Maria Podlasiecka, z domu Wasiłowska, to postać niezwykle ważna dla polskiej kultury tanecznej, urodzona 8 stycznia 1934 roku w Warszawie. W swojej karierze zawodowej pełniła funkcję nauczyciela-instruktora, doskonaląc umiejętności taneczne wielu zespołów artystycznych.
W trakcie swojego życia Maria stała się także znaczącą popularyzatorką wiedzy o Warszawie, przyczyniając się do zdradzania jej tajemnic i odkrywania bogatej historii tego miasta.
Życiorys
Maria Podlasiecka przyszła na świat 8 stycznia 1934 roku w Warszawie jako córka Stanisława i Joanny z Szaniawskich. Jej starszy brat, Kazimierz Wasiłowski ps. „Korwin”, był żołnierzem Batalionu „Zośka” i poniósł śmierć 31 sierpnia 1944 roku w czasie Powstania Warszawskiego.
W 1956 roku Maria związała się małżeństwem z artystą plastykiem Kazimierzem Podlasieckim. W swoim życiu zawodowym ukończyła Kurs Kwalifikacyjny III stopnia w Studium Tanecznym CPARA, mającym patronat Ministerstwa Kultury i Sztuki, w 1967 roku. Ponadto, w 1987 roku zdobyła I stopień specjalizacji zawodowej w dziedzinie pedagogiki opiekuńczej.
Była twórczynią i realizatorką różnorodnych programów dydaktycznych, które były prowadzone w Młodzieżowym Domu Kultury „Ochota” w latach 1970–1989, a następnie w Ognisku Pracy Pozaszkolnej „175” w latach 1989–1993, oraz w Młodzieżowym Domu Kultury „Muranów” im. C.K. Norwida w latach 1993–2003. Te programy obejmowały szeroką tematykę, począwszy od metodyki pedagogiki aż po popularyzację historii Warszawy.
Maria prowadziła również autorskie zajęcia pokazowe, prezentując nauczycielom różne propozycje programowe w specjalnie utworzonym Gabinecie Metodycznym Gier i Zabaw Dydaktycznych. Współpracując z warszawskimi muzeami, zrealizowała Program „Drzewo” w 1993 roku, który koncentrował się na tematach związanych z korzyściami, jakie drewno oferuje ludzkości.
Wraz z Robertem Miszczukiem, który był wtedy dyrektorem Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej i m.st. Warszawy, współtworzyła pierwsze edycje konkursu „Wydajemy własną książkę”. Dzięki ich staraniom konkurs stał się popularny podczas kursów dla bibliotekarzy oraz na Targach Książki, takich jak te odbywające się w Krakowie od 1998 roku oraz we wszystkich kolejnych Targach Książki Szkolnej „Edukacja” w Warszawie, a także na Targach Książki we Frankfurcie i Bolonii w 2003 roku. Konkurs jest obecnie realizowany lokalnie w bibliotekach oraz instytucjach kulturalno-oświatowych, z głównym zarządem w Młodzieżowym Domu Kultury „Muranów” oraz Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej w Warszawie im. KEN.
Maria była także organizatorką autorskich konkursów czytelniczych, takich jak „Czy znasz wiersze Jana Brzechwy?” oraz „Przyjaciele Kornela Makuszyńskiego”, z materiałami i opracowaniami z drugiego z nich znajdującymi się w muzeum pisarza w Zakopanem. Kolejny z organizowanych przez nią konkursów nosił tytuł „Jedność Europy w przysłowiach”, który był sponsorowany przez Ambasadora Unii Europejskiej w Warszawie w latach 1996/1997 i wzięły w nim udział dzieci różnorodnych narodowości uczęszczające do szkół zagranicznych w Warszawie.
Jednakże najważniejsze dla Marii były programy, które miały na celu popularyzację wiedzy o Warszawie. Pierwszym z tych działań był „Konkurs Wiedzy o Warszawie”, który odbywał się pod patronatem Prezydenta m.st. Warszawy i składał się z trzynastu rocznych programów dydaktycznych w ścisłej współpracy z nauczycielami. Drugim, „Warszawska Starówka historią malowana”, to cykl zajęć plenerowych. Dodatkowo, Maria Podlasiecka zrealizowała dwa autorskie kursy roczne trwające 120 godzin, które były finansowane przez Urząd Gminy Warszawa-Centrum oraz Ministerstwo Kultury i Sztuki, a ich tematy dotyczyły: „Mazowsze – moją małą ojczyzną” oraz „Warszawa w historii i legendzie” odbywające się odpowiednio w latach 1994/1995 oraz 1997/1998.
