Eugeniusz Szwankowski

---

Życiorys

Urodziny Eugeniusza Szwankowskiego miały miejsce w rodzinie urzędnika kolejowego Stanisława oraz Eugenii z Affanasowiczów. W 1926 roku ukończył Państwowe Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie, a następnie tego samego roku zainaugurował swoje studia z zakresu historii na Uniwersytecie Warszawskim. Po zdobyciu dyplomu w 1931 roku, rozpoczął pracę jako archiwista naukowy.

W latach 1931–1951 Szwankowski pracował w Archiwum Miejskim m.st. Warszawy, gdzie pełnił różnorodne funkcje, począwszy od kierownika działu akt dawnych, przez kustosza, aż po dyrektora instytucji. Jego rozprawa doktorska na temat gospodarki finansowej Warszawy w latach 1816–1830 została złożona w kwietniu 1939 roku, a egzaminy zaliczył mimo trudnych okoliczności związanych z niemiecką okupacją w 1941 roku na tajnym Uniwersytecie. Do 1943 roku pozostawał w Warszawie, po czym z powodu stanu zdrowia i spraw rodzinnych przeniósł się najpierw do Hrubieszowa, a potem do Lublina, gdzie zarabiał jako robotnik kolejowy.

Od 1952 roku, aż do swojej śmierci, Eugeniusz Szwankowski był samodzielnym naukowcem związanym z Instytutem Sztuki PAN, w którym prowadził dział dokumentacji teatralnej. W latach 1957–1964 pełnił rolę kierownika Oddziału Teatralnego Muzeum Historycznego m.st. Warszawy, które później przekształciło się w Muzeum Teatralne w Warszawie. W 1955 roku uzyskał tytuł docenta, a w 1960 roku mianowano go profesorem nadzwyczajnym.

Wielką zasługą Szwankowskiego było opracowanie licznych haseł w Polskim Słowniku Biograficznym, a także w Słowniku biograficznym teatru polskiego, w którym był członkiem komitetu redakcyjnego, oraz w Encyklopedii Warszawy. Jego praca twórcza spotkała się z uznaniem, a on sam współpracował z szanowanymi publikacjami takimi jak Stolica, Teatr, Pamiętnik Teatralny oraz Biuletyn Historii Sztuki. W 1956 roku otrzymał Nagrodę m.st. Warszawy za swoje osiągnięcia.

W życiu osobistym, Eugeniusz Szwankowski od 2 kwietnia 1945 roku był mężem Hanny Eychhorn-Szwankowskiej, która odeszła w 2012 roku. Zmarł w Warszawie, a jego ciało spoczywa w grobowcu rodzinnym Eychhornów na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 274-5-22.

Ważniejsze publikacje

Oto zestawienie najważniejszych publikacji Eugeniusza Szwankowskiego, które przyczyniły się do rozwoju wiedzy o teatrze oraz urbanistyce w Warszawie. Poniżej przedstawiamy kluczowe tytuły:

• Warszawa: rozwój urbanistyczny i architektoniczny (Warszawa, Państwowe Wydawnictwa Techniczne, 1952),
• Teatr Wojciecha Bogusławskiego w latach 1799–1814 (Wrocław, Zakład im. Ossolińskich, 1954, t. 1 serii Materiały do dziejów teatru w Polsce),
• Alojzy Żółkowski – ojciec (Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1956),
• Teatr rzeczypospolitej szlacheckiej (Warszawa, Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego, 1962, z serii Reflektory na Scenę Polską),
• Teatr polski w XIX i XX wieku: Lata 1799–1939 (Warszawa, Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego, 1963, z serii Reflektory na Scenę Polską),
• Ulice i place Warszawy (Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963),
• Repertuar teatrów warszawskich 1814–1831 (Warszawa, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, zeszyt 5 serii Repertuar teatrów w Polsce),
• Teatry Warszawy w latach 1765–1918 (Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979).

Te publikacje stanowią nie tylko źródło informacji dla badaczy, ale także są świadectwem bogatej historii kulturalnej Warszawy.

Ordery i odznaczenia

Wśród licznych wyróżnień i zaszczytów, które otrzymał Eugeniusz Szwankowski, szczególne miejsce zajmują:

• Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 11 lipca 1955 roku,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, który otrzymał 19 stycznia 1955 roku.

Upamiętnienie

Od 18 lutego 1992 roku Eugeniusz Szwankowski jest patronem ulicy na warszawskim Bemowie. Warto zaznaczyć, że wcześniej ta ulica nosiła imię Franciszka Grzelszczaka, co podkreśla znaczenie tej zmiany w kontekście lokalnej historii i kultury.

---

Oceń: Eugeniusz Szwankowski

---