Alina Gryficz-Mielewska


Alina Gryficz-Mielewska, znana również jako Alina Dębicka z rodu Jaxa-Dębickich, to postać fascynująca w polskiej kulturze. Urodziła się 22 kwietnia 1887 roku w Miedzeszynie, a zmarła 24 kwietnia 1946 roku w Łodzi. Jej życie oraz kariera aktorska pozostają w pamięci wielu jako wyjątkowy wkład w sztukę teatralną i filmową.

Alina Gryficz-Mielewska nosiła herb Gryf, była również znana pod pseudonimem Alina Gryficz, a w życiu osobistym przeszła dwie zmiany nazwiska: pierwsze to Mielewska, a drugie Grohman.

Życiorys

Alina Gryficz-Mielewska rozpoczęła swoją edukację w pensji sióstr Wizytek w Warszawie, a po ukończeniu nauki postanowiła zerwać kontakt z rodziną. Rozpoczęła intensywne przygotowania do zawodu aktorskiego pod okiem Józefa Śliwickiego. Jej kariera artystyczna nabrała rozpędu, gdy przyjęła pseudonim Gryficz. Pierwszą publiczną prezentację miała miejsce 17 września 1908 r. w teatrze w Łodzi, gdzie debiutowała w roli Maryny w przedstawieniu „Wesele”. Następnie spędziła dwa sezony na scenie pod dyrekcją Aleksandra Zelwerowicza.

W czerwcu 1909 r. zagrała infantkę w „Cydzie” w Teatrze Małym w Warszawie. W latach 1910–1913 była związana z Teatrem Popularnym w Łodzi, gdzie pracowała pod kierunkiem Andrzeja Mielewskiego. Po ślubie z nim przyjęła nazwisko Gryficz-Mielewska, co stanowiło nowy rozdział w jej artystycznym życiu. W latach 1913–1917 występowała w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie, a później kontynuowała pracę w teatrach Nowoczesnym, Letnim oraz Rozmaitości w Warszawie.

W 1919 r. zadebiutowała w polskim kinie, występując w filmie „Lokaj”. Dwa lata później rozpoczęła pracę w Teatrze Polskim oraz w Małym Teatrze, w którym grała przez dwa sezony do 1922 r. W tym okresie miała także okazję wystąpić w niemieckich filmach berlińskiej wytwórni UFA, gdzie zagrała m.in. w „Braciach Karamazow”, „Tragedii mocnego człowieka” oraz „Madame de Trocadero”. W trakcie produkcji „Braci Karamazow” w Berlinie poznała Leona Grohmana, za którego wyszła za mąż w 1922 r., co zakończyło jej karierę aktorską.

Życie prywatne

Alina Gryficz-Mielewska była córką Eugeniusza Dębickiego i Wandy z Baczyńskich, wyszła z katolickiej, ziemiańskiej rodziny. Jej pierwszym małżonkiem był Andrzej Mielewski, z którym doczekała się syna, Andrzeja Dębickiego, urodzonego w 1910 roku. Po rozwodzie Alina ponownie wyszła za mąż za Leona Grohmana, z którym również miała syna – Jerzego Grohmana, znanego polityka i ekonomistę, który żył w latach 1922–2017, jego biografia jest interesująca dla wielu badaczy.

Rodzina mieszkała przy ul. Tylnej w Łodzi, w pałacu Ludwika Grohmana, który jest jednym z zabytków tej okolicy. Po śmierci Alina znalazła spokój wieczny w części katolickiej Starego Cmentarza w Łodzi, gdzie została pochowana. Jej życie oraz rodzina pozostawili znaczący ślad w lokalnej historii.

Role

Alina Gryficz-Mielewska ma na swoim koncie wiele znaczących ról teatralnych i filmowych, które ilustrują jej wszechstronność jako artystki. Wśród jej najbardziej pamiętnych występów teatralnych można wyróżnić:

  • Matylda Ricetti w „Cierpkim owocu”,
  • Monna w „Ósmej żonie Sinobrodego”,
  • Mery w „Szał”,
  • Amelia Tichard w „Oj, mężczyźni, mężczyźni”,
  • Marta w „Król”,
  • Natalia w „Gęsi i gąski”,
  • Zuzanna Serignan w „Awantura”,
  • Dora Dellenny w „Pierwszej sztuce Fanny”,
  • Margrabina Prie w „Maria Leszczyńska”,
  • Infantka w „Cyd”,
  • Maryna w „Wesele”,
  • Podlotek w „Wojna podczas pokoju”.

W filmach Gryficz-Mielewska także zyskała uznanie, występując w tytułach takich jak:

  • „Lokaj”,
  • „Tragedia mocnego człowieka”,
  • „Madame de Trocadero”,
  • „Bracia Karamazow” jako Gruszenka.

Przypisy

  1. Alina Gryficz Milewska Grochmanowa (Jaxa-Dębicka) 1890 – 24.04.1946 r. w BillionGraves GPS Headstones | BillionGraves [dostęp 28.01.2023 r.]
  2. Grohmanowie mieli niemieckie pochodzenie, ale nie wyparli się polskości [online], plus.dzienniklodzki.pl, 23.04.2019 r. [dostęp 29.05.2021 r.]
  3. a b c d Alina Gryficz-Mielewska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 29.05.2021 r.]
  4. a b Alina Zofia Paulina «Gryficz» Jaksa-Dębicka h. Gryf [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 29.05.2021 r.] .
  5. a b c Alina Gryficz-Mielewska w bazie filmpolski.pl
  6. Alina Gryficz-Mielewska jako Gruszenka w filmie „Bracia Karamazow”, 1921 r.

Oceń: Alina Gryficz-Mielewska

Średnia ocena:4.76 Liczba ocen:13