Jerzy Grygorczuk

Inżynieria i technologie

Jerzy Stanisław Grygorczuk, urodzony 19 kwietnia 1949 roku w Warszawie, to postać wybitna w dziedzinie nauki i technologii. Jako polski naukowiec oraz konstruktor, uzyskał tytuł doktora inżyniera. Jego wiedza i doświadczenie koncentrują się szczególnie na mechanice, robotyce oraz tribologii kosmicznej.

Przez wiele lat był związany z Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk, gdzie wniósł istotny wkład w rozwój badań kosmicznych. Warto zaznaczyć, że jest również założycielem spółki Astronika, w której obecnie pełni funkcję kierownika działu badawczo-rozwojowego.

Życiorys

Jerzy Grygorczuk, po ukończeniu studiów inżynierskich w 1972 roku, a następnie magisterskich w 1973 roku na Wydziale Mechaniki Precyzyjnej Politechniki Warszawskiej, rozpoczął swoją zróżnicowaną karierę zawodową. W dniu 1 czerwca 2010 roku obronił rozprawę doktorską na Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa PW, która dotyczyła kluczowych problemów projektowania, modelowania i aplikacji autopenetratora kometarnego MUPUS, a jego promotorem był prof. Paweł Pyrzanowski.

Już podczas studiów zdobywał doświadczenie, odbywając staż w Przedsiębiorstwie Państwowym „Polskie Nagrania Muza”. W latach 1973–1977 pracował jako inżynier mechatronik w Zakładzie Doświadczalnym „Techpan” przy Instytucie Podstawowych Problemów Techniki PAN. Następnie w latach 1977–2010 pełnił funkcję głównego inżyniera, a od 2010 do 2017 roku kierował Laboratorium Mechatroniki i Robotyki Satelitarnej w Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk.

W latach 1980–1981 odbył staż w Space Physics Research Laboratory na Uniwersytecie Michigan w Ann Arbor. Następnie w latach 1988–1989 brał udział w stażu w Swedish Space Corporation w Kirunie. Grygorczuk był również członkiem Komitetu Badań Kosmicznych i Satelitarnych przy Prezydium PAN, gdzie działał w kadencji 2019–2022.

27 maja 1992 roku założył indywidualną działalność gospodarczą pod marką GRYTECH, co uczyniło go jednym z pionierów w polskim sektorze kosmicznym. Od 5 kwietnia 2013 roku jest wspólnikiem oraz wiceprezesem Zarządu Astronika Sp. z o.o., gdzie odpowiada za prace badawczo-rozwojowe. Dodatkowo, od 1 maja 2015 do 30 kwietnia 2020 roku zasiadał w Radzie Polskiej Agencji Kosmicznej jako przedstawiciel przemysłu kosmicznego w Polsce.

Grygorczuk ma na swoim koncie udział w przygotowaniach ponad 30 międzynarodowych misji kosmicznych, organizowanych przez Interkosmos, Europejską Agencję Kosmiczną (ESA) oraz amerykańską Narodową Agencję Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA). Od 2018 roku jest członkiem zespołu naukowo-badawczego misji InSight.

Projekty i konstrukcje

Jerzy Grygorczuk jest wieloletnim projektantem, którego prace skoncentrowane są wokół konstrukcji penetratorów, manipulatorów robotycznych oraz innych zaawansowanych urządzeń służących do badania podpowierzchniowych struktur ciał niebieskich.

W okresie od 1988 do 1989 roku, zaprojektował dwie kluczowe technologie: spektrometry TICS oraz MATE, które zostały zainstalowane na szwedzkim satelicie Freja. Ich celem było zbadanie właściwości różnorodnych zjawisk kosmicznych.

W latach 1997-2001, Grygorczuk pracował nad zaawansowanym penetratorem gruntu, który działał w trudnych warunkach mikrograwitacji. Urządzenie to było częścią instrumentu Multi-Purpose Sensors for Surface and Subsurface Science (MUPUS), umieszczonego na kometach w trakcie misji Rosetta. Dodatkowo, jako lider projektu dla CBK PAN, współpracował z Instytutem Badań Kosmicznych Rosyjskiej Akademii Nauk nad mechanizmem Chomik, który miał na celu pobranie próbek w trakcie misji Fobos-Grunt.

