Jan Guderski

---

Życiorys

Jan Guderski był osobą o bogatej biografii, urodzony w rodzinie Stanisława i Anny. Posiadał trzech braci: Idziego, który był inżynierem leśnikiem, Konrada, dowódcy Obrony Poczty Polskiej, oraz Mariana, który pełnił funkcję porucznika. W 1909 roku zyskał możliwość uczęszczania do szkoły realnej w Warszawie, a następnie kontynuował naukę w Szkole Technicznej. Jednak w 1913 roku podjął decyzję o przeniesieniu się do Średniej Szkoły Mechaniczno-Technicznej. W tym samym czasie, od 1912 roku, brał udział w nielegalnych kursach rzemiosła wojskowego, będąc członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich.

W ramach tej formacji zręcznie zorganizował i wyszkolił trzy zastępy, które działały w Pruszkowie, Utracie oraz wśród uczniów szkoły rolniczej w Pszczelinie, w pobliżu Brwinowa. W obliczu I wojny światowej przyjął do swojego życia nową rolę, wstępując do Polskiej Organizacji Wojskowej, gdzie pełnił funkcję wywiadowcy, informując przełożonych w Warszawie o różnych ruchach i strategiach wojsk niemieckich oraz rosyjskich.

W marcu 1915 roku Świat Wojenny zmusił go do przerwania nauki oraz działalności konspiracyjnej, gdyż został powołany do armii rosyjskiej. Wydarzenia te miały istotny wpływ na jego rodzinę, która najprawdopodobniej ewakuowała się do Rosji. Jan Guderski pełnił tam rolę urzędnika wojskowego w tylnych oddziałach inżynieryjnych, które projektowały i budowały drogi oraz mosty. Przechodził z jednego odcinka frontu na drugi, aby spełniać potrzeby armii.

W 1918 roku, podczas prac w okolicy Baranowicz, Jan dostał się do niewoli niemieckiej 3 marca. Osobliwe zawirowania wojenne sprawiły, że przez pewien czas przebywał w obozie jeńców w Hammerstein, lecz odzyskał wolność już w połowie czerwca. Po uwolnieniu udał się w głąb Rosji, w poszukiwaniu swojej rodziny, która zabezpieczona była z Kurska w Warszawie w połowie lipca. W dniu 21 sierpnia 1918 roku przyjęty został do polskiej Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej, gdzie naukę ukończył w późną wiosną 1919 roku.

Po tym czasie otrzymał pierwsze przydziały jako instruktor i dowódca oddziałów szkolnych w Szkole Podchorążych oraz w nowo utworzonej Szkole Podchorążych Saperów w Warszawie. Brał aktywny udział w wojnie polsko-bolszewickiej, w której walczył ze swoją kompanią w składzie 10 Grupy Fortyfikacyjnej. Pod koniec 1920 roku przeniesiono go z piechoty do saperów, co zainaugurowało nowy rozdział w jego zawodowej karierze.

W kolejnych latach Jan prowadził działalność pedagogiczną w różnych placówkach, takich jak Oficerska Szkoła Inżynierii oraz Kościuszkowski Obóz Szkolny Saperów. W maju 1921 roku zgłosił się jako ochotnik do III powstania śląskiego, gdzie z sukcesem zdołał sformować powstańczy oddział saperski, który wyróżniał się podczas misji związanych z niszczeniem mostów oraz budową fortyfikacji. W 1922 roku był na służbie w 1 pułku saperów, a od 1923 roku miał statut żołnierza nadetatowego.

W czasie przewrotu majowego, 12 maja 1926 roku, jako dowódca kompanii podchorążych, został przydzielony do ochrony gmachu Rady Ministrów oraz rejonu Placu Teatralnego. Jego kompania znalazła się pod dowództwem gen. broni Lucjana Żeligowskiego. W 1926 roku został członkiem komisji odbiorczych sprzętu wojskowego w Centralnym Zakładzie Zaopatrzenia Saperów, a rok później objął stanowisko referenta minerstwa w Biurze Technicznym Instytutu Badań Inżynierii.

