Andrzej Tarkowski

---

Życiorys

Edukacja

Andrzej Tarkowski urodził się w 1933 roku w stolicy Polski – Warszawie. Po ukończeniu w 1950 roku Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego, podjął studia na Uniwersytecie Warszawskim, które zakończył z dyplomem w 1955 roku. Z tą instytucją związana była jego kariera akademicka oraz badawcza. Szczególnie znaczące było jego kierowanie Zakładem Embriologii UW w latach 1964–2003, a także pełnienie funkcji dyrektora Instytutu Zoologii Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1972–2003.

Działalność naukowa

Tarkowski zyskał uznanie jako wyjątkowa postać w dziedzinie embriologii i jest twórcą uznawanej szkoły naukowej dotyczącej embriologii doświadczalnej ssaków. Jego wypromowani uczniowie pracują w różnych renomowanych ośrodkach naukowych na całym świecie, m.in. w Rennes, Cambridge i Toronto. Szczególnym osiągnięciem było wykazanie, że dwukomórkowe zarodki myszy można skutecznie mechanicznie rozdzielać, wszczepiać do macicy, co prowadziło do uzyskania zdrowych, płodnych osobników. Dodatkowo, zastosował bodziec elektryczny do pobudzenia komórki jajowej do rozwoju partenogenetycznego, co także było nowatorskie w jego badaniach.

Opracował szereg metod umożliwiających łączenie oraz uzyskiwanie zarodków aneuploidalnych (tetraploidalnych) i mozaikowych. Badania jego autorstwa doczekały się publikacji w takich renomowanych czasopismach jak Nature, co potwierdza ich wysoką jakość i znaczenie dla rozwoju biologii i medycyny XX wieku. Jego prace przyczyniły się do rozwoju takich dziedzin jak zapłodnienie in vitro, klonowanie oraz odkrycie komórek macierzystych.

Tarkowski współpracował z wieloma ośrodkami na całym świecie i cieszył się uznaniem jako stypendysta Fundacji Rockefellera w Zakładzie Zoologii Uniwersytetu Północnej Walii. Pełnił funkcję profesora wizytującego na prestiżowych uczelniach, takich jak University of Oxford, Rockefeller University w Nowym Jorku, University of Adelaide, Institut Jacques Monod (CNRS) oraz Université de Paris XII.

Był aktywnym członkiem wielu gremiów naukowych, w tym Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej, Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz zespołów zajmujących się naukami biologicznymi, naukami o Ziemi i ochroną środowiska w Komitecie Badań Naukowych. Pełnił także rolę w komitetach redakcyjnych krajowych i międzynarodowych publikacji naukowych, w tym w Journal of Embryology and Experimental Morphology, Reproduction oraz Development.

Tarkowski był członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk oraz aktywnym członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. Ponadto, wchodził w skład zagranicznych akademii, w tym Francuskiej Akademii Nauk, Amerykańskiej Akademii Nauk oraz Academia Europea. Uczestniczył także w pracach Komitetu Bioetyki PAN.

Ostatnie pożegnanie Andrzeja Tarkowskiego miało miejsce 30 września 2016 roku na cmentarzu Wawrzyszewskim w Warszawie.

Odznaczenia, nagrody i wyróżnienia

Postanowieniem z dnia 18 kwietnia 2012 roku, Andrzej Tarkowski otrzymał zaszczytne odznaczenie Krzyża Komandorskiego z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, które zostało mu nadane przez prezydenta Bronisława Komorowskiego.

W jego bogatej karierze naukowej wyróżnia się szereg prestiżowych nagród oraz odznaczeń:

• Nagroda Fundacji Nauki i Techniki Japonii, znana jako „Nagroda Japońska” (Tarkowski jest jedynym polskim laureatem tego wyróżnienia, które przyznano mu w 2002 roku za jego badania),
• Nagroda im. Alberta Bracheta przyznawana przez Belgijską Akademię Królewską,
• Polska Nagroda Państwowa I stopnia,
• Nagroda Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego z USA,
• Nagroda International Embryo Transfer Society,
• Nagroda Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, którą otrzymał w roku 2013.

Warto również zaznaczyć, że w roku 2000 Tarkowski otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego, a pięć lat później, w 2005 roku, tytuł ten nadano mu także przez Uniwersytet Medyczny w Łodzi.

Inne zainteresowania

Poza swoją działalnością artystyczną Andrzej Tarkowski również angażował się w sztukę fotografii. Jego prace były wystawiane na wielu renomowanych wystawach.

Wśród nich znalazły się ciekawe ekspozycje takie jak: „Impresje botaniczne”, „Drzewo i drewno” oraz „Ziemia, po której stąpamy”.

---

Oceń: Andrzej Tarkowski

---