Od 2013 roku, Grygorczuk był także współtwórcą innowacyjnego mechanizmu wbijającego o nazwie Kret, który stanowił część narzędzia HP3, wysłanego na Marsa w ramach misji InSight. Jego osiągnięcia sięgają również konstrukcji wielu ważnych komponentów satelitarnych, w tym mechanizmów blokujących podczas startu rakiet, jak również optomechanicznych elementów spektrometrów i ultralekkich rozwijanych anten radiowych oraz wysięgników.

Jest uważany za pioniera w wykorzystaniu ultralekkich taśm zwijanych w polskich projektach kosmicznych. Jego badania doprowadziły do stworzenia anteny RABBER (40 MHz), która trzykrotnie została wystrzelona w 1998 roku na indyjskich rakietach MR-500. Dodatkowo, wysięgnik stworzony przez Grygorczuka odpowiedzialny był za prawidłowe umiejscowienie instrumentu MUPUS na powierzchni komety, wystrzelony w 2004 roku.

W latach 2011-2021, nadzorował prace nad kluczowymi instrumentami dla szwedzkiego eksperymentu fal radiowych i plazmowych Radio & Plasma Wave Investigation (RPWI) w ramach europejskiej misji JUICE. Obejmuje to cztery wysięgniki Langmuir Probe Plasma Wave Instrument (LP-PWI), które są odpowiedzialne za precyzyjne umiejscowienie czujników w celu pomiaru potencjału plazmatycznego, oraz system antenowy Radio Wave Instrument (RWI), który dokonuje pomiarów pola elektromagnetycznego Jowisza oraz jego księżyców.

Jerzy Grygorczuk jest również autorem i współautorem dziesięciu patentów, co dowodzi jego znaczącego wkładu w rozwój technologii w dziedzinie badań kosmicznych.

Publikacje

Jerzy Grygorczuk jest autorem i współautorem licznych publikacji naukowych, które w znaczny sposób przyczyniają się do rozwoju technologii kosmicznych. Jego prace dotyczą szerokiego zakresu tematów, w tym zaawansowanych urządzeń wbijających i badawczych.

  • publikacja Advanced Mechanisms and Tribological Tests of the Hammering Sampling Device CHOMIK powstała wraz z kolegami i została przedstawiona podczas 14-tego Europejskiego Sympozjum Mechanizmów Kosmicznych i Tribologii w 2011 roku w Niemczech
  • opracowanie Advanced Penetrators and Hammering Sampling Devices for Planetary Body Exploration prezentowane na 11-tym Sympozjum Zaawansowanych Technologii Kosmicznych w Robotyce i Automatyzacji w Holandii
  • publikacja MUPUS insertion device for the Rosetta mission w czasopiśmie „Journal of Telecommunications and Information Technology” w 2007 roku
  • praca Technological Features in the New Mole Penetrator „KRET” przedstawiona na 13-tym Europejskim Sympozjum Mechanizmów Kosmicznych i Tribologii w Austrii
  • publikacja Hammering Mechanism for HP3 Experiment (InSight), prezentowana na 43-cim Sympozjum Mechanizmów Aerokosmicznych w Kalifornii w 2016 roku
  • wyposażenie High Energy and Efficiency Penetrator HEEP opisane w materiałach konferencyjnych 15-tego Europejskiego Sympozjum Mechanizmów Kosmicznych i Tribologii
  • badania Thermal and mechanical properties of the near-surface layers of comet 67P/Churyumov-Gerasimenko opublikowane w prestiżowym czasopiśmie „Science” w 2015 roku.

Dzięki takim publikacjom, Jerzy Grygorczuk wnosi istotny wkład w zrozumienie i technologiczne wyposażenie misji badawczych w przestrzeni kosmicznej.

