Katarzyna Kozyra

---

Wykształcenie

Katarzyna Kozyra zdobyła wykształcenie na kilku renomowanych uczelniach. W latach 1985-1988 studiowała germanistykę naUniwersytecie Warszawskim. Następnie, od 1988 do 1993 roku, była absolwentką „Kowalni”, pracowni prowadzonej przez prof. Grzegorza Kowalskiego, która znajduje się w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

W 1998 roku poszerzyła swoją wiedzę artystyczną, kształcąc się w Hochschule für Graphik und Buchkunst w Lipsku.

Działalność artystyczna

Dyplomowa praca Katarzyny Kozyry, zatytułowana Piramida zwierząt, powstała w 1993 roku. Składała się z umieszczonych jedna na drugiej preparowanych zwierząt, takich jak koń, pies, kot i kogut. Nawiązując do bajki braci Grimm Muzykanci z Bremy, praca ta miała na celu ukazanie uwikłania ludzi w przemysłowy proces zabijania zwierząt. Rozgłos towarzyszący tej pracy przyczynił się do postrzegania Kozyry jako artystki kontrowersyjnej. Od tamtej pory, prawie wszystkie jej kolejne dzieła, w tym Więzy krwi (1995), Olimpia (1996), Łaźnia żeńska (1997) oraz Łaźnia męska (1999), wywoływały szerokie reakcje w mediach.

Praca Olimpia, zawierająca zdjęcia i film, była dokumentacją walki Kozyry z chorobą nowotworową. Artystka w zamyśle chciała przywrócić godność schorowanemu ciału, polemizując z dominującym wizerunkiem zdrowego, silnego i pięknego ciała. To był sprzeciw wobec stereotypów, które skazują osoby chore czy starsze na społeczną niewidzialność.

W podobnym tonie, Łaźnia żeńska ukazuje kobiety w intymnej, naturalnej sytuacji, przedstawiając ich wygląd, gdy nikt ich nie obserwuje; artystka posłużyła się ukrytą kamerą. Ten projekt jest też odniesieniem do historii malarstwa, zwłaszcza obrazów Dominique’a Ingres’a, które wpłynęły na kanony piękna. Z kolei Łaźnia męska to kontynuacja tematyki, w której Kozyra zaskoczyła mężczyzn, udając kobietę w męskiej łaźni. Odkryła, że mężczyźni również są precyzyjni w kreowaniu własnego wizerunku, nawet w sytuacjach, gdy wydają się być sami. Mistyfikacja Kozyry nie została ujawniona.

W 1999 roku artystka reprezentowała Polskę na 48. Międzynarodowym Biennale Sztuki w Wenecji, zdobywając honorowe wyróżnienie za swoją wideoinstalację Łaźnia męska.

W latach 1999-2002 Katarzyna Kozyra realizowała projekt inspirowany choreografią Wacława Niżyńskiego w balecie Święto Wiosny Igora Strawinskiego i w 2002 roku zrealizowała pracę wideo Kara i zbrodnia. Jej projekt W sztuce marzenia stają się rzeczywistością bada zagadnienie performatywności i kreacji.

Kozyra działa także w obszarze teledysków, o czym świadczy projekt Cheerleaderka, związany z cyklem W sztuce marzenia stają się rzeczywistością. W tym muzycznym występie artystka wciela się w postać cheerleaderki, interpretując piosenkę Gwen Stefani What Are You Waiting For. Bawiąc się stereotypami na temat płci, Kozyra przyciąga uwagę, a w chórkach występują kuratorzy i dyrekcja Zachęty.

Od 2010 roku Kozyra pracuje nad swoim pierwszym pełnometrażowym filmem fabularnym. W latach 2010-2011 miała miejsce jej obszerna wystawa monograficzna w galerii Zachęta, zatytułowana Katarzyna Kozyra. Casting. Podczas tego wydarzenia publiczność miała możliwość wzięcia udziału w castingu, na którym zarejestrowano reakcje odwiedzających. Zmontowane nagrania zostały pokazane na wystawie. Następnie, na przełomie 2011 i 2012 roku, odbyła się kolejna wystawa retrospektywna w Muzeum Narodowym w Krakowie, gdzie zaprezentowano także rekwizyty z jej prac.

W 2022 roku tygodnik „Polityka” uznał Piramidę zwierząt za jedno z dziesięciu najważniejszych dzieł sztuki ostatniego trzydziestolecia.

Nagrody i wyróżnienia

Katarzyna Kozyra, wybitna artystka, zdobyła liczne nagrody i wyróżnienia, które świadczą o jej znaczącym wkładzie w sztukę współczesną.

• 1997: laureatka Paszportu Polityki,
• 1999: honorowe wyróżnienie na 48. Biennale Sztuki w Wenecji, gdzie reprezentowała Polskę,
• 2011: nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

---

Oceń: Katarzyna Kozyra

---