Janusz Strachocki

---

Życiorys

Janusz Strachocki przyszedł na świat 8 lutego 1892 roku w Warszawie, w rodzinie, która znacząco wpłynęła na jego przyszłe życie artystyczne. Jego ojciec, Bronisław, był inżynierem kolejowym, zaś matka, Jadwiga z domu Szpet, pełniła rolę nauczycielki. W 1911 roku Strachocki ukończył maturę w Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie.

Swoje pierwsze kroki w muzyce stawiał w latach 1912–1913, kiedy to studiował wokalistykę w konserwatorium w Berlinie. Niestety, z powodu poważnej choroby, jego marzenia o karierze śpiewaka musiały zostać porzucone. Wiosną 1913 roku rozpoczął naukę w Szkole Aplikacyjnej przy Warszawskich Teatrach Rządowych, a miesiąc później zadebiutował w rolach epizodycznych w Teatrze Rozmaitości oraz Teatrze Letnim.

Po wybuchu I wojny światowej, Strachocki wspólnie z rodziną został ewakuowany do Rosji. W 1915 roku dołączył do Teatru Polskiego, prowadzonego przez Arnolda Szyfmana, gdzie zorganizował swoje pierwsze występy. Po wojnie kontynuował karierę aktorską w Warszawie, a w latach 30. reżyserował i grał również w Łodzi i Lwowie.

W czasie okupacji niemieckiej Strachocki żył w stolicy, gdzie zaangażował się w działalność konspiracyjną. Jego prace obejmowały handel oraz pracę w fabryce zup. Co więcej, był związany z Armia Krajową, pracując dla jej wywiadu i biorąc udział w tajnych koncertach poetyckich, które miały miejsce w Warszawie.

Po zakończeniu II wojny światowej w 1945 roku, Strachocki postanowił stworzyć nową instytucję kulturalną – Miejską Szkołę Dramatyczną. Szkoła ta zaczęła funkcjonować w warszawskiej Pradze od października 1944 roku. W 1947 roku przekształcono ją w Państwową Wyższą Szkołę Aktorską, a jej rektorem został Aleksander Zelwerowicz.

Strachocki podjął również ważną funkcję dyrektora Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie, ofertę ministerstwo kultury z racji subwencjonowania tej placówki przyjął z radością. W czerwcu 1947 roku przyjechał do Olsztyna z grupą swoich uczniów, zainaugurował działalność teatru 4 października premierą romantycznej komedii „Fantazy” Słowackiego, w której sam zagrał główną rolę.

Wśród jego uczniów, którzy później zasłynęli na olsztyńskiej scenie, byli Tadeusz Janczar, Józef Nalberczak oraz Ryszard Pietruski. Jednak po niepełnym roku działalności, w lipcu 1948 roku, Strachocki zrezygnował z pełnionej funkcji, uzasadniając swoją decyzję brakiem wsparcia ze strony miejscowych władz.

W czasie swojego kierownictwa, Strachocki zrealizował jedenaście premier oraz 292 spektakle, które oglądało 95,2 tys. widzów. Pomimo mniejszej liczby premier niż w poprzednim roku, jakość przedstawień była uznawana za wyższą. Polska literacka scena była reprezentowana przez twórczość takich autorów jak Aleksander Fredro, George Bernard Shaw oraz współczesnych dramaturgów takich jak Jacques Companéez i André Claude Puget. Jego dyrekcja w Olsztynie to czas starannych inscenizacji, które zyskały uznanie w recenzjach prasowych.

Po Olsztynie Strachocki wrócił do Warszawy, gdzie związany był przede wszystkim z Teatrem Narodowym. Jego ostatnią rolą był Achilles w dramacie Norwida „Kleopatra” wyreżyserowanym przez Mieczysława Górkiewicza, którego premiera miała miejsce 15 czerwca 1967 roku. Artysta zmarł w Warszawie, a jego miejsce ostatniego spoczynku znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera C2-4-3).

Życie prywatne

W lutym 1914 roku Janusz Strachocki zawarł związek małżeński ze Stefanią Czajkowską, osobą utytułowaną, która specjalizowała się w nauczaniu języka polskiego oraz zajmowała się aktorstwem. Para doczekała się dwóch synów, wśród których był Andrzej, który żył w latach 1922–2001, odnosząc sukcesy jako inżynier architekt i scenograf. Drugim z synów był Jeremi, urodzony w 1924 roku, również inżynier architekt, który zmarł w 1998 roku.

Filmografia

Janusz Strachocki to aktor o bogatej filmografii, w której znalazły się filmy z różnych okresów. Poniżej znajduje się zestawienie najważniejszych ról, które zagrał w poszczególnych produkcjach:

• 1965: Niekochana (wujaszek w majątku),
• 1962: O dwóch takich, co ukradli księżyc (burmistrz Zapiecka),
• 1961: Ogniomistrz Kaleń (Dwernicki),
• 1960: Szczęściarz Antoni (inżynier budujący domek Antoniego),
• 1960: Krzyżacy (Konrad von Jungingen, wielki mistrz krzyżacki; w czołówce imię Jan),
• 1956: Ziemia (Tomasz Ślemień),
• 1956: Warszawska syrena (gospodarz Szczepan),
• 1956: Cień (kułak Wiślicki),
• 1954: Pokolenie (robotnik),
• 1954: Pod gwiazdą frygijską (Klusiewicz),
• 1953: Celuloza (kolejarz),
• 1947: Jasne łany (Gruzda, stróż nocny).

W każdej z tych produkcji Strachocki wniósł swój talent, tworząc niezapomniane postacie, które pozostają w pamięci widzów.

Ordery i odznaczenia

Janusz Strachocki został odznaczony wieloma prestiżowymi nagrodami i medalami, które świadczą o jego wkładzie w rozwój kraju oraz uznaniu jego zasług.

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi (2 sierpnia 1946),
• Medal „Za Warszawę 1939–1945”,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955),
• Srebrny Wawrzyn Akademicki (7 listopada 1936),
• Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1965).

---

Oceń: Janusz Strachocki

---