Jakub Centnerszwer, urodzony 13 lipca 1798 roku w Warszawie, a zmarły 30 listopada 1880 roku w tym samym mieście, był znaczącą postacią w dziedzinie matematyki oraz pedagogiki w Polsce. Jego korzenie sięgają ortodoksyjnej rodziny żydowskiej, co miało wpływ na jego późniejsze życie i działalność.
Studiował matematykę w Niemczech, gdzie zdobył solidne podstawy wiedzy, które później wykorzystał w swojej pracy edukacyjnej. W 1825 roku w Berlinie zaprezentował światu swoje osiągnięcia w postaci „Neu erfundene Multiplikations und Quadrat Tafeln, vermittelst welcher man die Produkte aller vierziffrigen und die Wurzeln aller fünfziffrigen Zahlen sehr leicht finden kann”. Przedmowę do tej pracy napisali renomowani profesorowie, Grüson i Ideler, co podkreśla jej znaczenie w ówczesnej literaturze matematycznej.
Po powrocie do Warszawy, Centnerszwer objął stanowisko nauczyciela matematyki w rządowej Szkole Rabinów, w której wykładał w języku polskim przedmioty świeckie. Dodatkowo, w latach 1851–1864 pracował w Szkole Handlowej, która była wspierana przez Zgromadzenie Kupieckie w Warszawie. Jego wkład w edukację matematyczną był nieoceniony, same jego publikacje w dużej mierze ułatwiały zrozumienie skomplikowanych zagadnień matematycznych.
W odpowiedzi na zmiany ekonomiczne i wprowadzenie rosyjskiej monety w Królestwie, w 1842 roku Centnerszwer wydał „Nowe tablice zamiany monety polskiej na rosyjską i odwrotnie wraz z tablicą ruchomą do tego celu służącą”. Jego aktywność twórcza nie ograniczała się tylko do publikacji matematycznych; ogłosił także gruntowny rozbiór krytyczny książki „Zasady algebry Mayera i Choqueta”, która została przetłumaczona na język polski przez Wincentego Wrześniowskiego, a opublikowana w 1845 roku przez Bibliotekę Warszawską.
Jakub Centnerszwer zmarł w Warszawie, a jego życie zakończyło się w miejscu, które tak bardzo kochał. Jest pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej (kwatera 20). Jego dorobek pozostaje w pamięci fanów matematyki, a jego syn, Gabriel Centnerszwer (1841-1917), kontynuował jego dziedzictwo, łącząc tradycję z nowoczesnością.
Literatura dodatkowa
Jeśli interesujesz się biografią Jakuba Centnerszwera, warto sięgnąć po dodatkową literaturę.
Jednym z istotnych źródeł jest praca autorstwa Samuela Dicksteina, która wchodzi w skład Polskiego Słownika Biograficznego. Publikacja ta została wydana w Krakowie przez Polską Akademię Umiejętności oraz Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa w 1937 roku na stronie 229. Jest ona niezwykle cennym materiałem dla wszystkich badaczy.
Warto również zwrócić uwagę na reprint tej publikacji, który został wydany przez Zakład Narodowy im. Ossolińskich w Krakowie w 1989 roku, posiadający unikalny ISBN 83-04-03291-0.
Przypisy
- Grób Jakuba Centnerszwera w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
- Za Samuelem Dicksteinem (Archiwum Oświatowe, Akta Komisji W.R. i O.P., A. z dziejów Gminy Starozakonnych w Warszawie itp.)
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Robert Kostro | Natalia Batowska | Stanisław Goliński | Jan Bielawski (ekonomista) | Jerzy Kowalski-Glikman | Joseph Rykwert | Kazimierz Wachowski | Alicja Kusińska | Stanisław Lewak | Andrzej Zimniak | Maria Podlasiecka | Zbigniew Brzoska | Katarzyna Błachowska | Andrzej Pacholczyk | Jan Skłodowski | Krzysztof Sacha | Bogusław Rosa | Dariusz Gątarek | Krzysztof Mazowski | Witold JakóbikOceń: Jakub Centnerszwer