Józef Lichten

---

Życiorys

Józef Lichten zdobył tytuł doktora prawa na Uniwersytecie Warszawskim, a także doktora prawa kanonicznego. Po zakończeniu edukacji zaczął pracować w Ministerstwie Spraw Zagranicznych R.P. W okresie 1941–1945 pełnił rolę konsultanta ds. Europy Wschodniej w przedstawicielstwach dyplomatycznych polskiego rządu na uchodźstwie. Po II wojnie światowej, kiedy to władze komunistyczne przejęły kontrolę nad Polską, emigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie uzyskał amerykańskie obywatelstwo.

Działalność na rzecz dialogu międzyreligijnego

W 1945 roku Józef Lichten, z pełnym zaangażowaniem, dołączył do Ligi Przeciwko Zniesławieniu, gdzie objął stanowisko dyrektora Wydziału Stosunków Międzyreligijnych. Był głównym inicjatorem dialogu międzyreligijnego, który zbliżał Katolików i Żydów. Już od 1953 roku, przez wiele lat, organizował liczne konferencje oraz warsztaty, skupiające się na tych ważnych kwestiach, w których uczestniczyli znaczący przedstawiciele katolickiego duchowieństwa oraz laikatu.

W 1963 roku Lichten opublikował monografię historyczną, w której zajął stanowisko w obronie papieża Piusa XII, odpierając zarzuty o jego rzekomą bierność wobec zagrożeń, które dotknęły Żydów w czasach nazizmu. W latach 1963–1965 reprezentował Ligę w obradach II Soboru Watykańskiego, a później stał się jej przedstawicielem w Watykańskiej Komisji ds. Kontaktów Religijnych z Judaizmem. Brał również udział w liście pisarzy polskich na Obczyźnie, solidaryzując się z protestem przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (List 59).

24 czerwca 1978 roku Lichten wystosował list otwarty do Geralda Greena, autora scenariusza filmu „Holocaust”, krytykując zniekształcenia historyczne zawarte w produkcji, w tym rzekomy udział polskich żołnierzy w mordowaniu Żydów w getcie. W polskich pismach emigracyjnych, szczególnie w „Zeszytach Historycznych” wydawanych w Paryżu, intensywnie polemizował z autorami żydowskimi, takimi jak Paweł Koran czy Celia Heller. Był także członkiem Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie od 1982 roku.

W 1983 roku, w gronie znakomitych osobistości, takich jak Jan Karski, Jerzy Lerski, Jan Nowak-Jeziorański, Szymon Wiesenthal oraz Michał Borwicz, był jednym z sygnatariuszy deklaracji wydanej w Rzymie, upamiętniającej 40. rocznicę powstania w warszawskim getcie. Wydana deklaracja akcentowała wyzwania stojące na drodze do pojednania polsko-żydowskiego i apelowała o ich przezwyciężenie.

4 listopada 1986 roku, za swoje zasługi na rzecz zacieśniania więzi między Kościołem a społeczeństwem, otrzymał od papieża Jana Pawła II odznaczenie komandorii Orderu Św. Grzegorza Wielkiego, co czyniło go pierwszym obywatelem amerykańskim pochodzenia żydowskiego, który otrzymał to wyróżnienie. Zmarł w 1987 roku w Rzymie, gdzie również został pochowany. W jego pogrzebie uczestniczył między innymi arcybiskup Henryk Muszyński.

Dziedzictwo

W 2005 roku, aby uczcić czterdziestą rocznicę ogłoszenia deklaracji „Nostra aetate”, Liga Przeciwko Zniesławieniu wprowadziła nagrodę imienia Józefa Lichtena. Nagroda ta jest przyznawana za wysiłki podejmowane na rzecz budowania pozytywnych relacji między wspólnotami katolickimi a żydowskimi. Dr. Joseph L. Lichten Award In Catholic-Jewish Relations odzwierciedla dążenie do dialogu i zrozumienia między tymi dwiema tradycjami religijnymi.

---

Oceń: Józef Lichten

---