Bożena Kowalska

---

Życiorys

Bożena Kowalska to uznana postać w świecie sztuki, która studiowała historię sztuki naUniwersytecie Warszawskim. Po zakończeniu studiów, w sierpniu 1952 roku, rozpoczęła pracę w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych, zdobywając tę pozycję dzięki znajomości z Armandem Vetulanim. Tam prowadziła Wydział Oświatowy. W 1974 uzyskała tytuł doktora nauk humanistycznych.

W latach 1974–1983 była wykładowcą na Podyplomowym Studium Scenografii przy Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, a później prowadziła gościnnie wykłady w Akademii Sztuk Pięknych w Norymberdze (w 1989 roku) oraz w Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi (w latach 1991-1992).

Bożena była uczestniczką Sympozjum Plastycznego Wrocław ’70. Przez wiele lat, dokładnie od 1972 roku do 2001, prowadziła swoją „Galerię 72” w Chełmie. W 1982 roku, w Muzeum Okręgowym w Chełmie, zorganizowała kolekcję polskiej, a od 1985 roku także obcej sztuki współczesnej, która składała się z około 1500 eksponatów. Była kuratorką licznych wystaw zarówno w Polsce, jak i za granicą.

W ciągu 36 lat, od 1983 do 2018 roku, zainicjowała i prowadziła Międzynarodowe Plenery dla Artystów Posługujących się Językiem Geometrii. Dzięki tym wydarzeniom powstały kolekcje sztuki geometrycznej w Chełmie, w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku oraz w Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu.

Jest autorką wielu książek poświęconych sztuce współczesnej, w tym pierwszej historii polskiej sztuki powojennej, „Polska awangarda malarska 1945-70” (drugie wydanie: 1945-80). Napisała także monografie poświęcone artystom, takim jak Henryk Stażewski, Roman Opałka, Jan Berdyszak, Kajetan Sosnowski, Marian Bogusz, Wojciech Fangor, a także Karl-Heinz Adler (wydana w Berlinie) i Janusz Orbitowski.

Ponadto, publikowała artykuły, eseje, rozprawy naukowe oraz szkice o sztuce i artystach w polskich i zagranicznych czasopismach, osiągając łącznie około 1000 publikacji. Jej teksty krytyczne znalazły się również w katalogach wystaw.

W 2013 roku Bożena Kowalska otrzymała złoty medal Gloria Artis (przyznany 28 lutego 2013 roku), a w 2019 roku została uhonorowana tytułem honorowej laureatki Nagrody Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy.

Publikacje książkowe

Bożena Kowalska jest autorką licznych publikacji książkowych, które silnie wpłynęły na rozwój sztuki oraz jej interpretacji w Polsce. Wśród jej znaczących prac znajdują się:

• Edmund Bartłomiejczyk, Arkady, Warszawa 1963 (praca magisterska),
• Polska awangarda malarska 1945-1970; Szanse i mity, PWN, Warszawa 1975,
• Roman Opałka, Kraków, 1976,
• Jan Berdyszak, Kraków, 1979,
• Twórcy – Postawy. Artyści mojej galerii, Kraków 1981,
• Sztuka w poszukiwaniu mediów, Warszawa 1985,
• Henryk Stażewski, Warszawa, 1985,
• Polska Awangarda malarska 1945-1980. Szanse i mity. Wydanie drugie, poszerzone i uzupełnione, Warszawa 1985,
• Od impresjonizmu do konceptualizmu. Odkrycia sztuki, Arkady, Warszawa 1989,
• Maciej Szańkowski, Warszawa 1996,
• Roman Opałka. Wydanie drugie, uzupełnione, Kraków 1996,
• Kajetan Sosnowski – malarz niewidzialnych światów, Warszawa 1998,
• Józef Szajna i jego świat, Warszawa 2000,
• W poszukiwaniu ładu. Artyści o sztuce, Katowice 2001,
• Fangor – malarz przestrzeni, Warszawa 2001,
• 20 plenerów spod znaku geometrii, 2004,
• Adler. Auf der Suche nach Ordnung und Raum, Berlin 2004,
• Adam Myjak – rzeźbiarz mijającego czasu; Warszawa 2006,
• Przestrzenie Jerzego Kałuckiego, Kraków, 2006,
• Marian Bogusz – artysta i animator, Pleszew 2007,
• Fragmenty życia. Pamiętnik artystyczny 1967-1973, Radom 2010,
• Twórcy – Postawy. Artyści mojej galerii, tom II, Warszawa 2015,
• Język geometrii – półwiecze przemian, Radom 2016,
• Twórcy – Postawy. Artyści mojej galerii, tom III, Warszawa 2017,
• Mieczysław Knut – ku transcendencji, Radom 2022,
• Janusz Orbitowski – poeta przestrzennych rytmów, Kraków 2022.

Ponadto, pod jej redakcją ukazały się dwa znaczące zbiory: Dzieje sztuki polskiej, Warszawa 1984, 1987 oraz Dzieje sztuki powszechnej, Warszawa 1986, 1990.

---

Oceń: Bożena Kowalska

---