Nagrody, wyróżnienia i odznaczenia
Maria Podlasiecka zdobyła liczne nagrody oraz wyróżnienia w uznaniu za swoją wyjątkową pracę. Poniżej przedstawiamy mniej lub bardziej znane osiągnięcia, które stanowią potwierdzenie jej wkładu w edukację i kulturę:
- 1975 – Nagroda Ministra Oświaty i Wychowania (II stopnia),
- 1988 – Nagroda Ministra Edukacji Narodowej (II stopnia),
- 1992 – Wyróżnienie Niezależnej Fundacji Popierania Kultury Polskiej Polcul Foundation za działalność dydaktyczno-wychowawczą, w skład Jury wchodzili m.in.: Stanisław Barańczak, Jerzy Giedroyć, Gustaw Herling-Grudziński, Jan Nowak-Jeziorański,
- 1993 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki,
- 2000 – Nagroda Ministra Edukacji Narodowej (I stopnia),
- 2002 – Wyróżnienie „Zasłużony dla Warszawy” (Leg. Nr 162),
- 2009 – Odznaka Honorowa im. Krystyny Krahelskiej za Pamięć Powstania Warszawskiego (Leg. Nr 44/2009) z uwagi na jej działalność na rzecz pamięci o bohaterach Powstania Warszawskiego,
- 2010 – Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (Nr 4498),
- 2013 – Odznaka Honorowa Prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego za czynną działalność społeczną na rzecz Warszawy (Nr 007),
- 2013 – Srebrny Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej (Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Leg. Nr 20064),
- 2013 – Medal „Pro Memoria”, przyznany za wybitne osiągnięcia w utrwalaniu pamięci o ludziach i ich działaniach w walce o niepodległość Polski w trakcie II wojny światowej i po jej zakończeniu (Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Leg. Nr 13995/13).
Wybrane publikacje
Maria Podlasiecka, jako autorka, wniosła znaczący wkład w rozwój pedagogiki oraz w historię Warszawy poprzez swoją twórczość literacką. Oto niektóre z jej publikacji:
- Maria Podlasiecka Metody pracy z dziecięcym zespołem tanecznym, Wyd. Centralnego Ośrodka Metodyki Upowszechniania Kultury, Warszawa 1971,
- Maria Podlasiecka Rola sztuki w wychowaniu dzieci i młodzieży, „Problemy Opiekuńczo Wychowawcze” (miesięcznik MEN), Nr 3, marzec 1988,
- Maria Podlasiecka Programy edukacyjne związane z dziedzictwem kulturowym, „Warszawskie Forum Oświatowe, Innowacje w Oświacie – Jak Pomóc Nowatorom?”, Kuratorium Oświaty w Warszawie, Zeszyt Nr 24, 1996,
- Maria Podlasiecka Jak to drzewiej bywało, „Edukacja Kulturalna”, Zeszyt I, Stołeczne Centrum Edukacji Kulturalnej, Warszawa 1999. Praca wyróżniona w konkursie na pracownię otwartą (nagród nie przyznano),
- Maria Podlasiecka Powstańcze dni Starówki, „Powstaniec Warszawski” – Biuletyn Informacyjny Związku Powstańców Warszawskich, Rok VIII, Nr 30/99,
- Joanna Angiel, Maria Podlasiecka Mój region Mazowsze (Zeszyt edukacji regionalnej dla klas 4-6 szkół podstawowych), Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2000,
- Nie przechodź obojętnie obok…, wybór i opracowanie materiałów Maria Podlasiecka i Zygmunt Walkowski, Wyd. Nowy Świat, Warszawa 2001,
- Maria Podlasiecka Jedność narodów Europy, zapisana w przysłowiach, „Drama” (Poradnik dla nauczycieli i wychowawców), wyd. Animator, Zeszyt 52/2006,
- Leszek S. Zakrzewski, Zygmunt Walkowski, Maria Podlasiecka Warszawskie spotkania z Janem III Sobieskim, Muzeum Pałac w Wilanowie, Warszawa 2008,
- W obronie pamięci „Maski” tajnej drukarni TWZW – „Jedynki” – na Sadybie. Na podstawie dokumentów Cecylii Taper-Korzeniowskiej i Anny Gostyńskiej opracowała Maria Podlasiecka, Warszawa 2015,
- Maria Podlasiecka, Leszek S. Zakrzewski Kazimierz Wasiłowski „Korwin” żołnierz Batalionu AK „Zośka”: rozmowa o czasach i środowisku, Warszawa 2017,
- Maria Podlasiecka, Leszek S. Zakrzewski Miasteczko pełne wspomnień własnych i przyjaciół z facebookowej Grupy miłośników Kazimierza Dolnego, Warszawa 2022.
