Józef Zejdowski

Kultura i sztuka

Józef Zejdowski, znany również jako Józef Aleksander Sejda, to postać niezwykle istotna w polskiej kulturze teatralnej i filmowej. Urodził się 16 marca 1871 roku w Warszawie i spędził w tym mieście większość swojego życia. Zmarł 6 kwietnia 1963 roku, pozostawiając po sobie znaczący dorobek artystyczny.

Był nie tylko aktorem, ale także reżyserem teatralnym, co sprawia, że jego fascynująca kariera obejmowała różnorodne aspekty sztuki scenicznej. Jego działalność miała wpływ na kształtowanie polskiego teatru oraz na rozwój kinematografii w Polsce.

Życiorys

„Józef Zejdowski urodził się w rodzinie Aleksego Sejdy oraz Marii z Zapałowiczów. Po ukończeniu szkoły średniej w Warszawie, rozpoczął naukę w Akademii Handlowej w Warszawie. W trakcie studiów występował w warszawskich teatrach ogrodowych, takich jak Alhambra (1888), Promenada czy Eldorado (1889). Kształcił swoje umiejętności w Klasie Dykcji i Deklamacji, działającej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym, a przez wiele następnych lat pełnił rolę recytatora.

Swój debiut aktorski miał w 1891 roku w Teatrze Miejskim w Krakowie, gdzie występował aż do 1892 roku. W latach 1892–1899 był związany z Warszawskimi Teatrami Rządowymi, a potem występował również w Lwowie (1898–1900), Kaliszu (1900–1901) oraz Poznaniu (1901–1902). Po krótkiej przerwie powrócił do Warszawy, w której występował m.in. w Wodewilu w 1902 roku. Działał także jako lider zespołu objazdowego, organizując występy w Płocku.

Tuż przed wybuchem I wojny światowej, Zejdowski koncentrował się na karierze deklamatora, transformisty oraz pantomimisty. Grał głównie w Warszawie, w takich teatrach jak Elizeum w 1903 roku, Corso w 1909, Teatr na Dynasach między 1912 a 1912 rokiem oraz Oaza w 1912 roku. Jego kariera obejmowała także występy w Kijowie, Wilnie (1905), Lwowie (1906), Krakowie (gdzie współpracował z kabaretem „Figliki” Arnolda Szyfmana w 1907), Paryżu (Petit Casino w 1908), a także w Kownie, Grodnie i Mińsku (1911–1912). W sezonie 1905/1906 pełnił rolę zarówno aktora, jak i reżysera w zespole Towarzystwa Dramatycznego w Przemyślu.

Podczas wojny, Zejdowski kontynuował występy w Warszawie, występując na scenach takich jak Teatr Udziałowy (1914–1915), Ludowy (1915), Letni (1915–1916), Praski (1916) oraz Współczesny, Artystyczny i Sfinks (1917). Po zakończeniu działań wojennych w latach 1919–1921 występował i reżyserował w Teatrze Praskim. W tym czasie odbył służbę wojskową i, według niepotwierdzonych informacji, brał udział w powstaniach śląskich.

Następnie dołączył do zespołów teatralnych w Warszawie, takich jak Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego (1921–1923), Teatr Rozmaitości (1923–1924), Teatry Miejskie z przewagą Teatru Narodowego w latach 1924–1934, oraz scen TKKT, gdzie najdłużej związany był z Teatrem Letnim (1934–1939).

W końcowej fazie II wojny światowej, po wyzwoleniu Pragi, wystąpił w pierwszym zagraniu Teatru m. st. Warszawy 7 października 1944 roku. Następnie, w latach 1945–1948, stał się członkiem zespołu Miejskich Teatrów Dramatycznych, a potem, aż do emerytury w 1962 roku, głównie występował w Teatrze Powszechnym w Warszawie.

Był aktywnym członkiem Związku Artystów Scen Polskich (ZASP). Zmarł w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 50-6-26). Niektóre źródła podają, że jego żoną była Julia Janina Maciejewska, inne natomiast wskazują na aktorkę Laurę Zejdowską (z Filipeckich).”

Ordery i odznaczenia

Józef Zejdowski został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które świadczą o jego zasługach i wkładzie w rozwój kraju. Poniżej przedstawiamy lista wyróżnień, które otrzymał w ciągu swojego życia:

  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1958 roku,
  • Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 2 sierpnia 1946 roku,
  • Srebrny Krzyż Zasługi, przyznany 7 lipca 1926 roku,
  • Medal 10-lecia Polski Ludowej, nadany 19 stycznia 1955 roku.

Filmografia

Oto pełna lista filmów, w których zagrał Józef Zejdowski, ukazująca jego różnorodne role w polskiej kinematografii.

  • Kobieta (1917),
  • Carat i jego sługi (1917),
  • Ludzie bez jutra (1919) – generał gubernator,
  • Na jasnym brzegu (1921),
  • Rywale (1925),
  • Pan Tadeusz (1928) – Konewka,
  • Dziesięciu z Pawiaka (1931),
  • Dwie Joasie (1935) – członek jury na balu mody,
  • Trędowata (1936) – doktor,
  • Dwa dni w raju (1936),
  • Ordynat Michorowski (1937) – lekarz.

Przypisy

  1. Cmentarz Stare Powązki: JÓZEF ZEJDOWSKI, [dostęp 16.02.2023 r.]
  2. Zejdowska Laura. www.polskaniezwykla.pl. [dostęp 26.05.2022 r.]
  3. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
  4. M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 217 „za działalność artystyczną w czasie walk o Warszawę na terenie Pragi”.
  5. M.P. z 11926 r. nr 152, poz. 432 „w uznaniu zasług, położonych dla sprawy przyłączenia Górnego Śląska do Rzeczypospolitej Polskiej”.

Oceń: Józef Zejdowski

★★★★★
Średnia ocena:4.78 Liczba ocen:19