Irena Adamowicz to niezwykła postać w historii Polski, urodzona 28 kwietnia lub 11 maja 1910 roku w Petersburgu. Jej życie to nie tylko historia osobista, ale także ważny rozdział w polskiej pedagogice oraz harcerstwie.
W ciągu swojej kariery, Adamowicz stała się jedną z czołowych działaczek Związku Harcerstwa Polskiego, gdzie odegrała kluczową rolę w kształtowaniu młodego pokolenia.
Poza swoją działalnością edukacyjną, Irena Adamowicz została również uhonorowana tytułem sprawiedliwej wśród Narodów Świata, co stanowi świadectwo jej heroicznych działań w czasach największych wyzwań moralnych.
Odeszła z tego świata 12 sierpnia 1973 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie trwały ślad w pamięci wielu pokoleń.
Życiorys
Irena Adamowicz była córką inżyniera technologii, Henryka, oraz lekarki Stanisławy z Piekarskich. Ukończyła maturę w Gimnazjum Żeńskim im. Cecylii Plater-Zyberkówny w 1927 roku. W latach 1928–1934 podjęła studia na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w czerwcu 1934 roku uzyskała tytuł magistra filozofii na kierunku pedagogika, z zakresu psychologii wychowawczej. W kolejnych latach, od 1934 do 1935, kontynuowała naukę na Studium pracy społeczno-oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej, równocześnie pracując jako nauczycielka przedmiotów pedagogicznych w Seminarium dla wychowawczyń przedszkoli w Warszawie.
W okresie 1928–1934 Anna Adamowicz pełniła funkcję kierowniczki świetlic dla dzieci oraz młodzieży, a następnie, w latach 1935–1941, pracowała jako opiekunka przyzakładowa, instruktorka w szkoleniu matek oraz kierowniczka działu wychowawczego w Domu Boduena w Warszawie. W przededniu II wojny światowej była zaangażowana w działalność żydowskiej organizacji Haszomer Hacair oraz aktywnie uczestniczyła w pracach żeńskich władz ZHP.
W okresie okupacji hitlerowskiej, od 1941 do 1944 roku, pełniła rolę lustratorki domów dziecka i młodzieży w Wydziale Opieki Społecznej oraz Zdrowia Publicznego Zarządu miasta stołecznego Warszawy. W trakcie swoich działań jako wizytator domów dziecka, w przebraniu niemieckiej zakonnicy, wielokrotnie dostawała się do gett żydowskich, m.in. w Wilnie, Kownie, Szawlach oraz Białymstoku, a także do warszawskiego getta. Jako członkini Armii Krajowej, pełniła funkcję łączniczki między Żydowską Organizacją Bojową (ŻOB) a AK oraz brała udział w powstaniu warszawskim w roli sanitariuszki.
Po wojnie, w 1945 roku, Adamowicz pracowała w Polskim Biurze Repatriacyjnym we Frankfurcie jako tłumaczka. Następnie, zajmując się wizytacją domów dziecka, kontynuowała swoją karierę w Bibliotece Narodowej. Zmarła w Warszawie, a jej miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu komunalnym Północnym w Warszawie (kwatera E-IX-3-8-2).
Ordery i odznaczenia
Irena Adamowicz zdobyła liczne odznaczenia i medale za swoje zasługi i działalność w różnych dziedzinach. Poniżej przedstawiono niektóre z wyróżnień, które otrzymała:
- Srebrny Krzyż Zasługi, przyznany 11 lipca 1955,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej, uzyskany 19 stycznia 1955,
- Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, nadany w 1985 roku.
Upamiętnienie
Życie oraz osiągnięcia Ireny Adamowicz zostały szczegółowo opisane przez Larissę Cain w jej publikacji zatytułowanej „Irena Adamowicz. Sprawiedliwa wśród Narodów Świata”.
Przypisy
- a b c d e f Irena Adamowicz - Memoriał Generał Marii Wittek [dostęp 08.08.2023 r.]
- Adamowicz Irena – Polscy Sprawiedliwi – Przywracanie Pamięci. [dostęp 17.12.2011 r.]
- Tadeusz Władysław Świątek, Rafał Chwiszczuk, Od Sawy do Kamy czyli kobiecy ruch społecznikowski, Wydawca Fundacja Cultus, Warszawa 2011.
- Larissa Cain, Irena Adamowicz. Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, wyd. W Drodze, Poznań 2011, ISBN 978-83-7033-754-4.
- Irena Adamowicz. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 04.03.2018 r.]
- M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Krzysztof Osuch (fizyk) | Waldemar Jan Dziak | Zofia Sutorowska | Ludwik Horwitz | Wanda Puget-Paździor | Andrzej Trzebski | Antoni Zygmund | Zygmunt Przyrembel | Janina Steinbok | Krzysztof Żmijewski | Marek Moszyński (fizyk) | Iwona Grabarek | Ewa Kamler | Eugeniusz Szwankowski | Wacław Olszewicz | Stanisław Krajski | Zygmunt Syrokomski | Cezary Cieśliński | Marcin Zaremba (historyk) | Hanna MarcinkowskaOceń: Irena Adamowicz