Archiwum Państwowe w Warszawie

---

Historia

Najstarszy znany dokument archiwalny datowany jest na 1376 rok. Wspomnienia o istnieniu archiwum w Warszawskim Ratuszu występują po raz pierwszy w 1643 roku i można je znaleźć w przewodniku zatytułowanym „Gościniec albo krótkie opisanie Warszawy”. W kwietniu 1792 roku zainaugurowano działalność Archiwum Generalnego Miasta Warszawy, którego szefem został archiwista Hipolit Lemański. Działalność tej instytucji została jednak przerwana wskutek wydarzeń związanych z konfederacją targowicką.

W 1810 roku najstarsze akta miejskie przekazano do Archiwum Ogólnego Krajowego w Warszawie. Z kolei w 1817 roku pozostałe dokumenty trafiły do nowego ratusza w pałacu Jabłonowskich. Niestety, w 1863 roku ratusz został podpalony przez powstańców styczniowych, co skutkowało zniszczeniem części nowoczesnych akt. W latach 1864–1869, podczas odbudowy ratusza, akta były przechowywane tymczasowo w pałacu Namiestnikowskim, a następnie wróciły do pomieszczeń ratusza. W 1917 roku powstało Archiwum Główne Magistratu m.st. Warszawy w ramach nowego regulaminu Magistratu.

W 1925 roku została ustanowiona komisja archiwalna, której celem było przeprowadzenie reform w archiwum. W 1935 roku mjr Adam W. Englert objął kierownictwo archiwum i dzięki jego wysiłkom w 1938 roku instytucja uzyskała nową siedzibę w budynku dawnego arsenału, mieszczącym się przy ul. Długiej. Niestety, po powstaniu warszawskim, zasoby archiwalne znajdujące się w arsenale zostały zniszczone przez Niemców.

W kwietniu 1945 roku podjęto decyzję o reaktywacji Archiwum Miejskiego, które początkowo miało siedzibę przy Marszałkowskiej 6. W czerwcu 1951 roku archiwum zostało włączone w struktury archiwów państwowych i przyjęło nazwę Wojewódzkie Archiwum Państwowe. W 1955 roku przeniosło swoją siedzibę na Starówkę, zajmując trzy połączone kamienice przy ul. Krzywe Koło 7 i 9 oraz ul. Nowomiejskiej 12. W 1975 roku, w wyniku reformy administracyjnej, instytucja zmieniła nazwę na Archiwum Państwowe m.st. Warszawy. Na koniec, 7 października 2013 roku, archiwum powróciło do nazwy Archiwum Państwowe w Warszawie.

Oddziały zamiejscowe Archiwum

Archiwum Państwowe w Warszawie, Oddział w Grodzisku Mazowieckim

Oddział ten mieści się pod adresem: ul. Poniatowskiego 14, 05-825 Grodzisk Mazowiecki. Jego zalążek datuje się na 1 grudnia 2000 roku, kiedy to instytucja ta została formalnie utworzona.

Archiwum Państwowe w Warszawie, Oddział III udostępniania zasobu archiwalnego, Sekcja w Łowiczu

Ten oddział znajduje się pod adresem: ul. 3 Maja 1, 99-400 Łowicz. Powstał on jako efekt rozporządzenia Ministra Oświaty z dnia 21 lipca 1950 roku. Zadaniem tego archiwum była obsługa terenu powiatu łowickiego, a z biegiem lat, od 1956 roku, jego obszar działania rozszerzył się o powiat kutnowski.

W 1975 roku dokonano likwidacji archiwum powiatowego, a w roku 1976 powstała ekspozytura Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Skierniewicach, której status przekształcono na oddział terenowy w 1979 roku. Następnie, 1 kwietnia 1985 roku, archiwum stało się Oddziałem w Łowiczu Archiwum Państwowego m.st. Warszawy.

Archiwum Państwowe w Warszawie, Oddział w Mławie

Znajduje się pod adresem: ul. Narutowicza 3, 06-500 Mława. Oddział w Mławie powstał 21 lipca 1950 roku jako część powiatowego Archiwum Akt Nowych w Warszawie, obejmując powiaty: ciechanowski, mławski oraz przasnyski.

W 1952 roku przemianowano go na Powiatowe Archiwum Państwowe w Mławie, a następnie, w 1956 roku, dołączono powiat żuromiński oraz, w latach 1966-1976, powiat makowsko-mazowiecki. W ciągu lat archiwum przeszło kilka zmian: w 1976 roku przekształcono je w Archiwum Państwowe m.st. Warszawy, oddział w Mławie, a w 1997 roku utworzono również zasoby po zlikwidowanym oddziale działdowskiego APW. Aktualnie obszar działalności oddziału obejmuje pięć powiatów: ciechanowski, działdowski, mławski, płoński oraz żuromiński.

Archiwum Państwowe w Warszawie, Oddział w Otwocku

Archiwum to zlokalizowane jest pod adresem: ul. Górna 7, 05-400 Otwock. Historia tego oddziału sięga 10 listopada 1954 roku, kiedy to powstało z zakresie powiatów: garwoliński, mińsko-mazowiecki oraz otwocki, a od 1956 roku również rycki.

W 1956 roku archiwum zyskało nową siedzibę, co pozwoliło na dalszy rozwój jego działalności. Zmiana nazwy na Archiwum Państwowe m.st. Warszawy, Oddział w Otwocku, miała miejsce w 1976 roku.

Archiwum Państwowe w Warszawie, Oddział w Pułtusku

Adres tego oddziału to: ul. Zaułek 22, 06-100 Pułtusk. Powiatowe Archiwum Państwowe w Pułtusku zostało założone 30 maja 1970 roku, w celu objęcia swoim zasięgiem powiatów pułtuskiego, makowskiego oraz wyszkowskiego.

Uroczyste otwarcie miało miejsce 11 maja 1973 roku, a tymczasowa siedziba znajdowała się przy ul. Zaułek 2. Po reformie administracyjnej nastąpiło przekształcenie archiwum w Oddział Archiwum Państwowego m.st. Warszawy, co sprawiło, że obejmowało obszar województwa ostrołęckiego oraz teren miasta i gminy Pułtusk. W 1986 roku oddział przeniósł się do nowej siedziby mieszczącej się w zaadaptowanym kościele poewangelickim przy ul. Zaułek 22.

Archiwum Dokumentacji Osobowej i Płacowej w Milanówku

Zlokalizowane jest pod adresem: ul. Stefana Okrzei 1, 05-822 Milanówek. Archiwum Państwowe w Warszawie było także obecne w Nidzicy, gdzie ekspozytura znajdowała się przy ul. Jagiełły 2a. Niestety, 8 marca 2017 roku została zlikwidowana, a jej dokumentacja trafiła do oddziału w Milanówku.

---

Oceń: Archiwum Państwowe w Warszawie

---