Władysław Folkierski (ojciec)

---

Rodzina

Władysław Folkierski przyszedł na świat w 1841 roku w Warszawie. Był synem szlachcica herbu Radwan, Piotra Aleksandra Folkierskiego, oraz Barbary Rydeckiej. Jego ojciec, Piotr Folkierski, odgrywał znaczącą rolę w swoim czasie, będąc właścicielem majątku ziemskiego oraz jednym z pionierów wprowadzenia maszyn parowych w rolnictwie na terenie Królestwa Polskiego.

Władysław Folkierski był także ojcem Władysława, który został profesorem na Uniwersytecie Jagiellońskim. W jego rodzinie przyszli na świat także inni potomkowie, w tym Carlos (urodzony w 1878 roku), Maria Lucia Eliza (1879), Maria Julia Elena (urodzona 5 maja 1882) oraz Maria Inès Sophia Trinidad (urodzona 3 maja 1884).

Życiorys

Warszawa, Karlsruhe, Paryż

W wieku dwudziestu jeden lat, po zakończeniu edukacji w szkole średniej w Warszawie, rozpoczął studia na wydziale inżynierii w Wielkoksiążęcej Badeńskiej Szkole Politechnicznej, mieszczącej się w Karlsruhe. Następnie kontynuował naukę w paryskiej Szkole Dróg i Mostów, a także na Sorbonie. Współtworzył polskie Towarzystwo Nauk Ścisłych w Paryżu, które było platformą publikowania prac naukowych Polaków na obczyźnie, a w strukturach tego towarzystwa pełnił funkcję sekretarza. Jako redaktor, pracował nad „Pamiętnikiem Towarzystwa Nauk Ścisłych”.

Kiedy w 1863 roku miało miejsce powstanie styczniowe, zdecydował się na powrót do kraju, gdzie złożył swoją kandydaturę jako ochotnik do sił powstańczych. W efekcie został wcielony do pułku „Dzieci Warszawy”, gdzie awansował na stopień kapitana. Po porażce powstania, powrócił do Paryża, aby dokończyć przerwane studia. Ukończył inżynierię dróg i mostów, a także uzyskał na Sorbonie tytuły licencjata z nauk matematycznych i fizycznych. W 1870 roku w Paryżu zaprezentował swoją najsłynniejszą publikację, zatytułowaną Zasady rachunku różniczkowego i całkowego z zastosowaniami, która zdobyła wyróżnienie w plebiscycie prasowym jako najlepsza książka naukowa w Polsce XIX wieku.

W latach 1870–1871 zaangażowany był w wojnie po stronie francuskiej, uczestnicząc w walkach przeciwko Prusakom. Po klęsce Napoleona III wziął udział w obronie Paryża, gdzie pełnił funkcję oficera zajmującego się elektrotechniką, co przyniosło mu odznaczenie – Oficerski Krzyż Legii Honorowej. Po zakończeniu działań wojennych zrezygnował z kariery wojskowej.

Ameryka Południowa

W 1873 roku, na zaproszenie rządu peruwiańskiego, udał się do Peru, gdzie zatrudnił się jako inżynier na stanowisku rządowym. W czasie tzw. wojny o Pacyfik, która miała miejsce pomiędzy połączonymi siłami Boliwii i Peru a Chile w latach 1879–1884, Władysław Folkierski brał udział w umacnianiu fortyfikacji portów La Punta oraz Callao. Po zakończeniu konfliktu, skupił się na rozbudowie sieci kolejowej w południowym Peru, gdzie rząd powierzył mu zadanie odbudowy linii kolejowej Mollendo–Arequipa–Puno, która była zniszczona przez działania wojenne i powodzie, oraz jej przedłużenie do Cuzco, bogatego w historyczne zabytki cywilizacji Inków. Równocześnie nadzorował budowę telegraficznej linii komunikacyjnej między Puno a Cuzco, a przez pewien czas zarządzał także żeglugą parową na jeziorze Titicaca.

