Tadeusz Ocioszyński

---

Życie

Młodość

Tadeusz Ocioszyński, którego narodziny miały miejsce 3 grudnia 1893 w Warszawie, spędził tam swoje wczesne lata. Szkolnictwo średnie ukończył w Częstochowie, a potem podjął studia z zakresu chemii na Politechnice Lwowskiej, które nie były jego jedyną akademicką przygodą, gdyż kontynuował naukę, studiując prawo na Uniwersytecie Warszawskim.

Praca w ministerstwie

Od momentu powstania Ministerstwa Przemysłu i Handlu w listopadzie 1918 roku, Ocioszyński nieprzerwanie związany był z tym resortem, aż do września 1939 roku. Jego początki związane były z funkcją radcy prawnego w Biurze Prezydialnym ministra. W 1930 roku jako doradca ministerialny pokierował działem spraw pracowniczych w Wydziale Żeglugi, będącym częścią Departamentu Morskiego. W 1934 roku objął stanowisko naczelnika tego wydziału, pełniąc jednocześnie rolę bliskiego współpracownika Eugeniusza Kwiatkowskiego. Ocioszyński był sceptycznie nastawiony do rozbudowy nieefektywnej żeglugi pasażerskiej, angażując się w pozyskiwanie pasażerów oraz ładunków dla polskich statków handlowych.

Pełniąc funkcję naczelnika Wydziału Żeglugi, odgrywał kluczową rolę w fundamentalnych kwestiach dotyczących transportu morskiego w Polsce. Jako osobistość szanowana w środowisku ludzi morza, stał się znanym rzecznikiem rozwoju polskiego przemysłu stoczniowego. W wielu publikacjach poruszał znaczenie morza dla gospodarki państwa, analizował czynniki hamujące rozwój oraz projektował strategie mające na celu kompleksowy rozwój gospodarki morskiej.

W przeddzień II wojny światowej podjął kluczową decyzję, wydając polecenie zmiany kursu statków zmierzających do kraju w stronę brytyjskich portów. Dla statku pasażerskiego MS Sobieski, aby uniknąć niebezpieczeństwa, nakazał wcześniejsze opuszczenie Gdyni.

Służba w konspiracji

W obliczu wybuchu wojny, do 1941 roku, Ocioszyński radził sobie, korzystając z oszczędności i sprzedając majątek, jednocześnie poświęcając czas na badania oraz przygotowywanie zasad dotyczących polskiej gospodarki morskiej po wyzwoleniu. W 1941 roku, działając pod pseudonimem „Winiewicz”, objął stanowisko zastępcy szefa Departamentu Informacji i Dokumentacji oraz kierował Sekcją Morską Delegatury Rządu na Kraj. Równocześnie rozpoczął pracę w Radzie Głównej Opiekuńczej.

W okresie okupacji angażował się w tajne nauczanie, prowadząc wykłady w konspiracyjnej Szkole Głównej Handlowej oraz ucząc w Szkole Handlowej II stopnia Marii Berutowej, gdzie specjalizował się w przedmiocie „komunikacyjno-taryfowym”. W ramach przygotowania młodzieży na czasy powojenne, kształcił ich w zakresie transportu kolejowego, a także prowadził kursy z budownictwa okrętowego. Jego wpływ był tak znaczący, że część z jego uczniów podjęła studia na Uniwersytecie Ziem Zachodnich, z którego w 1942 roku powstał Instytut Morski – pierwsze w Polsce studia związane z gospodarką morską.

Okres powojenny

Po zakończeniu działań wojennych w 1945 roku Ocioszyński współpracował z Władysławem Kowalenką oraz Bolesławem Kasprowiczem, starając się uruchomić uczelnię ekonomiczną o profilu morskim, będącą kontynuatorką Instytutu Morskiego. Jako współorganizator Wyższej Szkoły Handlu Morskiego w Gdyni (przeniesionej później do Sopotu), kontynuował swoją misję edukacyjną, wykładając na Politechnice Gdańskiej, Poznańskiej Akademii Handlowej i Szkole Głównej Planowania i Statystyki, gdzie poruszał tematy związane z transportem morskim oraz zagadnieniami żeglugi.