O Marii Podlasieckiej pisali
Maria Podlasiecka jest postacią, która wzbudzała wiele zainteresowania, czego dowodem są liczne publikacje na jej temat. Wśród nich można wymienić:
- Barbara Kowalska, Przedszkole na pół etatu, „Zwierciadło”, Nr 42/1361/1983,
- Jolanta Gajda-Zadworna, Drzewo Siłaczki, „Życie Warszawy”, 18 czerwca 1993,
- Maria Woźniakowa, Człowiek jak iskra, „Reforma Szkolna. Informator Biura ds. Reformy Szkolnej Ministerstwa Edukacji Narodowej”, Nr 11/12 z 1993,
- Izabela Wit-Kossowska, Akcja „Drzewo”. Zabawa, konkurs, nauka. Jak powstają książki, „Życie Warszawy”, 26/27 lutego 1994, s. 23,
- Wiesława Grochola, Maria Podlasiecka, „Sylwetki Laureatów Polcul Foundation (Niezależna Fundacja Popierania Kultury Polskiej)”, Ikar Publishing, Warszawa 1994,
- Jolanta Gajda-Zadworna, Z „Drzewem” przez muzea, „Życie Warszawy”, 19 stycznia 1995, s. 10,
- Władysława Gawrońska, Warszawa – miasto niezwykłe, „Plastyka i Wychowanie”, Nr 5 – 1996 (291),
- Bożena Rytel, Dzieci dzieciom, „Wychowanie w Przedszkolu” (Czasopismo dla nauczycieli), Nr 3, marzec 2002.
Półgodzinne programy telewizyjne z udziałem Marii Podlasieckiej
W ciągu swojej kariery, Maria Podlasiecka mogła być widziana w różnych programach telewizyjnych, które miały na celu odkrywanie piękna i historii. Przykładowo, w audycji Haliny Miroszowej, emitowanej w cyklu Mój mały świat na TVP Program II w kwietniu 1996, można było poznać różnorodne aspekty życia społecznego oraz kulturalnego.
Innym interesującym programem, w którym uczestniczyła, była audycja zatytułowana O czym mogą nam opowiedzieć uliczki Starej Warszawy, emitowana na TV Niepokalanów w 1998 roku. Program ten zabierał widzów w podróż po urokliwych zakątkach Warszawy, odkrywając historię i dziedzictwo miasta.
Przypisy
- Leszek Zakrzewski, Od Giedymina do Karola Szymanowskiego: trzy eseje o rodzie Szymanowskich, jego krewnych i powinowatych, Warszawa 2010, s. 66.
- Maria Podlasiecka i inni, Program Kursu Kwalifikacyjnego III Stopnia: Taniec, Warszawa: COK, Ministerstwo Kultury i Sztuki, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, 1972.
- Innowacje w oświacie: Jak pomóc nowatorom?, „Warszawskie Forum Oświatowe”, Zeszyt Nr 24 (część druga), Warszawa, 15.06.1996 r., s. 24–26.
- Bożena Rytel, Dzieci dzieciom, Hanna Ratyńska (red.), „Wychowanie w Przedszkolu: Czasopismo dla Nauczycieli”, Nr 598 (LV), Warszawa, 03.03.2002 r., s. 183–184.
- Włodzimierz Trojan, Kwatera Batalionu „Zośka” Armii Krajowej: Cmentarz Wojskowy na Powązkach Przewodnik - Informator z planem, Warszawa 2011, s. 283–284, 324.
- Władysława Gawrońska, Warszawa - miasto niezwykłe, Jacek Bukowski (red.), „Plastyka i Wychowanie: Dwumiesięcznik Ministerstwa Edukacji Narodowej”, Nr 291, Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, maj 1996, s. 56–57.
- Maria Zofia Wasiłowska h. Korwin [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 06.07.2016 r.] .
- Izabella Witt-Kossowska, Jak powstają książki, „Życie Warszawy”, Warszawa, 27.02.1994 r., s. 23.
- Jolanta Gajda-Zadworna, Drzewo Siłaczki, „Życie (Stolica)”, Warszawa, 18.06.1993 r.
- Maria Zakrzewska, Polski Słownik Biograficzny, hasło Kazimierz Podlasiecki, Emanuel Rostworowski (red.), Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1982, s. 116.
- Wiesława Grochola, Sylwetki Laureatów Polcul Foundation: Niezależna Fundacja Popierania Kultury Polskiej, Maria Podlasiecka (biogram), Warszawa 1994, s. 91–93.
- Maria Woźniakowa, Człowiek jak iskra, Stanisław Sławiński (red.), „Reforma Szkolna: Informator ds. Reformy Szkolnej Ministerstwa Edukacji Narodowej”, Warszawa, grudzień 1993, s. 32–35.
- Maria Podlasiecka, Rola sztuki w wychowaniu dzieci młodszych, Janina Bajszczak-Maciaszkowa (red.), „Problemy Opiekuńczo Wychowawcze: Miesięcznik Ministerstwa Edukacji Narodowej”, Warszawa, marzec 1988, s. 110–115.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Jakub Centnerszwer | Robert Kostro | Natalia Batowska | Stanisław Goliński | Jan Bielawski (ekonomista) | Jerzy Kowalski-Glikman | Joseph Rykwert | Kazimierz Wachowski | Alicja Kusińska | Stanisław Lewak | Zbigniew Brzoska | Katarzyna Błachowska | Andrzej Pacholczyk | Jan Skłodowski | Krzysztof Sacha | Bogusław Rosa | Dariusz Gątarek | Krzysztof Mazowski | Witold Jakóbik | Monika SznajdermanOceń: Maria Podlasiecka