Ludwika Wawelberg

---

Życiorys

Ludwika Wawelberg, znana z rodowego nazwiska Berson, wywodziła się z prestiżowej warszawskiej familii. Jej ojcem był Zygmunt Bersohn (1814–1864), a dziadkiem bankier i filantrop Majer Bersohn (1787–1873), który był fundatorem i założycielem Szpitala Dziecięcego im. Bersohnów i Baumanów w Warszawie.

Po wyjściu za mąż (28 października 1869) za Hipolita Wawelberga, bankiera oraz działacza społecznego, razem podjęli znaczące działania na rzecz warszawskiej społeczności. W 1898 roku zainicjowali utworzenie Fundacji Tanich Mieszkań dla warszawskich robotników im. Hipolita i Ludwiki Wawelbergów, co przyniosło efekty w postaci budowy mieszkań dla pracowników na warszawskiej Woli.

Początkowo projekt obejmował trzy duże obiekty z czerwonej cegły, zlokalizowane w rejonie obecnych ulic Wawelberga, Górczewskiej oraz Działdowskiej, które wchodzą w skład Kolonii Wawelberga. Zastosowano nowoczesny styl budownictwa koszarowego, zapewniającego dużą ilość światła dzięki obszernej ilości okien.

Całość zamieszczała 335 mieszkań jedno- i dwupokojowych, które były wyposażone w dostęp do bieżącej wody, kanalizację oraz zsypy na odpady. Na poszczególnych piętrach dostępny był jeden zlew i ubikacja dla mieszkańców. Do dyspozycji osób korzystających z tych lokali znajdowały się także łaźnia oraz pralnia. W kompleksie działała również szkoła oraz przedszkole, a dostępna była przychodnia lekarska, która oferowała wizyty domowe. Architektura osiedla została zaprojektowana przez Edwarda Goldberga.

Małżeństwo Wawelbergów miało dwoje dzieci: córkę Jadwigę Berson oraz synów: Michała Wawelberga i Wacława Wawelberga. Ludwika, nie mniej zaangażowana w działalność filantropijną niż jej mąż, kontynuowała jego dzieło po jego odejściu. Z środków Fundacji Tanich Mieszkań, w 1927 roku, zbudowała wraz z synem Wacławem obiekty dla ubogiej inteligencji, zlokalizowane przy ulicy Ludwiki, upamiętnionej imieniem ich fundatorki.

Ostatnie miejsce spoczynku Ludwika znajduje się na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie, w kwaterze 20, w rzędzie 6.

Upamiętnienie

W historii Warszawy istnieje wiele sposobów, aby oddać hołd wybitnym postaciom, a jedno z miejsc szczególnie związanych z Ludwiką Wawelberg jest ulica Ludwiki, która została nadana w 1930 roku na warszawskiej Woli. Umożliwia to mieszkańcom stolicy oraz przyjezdnym pamiętać o jej wkładzie w życie społeczne oraz kulturalne.

Nie sposób pominąć również mural, który powstał w 2017 roku. Dnia 21 maja na murach garaży przy ulicy Górczewskiej 15, na terenie Kolonii Wawelberga, namalowano dzieło, które przedstawia zarówno Ludwikę, jak i jej męża Hipolita Wawelberga. Mural został stworzony w ramach 3. edycji Święta Kolonii Wawelberga, które stało się okazją do podkreślenia bogatej historii oraz znaczenia tej unikalnej społeczności.

---

Oceń: Ludwika Wawelberg

---