Przypisy

  1. a b c JerzyJ. Grygorczuk i inni, MUPUS insertion device for the Rosetta mission, „Journal of Telecommunications and Information Technology”, 1/2007, s. 50–53 [dostęp 24.02.2023 r.] (ang.).
  2. EwelinaE. Ryszawa i inni, Challenges in the Design of Ultralight Mechanisms for Deep Space Exploration - Based on RPWI Instruments for ESA JUICE Mission, [w:] 69th International Astronautical Congress (IAC 2018): Involving Everyone. Proceedings of a meeting held 1-5 October 2018, Bremen, Germany, t. vol. 13, Red Hook 2019, s. 9597, ISBN 978-1-5108-8165-5 [dostęp 24.02.2023 r.] (ang.).
  3. Katarzyna Florencka, W sobotę start misji NASA z udziałem Polaków, PAP – Nauka w Polsce, 03.05.2018 r., https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C29342%2Cw-sobote-start-misji-nasa-z-udzialem-polakow.html [dostęp 16.04.2021 r.]
  4. Michał Wąsowski, NASA wysyła nową misję na Marsa. Polska firma ma w niej bardzo istotny udział, Business Insider, 05.05.2018 r., https://businessinsider.com.pl/technologie/nowe-technologie/misja-nasa-insight-maj-2018-udzial-polskiej-firmy-astronika/j1m39t6 [dostęp 16.04.2021 r.]
  5. MaciejM. Borys i inni, LP-PWI Deployable Boom for JUICE Mission – Innovative Features and Breadboard Model Development, [w:] Proceedings of the 17th European Space Mechanisms and Tribology Symposium, 20–22 September 2017, Hatfield 2017 (ang.).
  6. MartaM. Tokarz i inni, Inertial Damping System for Deployment Speed Reduction of Tubular Boom Antenna Unit for JUICE Mission, [w:] Proceedings of the 18th European Space Mechanisms and Tribology Symposium, 18–20 September 2019, Munich, Germany, Noordwijk: European Space Agency, 2019 (ang.).
  7. „Monitor Sądowy i Gospodarczy” 2018, nr 237 (5625), s. 68, poz. 54905, za: https://ems.ms.gov.pl/msig/przegladaniemonitorow.monitoritem.pobierzmonitor/237/2018/2.742830276489258/$N [dostęp 15.04.2021 r.]
  8. „Monitor Sądowy i Gospodarczy” 2013, nr 71 (4188), s. 48, poz. 55131, dz. 1, rub. 7, wpis 4 i dz. 2, prub., wpis 2, za: https://ems.ms.gov.pl/msig/przegladaniemonitorow.monitoritem.pobierzmonitor/71/2013/2.0261077880859375/$N [dostęp 15.04.2021 r.]
  9. „Monitor Sądowy i Gospodarczy” 2013, nr 71 (4188), poz. 55131, za: https://ems.ms.gov.pl/msig/przegladaniemonitorow.monitoritem.pobierzmonitor/71/2013/2.0261077880859375/$N [dostęp 15.04.2021 r.]
  10. ekr/ tot / bsz, Polski „Chomik” we wtorek wyruszy po próbki kosmicznego gruntu, PAP – Nauka w Polsce, 08.11.2011 r., za: https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C385962%2Cpolski-chomik-we-wtorek-wyruszy-po-probki-kosmicznego-gruntu.html [dostęp 15.04.2021 r.]
  11. Jerzy Grygorczuk, Akademia. Magazyn Polskiej Akademii Nauk, http://naukaonline.pan.pl/index.php/nasze-teksty/nauki-scisle/itemlist/user/238-jerzygrygorczuk [dostęp 16.04.2021 r.]
  12. Komitet Badań Kosmicznych i Satelitarnych PAN – kadencja 2019-2022. Skład, Polska Akademia Nauk, http://www.kbkis.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=58&Itemid=43 [dostęp 16.04.2021 r.]
  13. Jerzy Grygorczuk GRYTECH, w: Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej, Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii, https://prod.ceidg.gov.pl/CEIDG/CEIDG.Public.UI/Search.aspx [dostęp 19.04.2021 r.]
  14. Pat. 129133, Pat. 136604, Pat. 157295, Pat. 219604, Pat. 225750, Pat. 226536, Pat. 227379, Pat. 229850, Pat. 235631, EP3066716, za: Grygorczuk, za: Wyszukiwarka, Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, https://ewyszukiwarka.pue.uprp.gov.pl/search/search-results/2b1f4df6-a778-4038-9460-aef054666a87 [dostęp 13.04.2021 r.]
  15. Dr inż. Jerzy Grygorczuk, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 15.04.2021 r.]

Oceń: Jerzy Grygorczuk

★★★★★
Średnia ocena:4.54 Liczba ocen:23