Stefan Straszewicz

---

Życiorys

Stefan Straszewicz przyszedł na świat 9 grudnia 1889 roku w Warszawie, w rodzinie Walerego oraz Kornelii Eufemii z Kuczkowskich. Edukację rozpoczął w gimnazjum Wojciecha Górskiego, gdzie w 1905 roku aktywnie uczestniczył w strajku szkolnym. Po pewnym okresie złożył eksternistycznie egzamin maturalny w Białymstoku.

W latach 1911–1912 odbywał służbę wojskową w armii rosyjskiej. Następnie rozpoczął studia na wydziale filozofii Uniwersytetu w Zurychu, gdzie w 1914 roku uzyskał tytuł doktora filozofii w zakresie matematyki. Jego promotorem był znany niemiecki matematyk Ernst Zermelo, a podczas edukacji w Zurychu Straszewicz był członkiem Filarecji.

Po powrocie do Polski w 1919 roku, wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej, osiągając stopień podporucznika. Początkowo wykładał na Uniwersytecie Warszawskim, a w 1925 roku zyskał tytuł docenta. Od 1926 roku współpracował z Politechniką Warszawską, gdzie w tym samym roku przedstawił pracę habilitacyjną, a rok później uzyskał tytuł doktora nauk. Jego talent i zaangażowanie zaowocowały kierowaniem Katedrą Matematyki na Wydziale Inżynierii Lądowej oraz Wydziale Inżynierii Mechanicznej i Budownictwa Lądowego.

W latach 1932–1936 pełnił funkcję dziekana Wydziału Inżynierii, a w roku 1938/39 sprawował urząd prorektora. W 1932 roku reprezentował Polskę w Międzynarodowej Komisji Nauczania Matematyki, a od 1938 do 1939 był również prorektorem Politechniki Warszawskiej. Po wybuchu II wojny światowej, w wrześniu 1939 roku, opuścił Warszawę i przeniósł się do Wilna, gdzie pracował jako nauczyciel matematyki.

W 1942 roku powrócił do kraju i rozpoczął pracę w Państwowej Wyższej Szkole Technicznej, która działała na podstawie zgody niemieckich władz, równocześnie prowadząc zajęcia w tajnych kompletach. W latach 1942–1945 pełnił obowiązki rektora Politechniki Warszawskiej w konspiracji. Po wojnie, w 1948 roku, został ponownie wybrany na prorektora i sprawował tę funkcję przez trzy lata.

W latach 1949–1969 stał na czele Komisji Programów Matematyki przy Ministerstwie Oświaty. Posiadał znaczną rolę w edukacji matematycznej w Polsce, przez dwadzieścia lat przewodniczył Komitetowi Głównemu Olimpiady Matematycznej. W 1953 roku został wybrany prezesem Polskiego Towarzystwa Matematycznego, a także otrzymał tytuł członka honorowego PTM w 1969 roku.

Od 1957 do 1972 roku ponownie reprezentował Polskę w Międzynarodowej Komisji Nauczania Matematyki i w latach 1963–1966 pełnił funkcję wiceprezesa Komitetu wykonawczego ICMI. W roku 1974 nadano mu tytuł doktora honoris causa Politechniki Warszawskiej. Od 1951 roku należał do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.

Od 3 stycznia 1916 roku był żonaty z Bianką Filippini, która zmarła w 1951 roku. Stefan Straszewicz odszedł na zawsze w Warszawie, a jego ostatnia droga zakończyła się na cmentarzu Bródnowskim, gdzie został pochowany 17 grudnia 1983 roku (kwatera 21F-1-1).

Osiągnięcia naukowe

W 1935 roku Stefan Straszewicz dokonał znaczącego odkrycia w dziedzinie matematyki. Udowodnił twierdzenie, które dotyczy przybliżania punktów ekstremalnych ze zwartego zbioru wypukłego w przestrzeni euklidesowej punktami eksponowanymi.

Wynik ten, ze względu na jego fundamentalne znaczenie dla analizy matematycznej, został nazwany twierdzeniem Straszewicza, co podkreśla jego wkład w rozwój tej dziedziny.

Podręczniki

Wśród publikacji, które ma ogromne znaczenie dla nauki matematyki, można znaleźć wiele wartościowych podręczników stworzonych przez Stefana Straszewicza. Oto niektóre z nich:

• Repetytorium elementów matematyki: definicje, twierdzenia, wzory, tablice,
• O wielobokach,
• Geometria wykreślna: zajęcia fakultatywne w grupie matematyczno-fizycznej,
• Zadania z olimpiad matematycznych T. I-IV,
• Matematyka dla klasy III liceum ogólnokształcącego,
• Matematyka: kl. 7 (Aleksandrem Białasem),
• Matematyka: kl. 6 (Aleksandrem Białasem),
• Arytmetyka i algebra w klasach V-VIII szkoły podstawowej,
• Geometria wykreślna: zajęcia fakultatywne w grupie matematyczno-fizycznej,
• Zadania z Czwartej Olimpiady Matematycznej: (1952–1953),
• Zadania z Drugiej Olimpiady Matematycznej: (1950–1951),
• Ciągłość a liczby niewymierne,
• Algebra: dla klasy II czteroletniego technikum i liceum zawodowego,
• Algebra: dla klasy II pięcioletniego technikum i liceum zawodowego,
• Matematyka: algebra, trygonometria i geometria wykreślna: dla I kl. liceum ogólnokształcącego, wydział matematyczno-fizyczny (razem ze Stefanem Kulczyckim),
• 25 lat Olimpiady Matematycznej: wybór zadań (razem z Jerzym Browkinem, Janem Rempałą).

Opracowania

Wśród znaczących opracowań warto wspomnieć o Opowieściach z dziejów liczb autorstwa Stefana Kulczyckiego, które zostały przygotowane do wydania drukiem przez Stefana Straszewicza na podstawie pozostawionego przez autora rękopisu.

Ordery i odznaczenia

Stefan Straszewicz otrzymał wiele odznaczeń i medali, które potwierdzają jego znaczący wkład w rozwój społeczny i edukacyjny w Polsce. W poniższym zestawieniu znajdują się najważniejsze wyróżnienia, które mu przyznano:

• Order Sztandaru Pracy I klasy, 1969,
• Order Sztandaru Pracy II klasy, 1956,
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, 11 listopada 1936,
• Złoty Krzyż Zasługi, 19 sierpnia 1946,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, 19 stycznia 1955,
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę,
• Medal Komisji Edukacji Narodowej, 1967,
• Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”, 1957.

Te odznaczenia świadczą o niezwykłej karierze i zaangażowaniu Stefana Straszewicza w życie społeczne oraz edukację w Polsce. Jego osiągnięcia pozostają w pamięci jako przykład oddania dla kraju.

---

Oceń: Stefan Straszewicz

---