziedzictwa. Jako Generalny Konserwator Zabytków, w dniu 15 lutego 2016, w odpowiedzi na apel organizacji społecznych takich jak Miasto Jest Nasze, nakazała wojewódzkim konserwatorom zabytków skupiać się na ochronie powojennej architektury modernistycznej, co stanowiło istotne odstępstwo od praktyk jej poprzednika Piotra Żuchowskiego.

Po reorganizacji rządu w marcu 2021 roku, Gawin objęła stanowisko sekretarza stanu w Ministerstwie Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, jednak w 2021 roku złożyła rezygnację z roli generalnego konserwatora zabytków. Od 1 stycznia 2022 roku, do dnia 11 kwietnia 2024 roku, była dyrektorem Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego, gdzie kontynuowała swoją pasję i misję w sferze kultury oraz pamięci historycznej.

Wybrane publikacje

Oto zestawienie wybranych publikacji autorstwa Magdaleny Gawin, które stanowią wkład w badania nad ważnymi tematami społeczno-kulturowymi.

• – Spór o równouprawnienie kobiet (1864–1919), Instytut Historii PAN, Polskie Towarzystwo Historyczne, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2015, ss. 346, ISBN 978-83-7543-389-0,
• – Rasa i nowoczesność. Historia polskiego ruchu eugenicznego (1880–1952), Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN, Warszawa 2003, ss. 389, ISBN 83-88973-57-6,
• – Bilet do nowoczesności. O kulturze polskiej w XIX/XX wieku, Instytut Historii PAN, Fundacja świętego Mikołaja, Warszawa 2014, ss. 237, ISBN 978-83-62884-76-6,
• – Eugenika – biopolityka – państwo, Wyd. Neriton, Instytut Historii PAN, Warszawa 2010, ss. 244, pod red. Gawin Magdalena, Uzarczyk Kamila, ISBN 978-83-7543-156-8,
• – Historie Polski w XIX wieku, pod red. Andrzeja Nowaka, (książka wieloautorska) Magdalena Gawin, Bogusław Dorpat, Tadeusz Epsztein, T. 1: Kominy, ludzie i obłoki: modernizacja i kultura. Wyd. DiG, Warszawa 2013, ss. 484 (autorka rozdziału: Przemiany cywilizacyjne na ziemiach polskich w XIX wieku, s. 177-266) ISBN 978-83-7181-783-0, ISBN 978-83-7181-782-3.

Te publikacje pokazują rozległą wiedzę oraz zaangażowanie autorki w tematykę historii społecznej i kulturowej.

---

Oceń: Magdalena Gawin

---