Maciej Henryk Grochowski, urodzony 14 lipca 1948 roku w Warszawie, jest cenionym polskim językoznawcą, który specjalizuje się w językoznawstwie teoretycznym oraz współczesnym językoznawstwie polskim. W swojej karierze naukowej, profesor Grochowski osiągnął znaczące sukcesy, które przyniosły mu uznanie w kręgach akademickich.
Jako członek Polskiej Akademii Umiejętności, Grochowski wnosi swoje doświadczenie i wiedzę do badań nad językiem polskim, co czyni go wpływową postacią w dziedzinie językoznawstwa.
Życiorys
Maciej Grochowski jest synem Ireny Grochowskiej, biologa, oraz Jerzego Grochowskiego, profesora zajmującego się naukami leśnymi. W 1966 roku ukończył VI Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Reytana w Warszawie, a następnie rozpoczął studia z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Ukończenie studiów miało miejsce w 1971 roku pod przewodnictwem Haliny Kurkowskiej.
W okresie 1971–1974 pracował w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk (PAN). W 1974 roku uzyskał tytuł doktora nauk humanistycznych. Jego rozprawa doktorska dotyczyła analizy środka czynności, czyli narzędzia, substancji oraz materiału w strukturze zdania, a promotorem pracy była Zuzanna Topolińska. Po tym okresie rozpoczął pracę w Instytucie Języka Polskiego PAN, gdzie od 1990 do 1992 roku pełnił funkcję kierownika Pracowni Semantyki.
W 1975 roku Grochowski nawiązał współpracę z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1978 roku rozpoczął pracę na tym uniwersytecie na stanowisku adiunkta w niepełnym wymiarze czasu pracy, jednocześnie obejmując kierownictwo Zakładu Językoznawstwa Ogólnego. Dwa lata później, w 1980 roku, uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie pracy poświęconej pojęciu celu w ramach badań semantycznych. 18 grudnia 1987 roku został odznaczony tytułem profesora nauk humanistycznych.
W latach 1992–1994 Grochowski pełnił funkcję dyrektora Instytutu Filologii Polskiej, a następnie w okresie 1999–2014 zarządzał Instytutem Języka Polskiego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Od 2004 roku kontynuuje pracę w Instytucie Języka Polskiego PAN. Jest także członkiem Polskiej Akademii Umiejętności.
Maciej Grochowski jest autorem licznych artykułów naukowych oraz kilkunastu publikacji książkowych koncentrujących się na językoznawstwie polskim oraz jego aspektach teoretycznych. Jego obszar badań obejmuje m.in.: semantykę teoretyczną, składnię i semantykę leksykalną języka polskiego, składnię zdań złożonych oraz leksykologię, a także filozofię języka.
Odznaczenia
Maciej Grochowski otrzymał prestiżowe wyróżnienia, które są dowodem jego znaczącego wkładu w dziedzinę nauki oraz edukacji.
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- przyznany 14 sierpnia 2017,
- uznanie za wybitne zasługi w pracy naukowo-badawczej oraz dydaktycznej,
- promowanie polskiej myśli naukowej na arenie międzynarodowej.
Wybrane publikacje
Oto zestaw wybranych prac autorstwa Macieja Grochowskiego, które ukazują jego wkład w badania językoznawcze oraz analizy semantyczne:
- Środek czynności w strukturze zdania. Narzędzie – substancja – materiał, Prace Instytutu Języka Polskiego PAN, Wrocław: Ossolineum 1975, ss. 107,
- Pojęcie celu. Studia semantyczne, Prace Instytutu Języka Polskiego PAN, Wrocław: Ossolineum 1980, ss. 128, ISBN 83-04-00516-6,
- Zarys leksykologii i leksykografii. Zagadnienia synchroniczne, Toruń: Wydawnictwo UMK 1982, ss. 147,
- Składnia wyrażeń polipredykatywnych. Zarys problematyki, [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia, red. Z. Topolińska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1984, s. 213–299,
- Polskie partykuły. Składnia, semantyka, leksykografia, Prace Instytutu Języka Polskiego PAN, Wrocław: Ossolineum 1986, ss. 154, ISBN 83-04-02211-7,
- Zadania z semantyki językoznawczej [współautor z Adamem Bednarkiem], Toruń: Wydawnictwo UMK 1993, ss. 64, ISBN 83-231-0374-7,
- Konwencje semantyczne a definiowanie wyrażeń językowych, Warszawa: Zakład Semiotyki Logicznej Uniwersytetu Warszawskiego 1993, ss. 116, ISBN 83-85372-14-8,
- Słownik polskich przekleństw i wulgaryzmów, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1995, ss. 185, ISBN 83-01-11788-5,
- Wyrażenia funkcyjne. Studium leksykograficzne, Prace Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków: IJP PAN 1997, ss. 126, ISBN 83-85579-79-6,
- Przysłówki i przyimki. Studia ze składni i semantyki języka polskiego, redakcja, Toruń: Wydawnictwo UMK 2005, ss. 265, ISBN 83-231-1796-9.
Przypisy
- Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1966. wne.uw.edu.pl. [dostęp 14.09.2021 r.]
- Prof. dr hab. Maciej Henryk Grochowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 06.09.2020 r.]
- Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14.08.2017 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2017 r. poz. 1057).
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Rafał Sztencel | Adam Tadeusz Halamski | Anatol Brzoza | Tadeusz Ocioszyński | Paweł Rowiński | Elżbieta Tarnawska | Stefan Straszewicz | Zbigniew Jaczewski | Janusz Reykowski | Bogusław Dybaś | Jan Burchart | Agnieszka Maria Nogal | Andrzej Zimniak | Stanisław Lewak | Alicja Kusińska | Kazimierz Wachowski | Joseph Rykwert | Jerzy Kowalski-Glikman | Jan Bielawski (ekonomista) | Stanisław GolińskiOceń: Maciej Grochowski