Leon Najberg

---

Życiorys

Leon Najberg urodził się w stolicy Polski, Warszawie. W jego rodzinie ojciec, prowadzący sklep z artykułami metalowymi, oraz matka, zajmująca się wychowaniem dzieci i sprawami domowymi, odegrali znaczącą rolę w jego wczesnym życiu. W rodzinie Najberga znajdowała się także siostra, Róża oraz dwóch starszych braci, Izaak i Henryk. Przed wybuchem II wojny światowej, Leon ukończył szkołę powszechną oraz działał w organizacji młodzieżowej Haszomer Hacair.

W czasie niemieckiej okupacji w czasie wojny, Najberg znalazł się w warszawskim getcie. Niestety, wkrótce stracił wszystkich bliskich — jego brat Izaak został zamordowany prawdopodobnie na przełomie 1939 i 1940 roku, ojciec zmarł na tyfus w 1941 roku, zaś matka i siostra zginęły w sierpniu 1942 roku podczas likwidacji getta w Falenicy oraz deportacji Żydów do obozu zagłady w Treblince. W kwietniu 1943 roku granatowy policjant zatrzymał w Miedzeszynie jego brata Henryka, który był członkiem partyzanckim, w wyniku czego został rozstrzelany.

W 1942 roku w trakcie wielkiej akcji deportacyjnej, Najberg trafił na Umschlagplatz. Dzięki znajomości z jednym z funkcjonariuszy żydowskiej służby porządkowej, Arie Grzybowskim, uniknął deportacji za pierwszym razem. Jednak za drugim został skierowany do Dulagu na ul. Leszno 112. Po krótkim pobycie w Dulagu, Najberg został przydzielony do pracy w zakładach Opla znajdujących się przy Bielanach na ul. Włościańskiej 52. Do warszawskiego getta powrócił 17 kwietnia 1943 roku, symulując chorobę, by wrócić tam przed wybuchem powstania.

Wybuch powstania w getcie warszawskim zaskoczył Najberga, gdy przebywał w tzw. szopie szczotkarzy. Zgłosił chęć przystąpienia do grupy bojowców, jednak nie został przyjęty z powodu braku broni. Wkrótce potem ukrywał się w bunkrze przy ul. Świętojerskiej 38, a po pewnym czasie w innym bunkrze przy ul. Świętojerskiej 36. Brał tam udział w przygotowaniach do podkopu do Ogrodu Krasińskich. Gdy Niemcy wykryli bunkier 8 maja 1943 roku, udało mu się uciec zapasowym wyjściem. Wkrótce potem dołączył do grupy bojowej tzw. „gruzowców”, dowodzonej przez Lejzora Szerszenia. W getcie przetrwał do 26 września 1943 roku, kilkakrotnie udając się na ucieczki przed tymi, którzy ciągle prowadzili obławy.

Po opuszczeniu getta ukrywał się na tzw. stronie aryjskiej u Antoniny i Aleksandra Szczypiorskich na Bielanach, gdzie spisał swoje doświadczenia z getta. W czasie powstania warszawskiego przyjął konspiracyjne nazwisko Jan Kalinowski i dołączył do zgrupowania „Żubr”, działającego w ramach II Obwodu „Żywiciel” (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej. Po wojnie opuścił Warszawę, wyruszając wraz z ludnością cywilną.

Po zakończeniu wojny, Leon Najberg zdał maturę w Łodzi, gdzie poznał swoją przyszłą żonę, Alinę z domu Halborn. W 1949 roku emigrowali do Izraela, gdzie Najberg służył w armii oraz ukończył studia ekonomiczne. Osiedlił się w Tel-Awiwie, mając troje dzieci, dwanaścioro wnucząt i doczekując się jedenastu prawnuków.

Jego relacja dotycząca warszawskiego getta została opublikowana pod tytułem „Ostatni powstańcy getta”. W 2023 roku wyróżniono go jako jednego z bohaterów na wystawie prezentowanej w Muzeum Historii Żydów Polskich Polin, zatytułowanej „Wokół nas morze ognia. Losy żydowskich cywilów podczas powstania w getcie warszawskim”. W ramach obchodów 80. rocznicy powstania w getcie warszawskim, Leon Najberg został także uhonorowany instalacją, która symbolicznie zlokalizowana jest w miejscu, gdzie ukrywał się podczas powstania. Realizację tej instytucji podjęło Muzeum Historii Żydów Polskich Polin oraz kolektyw SENNA.

---

Oceń: Leon Najberg

---