Leib Langfus, urodzony w 1910 roku w Warszawie, to postać niezwykle istotna w historii Holocaustu. Jego życie zakończyło się tragicznie w 1944 roku w Auschwitz II – Birkenau, gdzie był żydowskim więźniem.
Langfus jest zapamiętany jako jeden z kluczowych organizatorów buntu Sonderkommando, który miał miejsce w Krematorium IV w 1944 roku. Bunty te, będące reakcją na horrendalne warunki życia i egzekucji, dysponowały odwagą i determinacją więźniów do walki o przetrwanie. W relacji Załmena Lewentala, Langfus jest wymieniany jako jedna z centralnych postaci tego dramatycznego wydarzenia.
Życiorys
Urodziny Leib Langfusa miały miejsce w Warszawie w 1910 roku, gdzie zdobył tradycyjne wykształcenie żydowskie w jesziwie. W północnych latach trzydziestych sformalizował swoje życie osobiste, ożeniwszy się z córką dajana Szmuela Josefa Rosentala, pochodzącego z Makowa Mazowieckiego. Po śmierci teścia objął funkcję dajana w lokalnym sądzie rabinicznym.
W czasie II wojny światowej, podczas niemieckiej okupacji, Langfus znalazł się w getcie w Makowie Mazowieckim. W listopadzie 1942 roku mieszkańcy getta zostali przetransportowani do Mławy, skąd w grudniu tego samego roku deportowani do KL Auschwitz-Birkenau. Niestety, jego żona oraz syn padli ofiarą morderstw w komorze gazowej zaraz po przybyciu do obozu, co stanowiło dla niego niewyobrażalny cios.
W Auschwitz II – Birkenau, Langfus został wciągnięty w struktury Sonderkommando, gdzie jego obowiązki obejmowały dezynfekcję obciętych włosów, które następnie były wysyłane do Niemiec. Był jednym z głównych organizatorów buntu Sonderkommando, który miał miejsce 7 października 1944 roku. Uważa się, że jego życie zakończyło się tragicznie, zgonem w dniach 26 lub 27 listopada 1944 roku.
Po zakończeniu wojny, na terenie Birkenau odnaleziono rękopis Langfusa dokumentujący jego przeżycia w obozie. W kwietniu 1945 roku Gustaw Borowczyk natrafił na pamiętnik Langfusa w ruinach krematorium nr 3 i ukrył go na strychu swojego domu, aby zapewnić mu bezpieczeństwo. Rękopis ujawniono publicznie w 1970 roku, a w 1972 roku dr Roman Pytel przetłumaczył ten tekst z jidysz na język polski. W tym samym roku dzieło Langfusa zostało również wydane w języku niemieckim.
W styczniu 2020 roku w Makowie Mazowieckim została zrealizowana przez japońską telewizję NHK relacja na temat zaangażowania Langfusa w bunt Sonderkommando, podkreślając jego historyczne znaczenie oraz osobistą tragedię.
Przypisy
- a b c YoelY. Matveyev YoelY., ''A righteous man in hell'' [online], forward.com [dostęp 08.10.2024 r.] (ang.).
- ''Sonderkommando. Dokumentowanie zbrodni'' [online], lekcja.auschwitz.org [dostęp 07.10.2024 r.] (pol.).
- ''Sonderkommando. Przygotowanie do buntu'' [online], lekcja.auschwitz.org [dostęp 07.10.2024 r.] (pol.).
- ''Żydzi makowscy zamordowani w Auschwitz'' [online], sztetl.org.pl [dostęp 07.10.2024 r.] (pol.).
- a b c ''Zwoje Auschwitz'' [online], rudolfvrba.com [dostęp 07.10.2024 r.] (pol.).
- a b c d Nathan Cohen – Manuscrits des Sonderkommandos d'Auschwitz : tenir face au destin et contre la réalité (Calmann-Lévy, Mémorial de la Shoah, Paryż, 2005) s. 327-328.
- a b c Leah Ingle – Whitness and complicity: The Scrolls of Auschwitz and the Sonderkommando (Liberty University, Lynchburg, 2019) s. 29.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Konrad Świerczyński | Emilia Heurich | Leon Najberg | Janina Nasierowska | Jacek Górski (opozycjonista) | Jadwiga Bukowińska | Józef Banek | Zofia Glińska | Janina Mazur | Tadeusz Sobieraj | Wacław Zaykowski | Ryszard Zieliński (1931–2019) | Irena Kummant-Skotnicka | Abraham Leon | Maria Magdalena Radziwiłłowa | Michał Druri | Wiktor Węgrzyn | Kamilla Chołoniewska | Mieczysław Michalski (przewodnik turystyczny) | Leopold Jan KronenbergOceń: Leib Langfus