W 1874 roku skompletował koncepcję nowoczesnego mostu wiszącego, charakteryzującego się niskimi kosztami produkcji oraz uproszczonym transportem i montażem, dedykowanego do zapewnienia przepraw w trudnych górskich rejonach Peru. W latach 1876–1885 prowadził wykłady na uniwersytecie w Limie, gdzie wprowadzał nowoczesne metody nauczania przedmiotów matematycznych i ścisłych. Po szesnastu latach spędzonych w Ameryce Południowej wrócił do Paryża w 1889 roku, gdzie uczestniczył w zajęciach na temat nowej, wówczas rozwijającej się dziedziny – elektrotechniki, odbywających się w Conservatoire National des Arts et Métiers.

Powrót do Polski

W 1892 roku podjął decyzję o powrocie do Polski, jednak ze względu na udział w walkach powstańczych nie mógł osiedlić się w Warszawie, dlatego osiedlił się we Lwowie, który znalazł się pod zaborami austriackim. Tam był zaangażowany w budowę kolei na trasie Stanisławów-Woronienka w latach 1894–1896 oraz na trasie Chabówka-Zakopane w latach 1898–1899, a także prowadził prace inżynieryjne przy budowie wodociągów w Kuźnicach. Ostatecznie spoczywa na Cmentarzu na Pęksowym Brzysku w Zakopanem (sektor L-I-50).

Dzieła

Władysław Folkierski był osobą niezwykle wszechstronną, posługującą się wieloma językami. Jego dorobek naukowy przypisuje się do różnych dziedzin, w tym matematyki, mechaniki, geodezji, astronomii oraz meteorologii. Folkierski opublikował szereg prac w języku polskim, francuskim i hiszpańskim, co świadczy o jego poświęceniu i zdolnościach językowych.

Jako autor, zamieszczał swoje artykuły w renomowanych hiszpańskojęzycznych periodykach takich jak „Anales del Saber”, „Anales Universitarias del Perú” oraz „Memorias de Ciencias”. Jego wkład w rozwój nauki doczekał się uznania, co potwierdzają liczne publikacje. Wśród najważniejszych dzieł, które opublikował, znajdują się m.in.:

• Zasady rachunku różniczkowego i całkowego z zastosowaniami I i II tom (1870),
• O równaniach różniczkowych częściowych jednoczesnych (1873),
• Kilka słów o słownictwie w naukach ścisłych (1873),
• Materyały do słownictwa naukowego polskiego (1875),
• Puentes hamacas (1875),
• Ernest Malinowski i kolej przez Kordylierę Andów (1899),
• Kolej Chabówka-Zakopane i udział kraju w budowie kolei lokalnych (1900).

Warto również zauważyć, że materiały archiwalne Władysława Folkierskiego znajdują się w Polskiej Akademii Nauk, w Warszawie, gdzie można je odnaleźć pod sygnaturą III-132.

Upamiętnienie

Płaskorzeźba Władysława Folkierskiego jest umieszczona na specjalnie poświęconym mu pomniku wdzięczności Polakom, który znajduje się w atrakcyjnym miejscu – w parku znanym jako Park Polonia. Pomnik, który nazywa się Monumento a los Ingenieros Polacos, został wzniesiony w 1914 roku w peruwiańskiej dzielnicy Jesus Maria. W centralnej części tego pomnika złożono hołd Edwardowi Janowi Habichowi, a po obu stronach znajdują się także rzeźby dedykowane innym polskim inżynierom.

Warto podkreślić, że wśród tych niezwykłych postaci, które przyczyniły się do budowy obiektów w Peru, oprócz Władysława Folkierskiego, znajduje się także Aleksander Babiński oraz Ksawery Franciszek Wakulski. Ich prace na zawsze wpisały się w historię architektury tego regionu, a ich osiągnięcia są upamiętniane w różnorodny sposób.

---

Oceń: Władysław Folkierski (ojciec)

---