Stanisław Józef Lewak, urodzony 26 marca 1930 roku w Warszawie, był wybitnym polskim biologiem, który przez całe swoje życie poświęcił się badaniom nad biochemią i fizjologią roślin.
Jego praca w tych dziedzinach przyczyniła się do znaczącego poszerzenia wiedzy na temat funkcjonowania roślin oraz ich chemicznych procesów wewnętrznych. Stanisław Lewak zmarł 20 lipca 2023 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie bogaty dorobek naukowy oraz liczne publikacje, które będą miały wpływ na przyszłe pokolenia biologów.
Życiorys
W czasie powstania warszawskiego, Stanisław Lewak odgrywał istotną rolę jako łącznik powstańczy. Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Warszawskim w 1952 roku, rozpoczął pracę na swojej macierzystej uczelni.
W latach 1952–1960 był zatrudniony w Katedrze Chemii Ogólnej. Jego dalsza kariera naukowa rozwijała się, gdy w latach 1958–1960 korzystał z możliwości stażu naukowego we Francji. Po powrocie, w 1960 roku, obronił pracę doktorską na Uniwersytecie Paryskim. Następnie, do 1966 roku, pracował w Katedrze Biochemii UW.
W 1966 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego, a w latach 1966–1976 kontynuował swoją karierę w Katedrze Fizjologii Roślin UW. Jako kierownik Zakładu Fizjologii i Rozwoju Roślin UW w latach 1969–1989, a także dyrektor Instytutu Botaniki UW (1978–1980) oraz dziekan Wydziału Biologii UW (1987–1993), miał znaczący wpływ na rozwój wydziału.
W uznaniu jego osiągnięć naukowych, w 1976 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1987 roku tytuł profesora zwyczajnego. Jego działalność nie ograniczała się tylko do UW; w latach 1994–2003 pełnił funkcję dyrektora Polsko-Francuskiego Centrum Biotechnologii Roślin, działającego w ramach Instytutu Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk.
Stanisław Lewak był także aktywnym członkiem różnych komitetów, w tym Komitetu Fizjologii, Genetyki i Hodowli Roślin PAN oraz Komitetu Biochemii i Biofizyki PAN. W 1996 roku został członkiem Académie d’agriculture de France, co świadczy o jego międzynarodowym uznaniu.
W ciągu swojej kariery był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1973) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1978). Otrzymał liczne nagrody od Ministra Szkolnictwa Wyższego, Ministra Edukacji Narodowej oraz Sekretarza PAN. Dodatkowo, był honorowym członkiem Towarzystwa Biologii Eksperymentalnej Roślin.
Życie prywatne
Stanisław Lewak był wielką postacią w swoim życiu osobistym, jako syn Adama Lewaka i Zofii z domu Weil (1902–1970). Warto wspomnieć, że jego rodzina miała znaczące powiązania z historią i kulturą polską. Zofia Weil była wnuczką Zygmunta Miłkowskiego, który był nie tylko pisarzem, ale również publicystą oraz politykiem zajmującym się kwestiami niepodległościowymi. Stanisław posiadał brata Andrzeja (1932–1991), co również podkreśla rodzinne tradycje i wartość, jaką przykładano do działalności intelektualnej.
W życiu osobistym Stanisław Lewak miał dwie żony, z czego jego drugą małżonką była Alina Kacperska-Lewak. Takie związki rodzinne oraz małżeńskie odzwierciedlają jego kompleksową osobowość i interakcje społeczne, które mogły wpływać na jego działalność w życiu publicznym.
Warto również zauważyć, że jego bratankiem był Antoni Lewak (1889–1940), który pełnił rolę dyrektora Wydawnictwa im. Ossolińskich, co również nadaje znaczenie i kontekst jego rodzinnym powiązaniom.
Przypisy
- Nekrolog Stanisława Lewaka autorstwa Dziekana, Rady Wydziału i pracowników Wydziału Biologii UW, „Gazeta Wyborcza, dodatek Gazeta Społeczna”, 25.07.2023 r., s. 7, ISSN 0860-908X.
- Śp. Stanisław Józef Lewak. koperski.eu. [dostęp 24.07.2023 r.]
- Małgorzata M. Rafalska-Dubek, Stanisław Lewak [online], www.1994.pl Archiwum historii mówionej, 26.10.2015 r. [dostęp 29.07.2023 r.]
- Złota księga nauk przyrodniczych 2017, wyd. Mastermedia i Helion, Gliwice 2017, s. 266.
- Kto jest kim w botanice polskiej, (red: Zbigniew Mirek, Lucyna Musiał, Jan J. Wójcicki), wyd. Instytut Botaniki im. W. Szafera, Kraków 1995, s. 201.
- Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny. Tom II. H-Ł, wyd. Ośrodek Przetwarzania Informacji, Warszawa 1999, s. 650.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Andrzej Zimniak | Agnieszka Maria Nogal | Jan Burchart | Maciej Grochowski | Rafał Sztencel | Adam Tadeusz Halamski | Anatol Brzoza | Tadeusz Ocioszyński | Paweł Rowiński | Elżbieta Tarnawska | Alicja Kusińska | Kazimierz Wachowski | Joseph Rykwert | Jerzy Kowalski-Glikman | Jan Bielawski (ekonomista) | Stanisław Goliński | Natalia Batowska | Robert Kostro | Jakub Centnerszwer | Maria PodlasieckaOceń: Stanisław Lewak