Bohdan Baranowski

---

Życiorys

Bohdan Baranowski był osobą o bogatej biografii i pasji naukowej. Urodził się jako syn Wacława. Po ukończeniu szkoły średniej zapisał się na studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim, które zakończył w 1936 roku. W kolejnych latach poszerzył swoją wiedzę o orientalistykę oraz etnografię. W 1938 roku obronił pracę doktorską, której tematem były „Stosunki polsko-tatarskie w latach 1632–1648”, napisaną pod okiem Władysława Tomkiewicza. Następnie w 1946 roku uzyskał habilitację, która dotyczyła Polski a Krymu w latach 1648–1667.

W latach 1937–1939 pełnił funkcję stypendysty naukowego w Archiwum Głównym Akt Dawnych. W okresie drugiej wojny światowej zaangażował się w działalność Armii Krajowej, a jednocześnie prowadził tajne nauczanie, pracując równocześnie w różnych firmach przewozowych. Podczas powstania warszawskiego odniósł rany.

Po zakończeniu konfliktu zbrojnego, Baranowski osiedlił się w Łodzi, gdzie rozpoczął swoją karierę w nowootwartym Uniwersytecie Łódzkim. Zatrudnił się w Katedrze Historii Polski, gdzie z roku na rok awansował: w 1948 roku został docentem, w 1950 profesorem nadzwyczajnym, a w 1957 profesorem zwyczajnym. W latach 1950-1951 kierował Wydziałem Humanistycznym UŁ, a trzykrotnie pełnił rolę dziekana Wydziału Filozoficzno-Historycznego: w latach 1951-1954, 1960-1964 oraz 1972-1975. Przez wiele lat był także dyrektorem Instytutu Historii UŁ (1952-1956, 1978-1981) oraz członkiem Senatu tej uczelni. W 1988 roku zyskał tytuł doctora honoris causa.

Baranowski miał szerokie zainteresowania badawcze, w tym zajmował się tematyką związaną z historią Orientu, a zwłaszcza zagadnieniami tatarskimi, tureckimi oraz muzułmańskimi. Był także zaangażowany w badanie historii Zakaukazia. Wspólnie z innymi naukowcami przyczynił się do powołania Zespołu Polsko-Zakaukaskich Badań Naukowych. Jego badania koncentrowały się na historii społeczno-gospodarczej Rzeczypospolitej, gdzie stał się jednym z prekursorów analizy dziejów gospodarstwa wiejskiego, znaczenia polskich wsi oraz ich kultury ludowej. Badał również historię regionu łódzkiego, w tym samej Łodzi oraz Uniwersytetu Łódzkiego.

W swojej twórczości naukowej ogłosił około 300 publikacji, w tym 35 książek. Współpracował także przy tworzeniu podręczników oraz materiałów do nauki historii dla różnych typów szkół. W 1970 roku pod jego kierunkiem stopień naukowy doktora uzyskał Eugeniusz Iwaniec.

Był członkiem Łódzkiego Towarzystwa Naukowego oraz Polskiego Towarzystwa Historycznego, a w latach 1972-1975 miał zaszczyt zasiadać w Wojewódzkiej Radzie Narodowej w Łodzi. Jego rodzina również kontynuowała dziedzictwo naukowe; starszy syn, Władysław, jest etnografem, a młodszy, Krzysztof, poświęcił się historycznym badaniom.

Uczniowie

W świecie nauki i badań, Uczniowie Bohdana Baranowskiego pozostają osobistościami, które przyczyniły się do różnych dziedzin wiedzy. Do grona jego uczniów należą:

• Zbigniew Kuchowicz,
• Wacław Szczygielski,
• Julian Bartyś,
• badacz demonologii słowiańskiej Leonard Pełka.

Order, odznaczenia, nagrody i wyróżnienia

Bohdan Baranowski jest postacią o bogatym dorobku, na który składają się liczne odznaczenia i nagrody, uznające jego wkład w rozwój edukacji oraz działalności naukowej. Poniżej przedstawiono szczegółową listę wyróżnień, które otrzymał w trakcie swojej kariery:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi (1954),
• Medal Komisji Edukacji Narodowej,
• Zasłużony Nauczyciel PRL,
• w 1978 roku przyznano mu nagrodę naukową miasta Łodzi,
• w 1985 roku uhonorowano go nagrodą im. Zygmunta Glogera.

Wybrane publikacje

Poniżej znajduje się wybór publikacji autorstwa Bohdana Baranowskiego, który w znaczący sposób przyczynił się do badań nad historią oraz kulturą Polski i jej sąsiednich regionów.

• Znajomość Wschodu w dawnej Polsce do XVIII wieku, 1950,
• Upadek kultury w Polsce w dobie reakcji katolickiej XVII-XVIII wieku, 1950,
• Walka chłopów kurpiowskich z feudalnym uciskiem, 1951,
• Procesy czarownic w Polsce w XVII i XVIII wieku, 1952,
• Sprawy obyczajowe w sądownictwie wiejskim w Polsce wieku XVII i XVIII, 1955,
• Gospodarstwo chłopskie i folwarczne we wschodniej Wielkopolsce w XVIII wieku, 1958,
• Zarys dziejów gospodarstwa wiejskiego w Polsce, 1964–1970 (współaut., współred.),
• Pożegnanie z diabłem i czarownicą, 1965,
• Życie codzienne wsi między Wartą a Pilicą w XIX wieku, 1969,
• Kultura ludowa XVII i XVIII wieku na ziemiach Polski środkowej, 1971,
• Łódź rolnicza (od połowy XVI do początku XIX w.), 1973,
• Życie codzienne małego miasteczka w XVII i XVIII wieku, 1975,
• O dawnej Łodzi, 1976,
• O hultajach, wiedźmach i wszetecznicach, 1978,
• W kręgu upiorów i wilkołaków. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1981. ISBN 83-218-0072-6,
• Polskie zainteresowania z XVIII i XIX wieku kulturą Gruzji, 1983,
• Pierwsze lata Uniwersytetu Łódzkiego (1945–1949), 1985,
• Ludzie gościńca w XVII–XVIII w., 1986,
• Nietolerancja i zabobon w Polsce w wieku XVII i XVIII, 1987 (współaut.),
• Historia Azerbejdżanu, 1987 (współaut.),
• Historia Gruzji, 1987 (współaut.),
• Trudne lata Uniwersytetu Łódzkiego (1949–1956), 1990.

Te pozycje odzwierciedlają bogatą wiedzę oraz zajęcia badawcze autora, który w znaczący sposób przyczynił się do poznania polskiego dziedzictwa kulturowego.

---

Oceń: Bohdan Baranowski

---