W 1931 roku Jan wziął udział w rocznym Kursie Fortyfikacyjnym. Po zakończeniu szkolenia w styczniu 1932 roku pracował krótko w sztabie gen. dyw. Aleksandra Osińskiego – Inspektora Armii, ale już w marcu tego roku został oddelegowany do dowództwa kompanii w 2 batalionie saperów w Puławach, gdzie służył aż do 1935 roku.

W roku 1935 objął dowództwo w nowo utworzonym Ośrodku Sapersko-Pionierskim 20 Dywizji Piechoty w Słonimiu. Z końcem 1936 roku zajmował stanowisko Kierownika Studiów Saperskich przy sztabie gen. dyw. Władysława Bortnowskiego – Inspektora Armii w Toruniu. Jesienią 1938 roku uczestniczył w zajęciu Zaolzia jako szef saperów w Samodzielnej Grupie Operacyjnej „Śląsk”. Po zakończeniu tej akcji, 29 listopada, objął stanowisko zastępcy dowódcy 8 batalionu saperów w Toruniu.

W 1939 roku, podczas kampanii wrześniowej, Jan Guderski, jako dowódca świeżo zmobilizowanego 15 batalionu saperów, brał udział w działaniach polegających na przebiciu się przez Sieraków, Laski i Wawrzyszew do Warszawy. 18 września doznał kontuzji głowy. Po kapitulacji Warszawy został przewieziony do obozu jenieckiego Oflag IIc w Woldenbergu, gdzie przetrwał do 1945 roku, a później znalazł się w Pappenburgu, gdzie doczekał końca wojny i zaczął pracę w obozie repatriacyjnym.

Po powrocie do kraju 30 lipca 1947 roku osiedlił się, wraz z żoną, w Łomiankach. 1 listopada tego samego roku związał się z Zjednoczeniem Przemysłu Drzewnego jako kierownik Wydziału Zaopatrzenia. Po miesiącu przeniósł się do Państwowego Przedsiębiorstwa Budowlanego, gdzie pełnił funkcję naczelnika Wydziału Sprzętu. Następnie, 1 grudnia 1949 roku, objął posadę starszego inspektora Zjednoczenia Budownictwa Miejskiego w Warszawie. Jak wielu przedwojennych oficerów, przystąpił do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, będąc jednocześnie członkiem Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej oraz Ligi Przyjaciół Żołnierza.

Pomimo swojego doświadczenia, Jan zgłosił się ochotniczo do Wojska Polskiego, jednak decyzją władz nie został przyjęty do służby czynnej. 30 grudnia 1950 roku został przeniesiony do rezerwy, a 2 maja 1955 roku skreślono go z ewidencji wojskowej z powodu przekroczonego wieku. Jan Guderski zmarł 16 grudnia 1961 roku i został pochowany w grobie rodzinnym, który znajduje się na cmentarzu parafialnym w Łomiankach-Kiełpinie.

Awanse

Jan Guderski zdobył szereg awansów w swojej karierze wojskowej, które świadczą o jego postępach oraz osiągnięciach. Oto szczegółowa lista jego awansów:

• podchorąży – 1919,
• podporucznik – 9 czerwca 1919,
• porucznik – 1920,
• kapitan – 1924 (starszeństwo z dniem 1 lipca 1923),
• major – 27 czerwca 1935 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 i 8. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów (w marcu 1939, w tym samym stopniu i starszeństwie, zajmował 5. lokatę w korpusie oficerów saperów, grupa liniowa).

Ordery i odznaczenia

Jan Guderski był uhonorowany wieloma prestiżowymi odznaczeniami wojskowymi i cywilnymi, które podkreślają jego heroiczne czyny i znaczący wkład w historię Polski.

• Krzyż Niepodległości, przyznany 28 grudnia 1933 roku,
• Krzyż Walecznych, otrzymany dwukrotnie: pierwszy raz w 1921 roku „za czyny męstwa i odwagi wykazane w bojach toczonych w latach 1918–1921”, a drugi raz „za czyny męstwa i odwagi wykazane w wojnie rozpoczętej 1 września 1939 roku”,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Srebrny Krzyż Zasługi, również dwukrotnie: pierwszy raz 28 lutego 1925 roku,
• Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921, przyznany w 1928 roku,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, również w 1928 roku,
• Państwowa Odznaka Sportowa,
• Odznaka Strzelecka.

---

Oceń: Jan Guderski

---