Władysław Szumowski

Nauka i edukacja

Władysław Szumowski, osoba o znaczącym wpływie na rozwój medycyny w Polsce, przyszedł na świat 26 marca 1875 roku w Warszawie. Był nie tylko wybitnym lekarzem, ale również profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie miał szansę kształcić przyszłe pokolenia lekarzy.

Jego działalność naukowa i edukacyjna zyskała uznanie, co potwierdził członkostwem w Polskiej Akademii Umiejętności (PAU). Szumowski był także znanym historykiem medycyny oraz filozofem, co sprawia, że jego wkład w te dziedziny jest niezatarte.

Życie Szumowskiego zakończyło się 5 kwietnia 1954 roku w Krakowie, pozostawiając po sobie znaczący dorobek intelektualny i wpływ na przyszłe pokolenia.

Życiorys

Władysław Szumowski był znaczącą postacią w dziedzinie medycyny i filozofii. Już we wczesnym dzieciństwie stracił rodziców, co zmusiło go do zamieszkania u dalszej rodziny. Swoją edukację młodzieńczą rozpoczął w Warszawie, a maturę zdał z wyróżnieniem w Parnawie. W 1893 roku złożył podanie o przyjęcie na Wydział Matematyczno-Przyrodniczy Uniwersytetu w Petersburgu. Po zakończeniu studiów, powrócił do Warszawy, gdzie kontynuował naukę na Uniwersytecie, studiując medycynę. Ukończył te studia w 1899 roku, zdobywając tytuł lekarza.

W tym samym roku rozpoczął pracę w Zakładzie Fizjologii we Fryburgu. Dwa lata później przeniósł się do Heidelbergu, koncentrując się na badaniach nad metabolizmem białek w organizmach żywych. Niestety, pierwsze objawy gruźlicy, które pojawiły się w grudniu 1901 roku, zmusiły go do przerwania kariery w badaniach naukowych. Szumowski opuścił Heidelberg i przeniósł się najpierw do Krakowa, a potem do Zakopanego.

W obliczu ograniczonych możliwości prowadzenia badań, zaczął zgłębiać literaturę z zakresu filozofii, historii i psychologii. W 1903 roku zapisał się na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu we Lwowie, gdzie równocześnie studiował filologię i historię. Jego kształcenie przerwała dwuletnia przerwa spowodowana pogarszającym się stanem zdrowia, który wymagał leczenia w Zakopanem. Ostatecznie ukończył studia w 1906 roku.

W 1907 roku, Szumowski uzyskał stopień doktora filozofii w zakresie historii oraz filozofii ścisłej, na podstawie pracy doktorskiej poświęconej Kartezjuszowi i Malebranche’owi. W tym samym roku, Wydział Lekarski Uniwersytetu Lwowskiego uhonorował go tytułem doktora wszechnauk lekarskich. W latach 1906-1908 pracował w lwowskiej Klinice Patologii i Terapii Szczegółowej, prowadzonej przez prof. Antoniego Gluzińskiego. Od 1908 roku, regularnie prowadził wykłady dotyczące historii medycyny.

Szumowski pełnił również rolę lekarza uzdrowiskowego w Szczawnicy, gdzie mieszkał w Willi Holenderka. W trakcie II wojny światowej znalazł się w tym samym miejscu wraz z synem profesora Adamem ps. „Bartek” (zm. 1944), który był komendantem ZWZ. W czasie I wojny światowej wykładał nauki przyrodnicze w Kijowie w Polskim Kolegium Uniwersyteckim. Od 1917 roku pełnił ważną funkcję jako naczelny lekarz Polskiego Komitetu Pomocy Sanitarnej.

W swoim czasie pracy w Kijowie, założył oraz redagował „Polski Miesięcznik Lekarski”, który ukazywał się w latach 1916-1917. Po powrocie do Lwowa w 1918 roku, rozpoczął pracę w Ministerstwie Zdrowia, gdzie w 1919 roku został radcą ministerialnym. W 1920 roku objął nowo powstałą Katedrę Historii i Filozofii Medycyny na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie zaczął tworzyć program dydaktyczny, który obejmował zagadnienia zarówno filozoficzne, jak i historyczne. Nowy budynek dla katedry oddano do użytku dopiero w 1938 roku.

W 1924 roku Szumowski był jednym z inicjatorów pierwszego zjazdu polskich historyków medycyny, a w 1925 roku przyczynił się do powstania Krakowskiego Towarzystwa Miłośników Medycyny. Jako członek korespondent PAU od 1938 roku, w roku akademickim 1938/1939 objął godność dziekana Wydziału Lekarskiego UJ. Niestety, 6 listopada 1939 roku został aresztowany przez Niemców podczas Sonderaktion Krakau i wywieziony do obozu w Sachsenhausen; jednakże został zwolniony 8 lutego 1940 roku wraz z innymi profesorami.

Po powrocie do Krakowa, borykał się z poważnymi problemami zdrowotnymi, jednakże w 1945 roku na powrót objął katedrę, pragnąc odtworzyć jej przedwojenny status. W 1948 roku, ze względu na stan zdrowia, podjęto decyzję o przeniesieniu go w stan spoczynku. Wkrótce potem zostały zawieszone wykłady z historii i filozofii medycyny. Był aktywnym członkiem „Komisji Historii Medycyny i Nauk Matematyczno-przyrodniczych PAU”, a do 1953 roku sprawował również funkcję prezesa Komisji Klasyków Przyrodoznawstwa i Medycyny Polskiej Akademii Umiejętności. Pomimo trudności, kontynuował pracę naukową niemal do końca swojego życia.

Szumowski zmarł, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Rakowickim (kwatera LXIII).

Publikacje

Władysław Szumowski, znany ze swoich wkładów w dziedzinie medycyny, pozostawił po sobie szereg istotnych publikacji. Jego prace, opublikowane przeważnie w Krakowie, dotyczą zarówno historii medycyny, jak i jej związków z filozofią.

  • „Krakowska Szkoła Lekarska po reformach Kołłątaja”, wydana w Krakowie w 1929 roku,
  • „Historia medycyny filozoficznie ujęta”, wydana w Krakowie w 1935 roku,
  • „Logika dla medyków”, opublikowana w Krakowie w 1939 roku,
  • „Dzieje filozofii medycyny, jej istota, nazwa i definicja”, wydana w Krakowie w 1947 roku.

Przypisy

  1. Stanisław Tadeusz Sroka „Władysław Szumowski”, [w:] Polski Słownik Biograficzny tom XLIX wyd. 2013-2014, s. 371–373.
  2. Barbara Alina Węglarz, „Spacerkiem po starej Szczawnicy i Rusi Szlachtowskiej”, wyd. 2011, s. 141–142.
  3. dane biograficzne i zdjęcia na stronie Sejmu Wielkiego.
  4. Reprezentanci nauk medycznych, zmarli członkowie AU w Krakowie, PAU, TNW i PAN, Katedra Historii Medycyny UJ CM.

Oceń: Władysław Szumowski

★★★★★
Średnia ocena:4.81 Liczba ocen:12