W latach pięćdziesiątych skoncentrował się głównie na pracy w uczelni w Sopocie, gdzie pełnił funkcję dziekana w latach 1950-1956. Opracował Katedrę Ekonomiki Transportu Morskiego i objął jej kierownictwo. W 1945 roku nawiązał współpracę z Instytutem Bałtyckim, organizując Wydział Morski, kierując nim do 1951 roku oraz prowadząc wiele działalności badawczych i publikacyjnych.

W kontekście jego działalności nastąpiło wprowadzenie nowych pojęć, takich jak flota instrumentalno-interwencyjna i eksportowo-zarobkowa. Dokonywał analiz przemian w międzynarodowym transporcie morskim oraz przewidywał możliwe zagrożenia i nowe wyzwania. Z upływem czasu stał się gorącym orędownikiem renowacji polskiej floty, wskazując na konieczność wsparcia polskiego przemysłu stoczniowego. W 1968 roku wydał książkę stanowiącą podsumowanie dziejów żeglugi morskiej od starożytności.

Nie poprzestał jednak na działalności akademickiej – od końca wojny wciąż aktywnie uczestniczył w życiu praktycznym w dziedzinie gospodarki morskiej i administracji. Działał w Państwowej Komisji Morskich Strat i Odszkodowań Wojennych, a także brał udział w misjach do Londynu i Moskwy. Był prezesem Izby Przemysłowo-Handlowej w Gdyni oraz od 1956 roku podsekretarzem stanu w Ministerstwie Żeglugi. W 1959 roku przeszedł na emeryturę, lecz kontynuował udział w pracach naukowych, będąc członkiem Rady Naukowej Instytutu Morskiego w Gdańsku oraz przewodniczącym Rady Naukowej przy ministrze żeglugi. Zmarł 4 marca 1969 roku w Sopocie, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 217-3-30).

Ordery i odznaczenia

Tadeusz Ocioszyński został odznaczony wieloma honorowymi wyróżnieniami, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w rozwój kraju i społeczeństwa. Jednym z najbardziej prestiżowych odznaczeń jest Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał 11 listopada 1937 roku.

Wcześniej, 9 listopada 1932 roku, otrzymał Złoty Krzyż Zasługi, co również stanowi wyraz uznania dla jego zasług. Oba te odznaczenia mają duże znaczenie w polskiej historii i kulturze.

Upamiętnienie

W 1973 roku na Uniwersytecie Gdańskim zaszczycono pamięć Tadeusza Ocioszyńskiego, nadając jedną z sal audytoryjnych jego imię. Dodatkowo, w holu Auli imienia prof. Tadeusza Ocioszyńskiego odsłonięto tablicę z jego popiersiem, co stanowi ważny symbol upamiętnienia jego osiągnięć.

W maju 1976 roku, w gmachu Uniwersytetu Gdańskiego, odbyła się uroczysta sesja naukowa poświęcona jego osobie, zatytułowana: „Tadeusz Ocioszyński. W służbie nauki i gospodarki morskiej”. To wydarzenie miało na celu uhonorowanie jego wkładu w rozwój nauki i transportu morskiego.

W grudniu 1975 roku wodowano dziesięciotysięcznik, drobnicowiec Polskich Linii Oceanicznych, który nosił imię Tadeusza Ocioszyńskiego, co podkreślało jego znaczenie w historii polskiego transportu morskiego. Niestety, w ramach procesu degradacji polskiej gospodarki morskiej po 1989 roku, statek „Tadeusz Ocioszyński” został w 1991 roku oddany do czarteru, a ostatecznie złomowany w 1998 roku.

---

Oceń: Tadeusz Ocioszyński

---