Aleksander Rafałowski, jeden z wybitnych polskich artystów, przyszedł na świat 5 czerwca 1894 roku w Warszawie. Jego twórczość jako malarza i scenografa zyskała uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą.
Rafałowski zmarł 22 stycznia 1981 roku w tej samej stolicy, gdzie rozpoczął swoją artystyczną podróż, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny.
Życiorys
Aleksander Rafałowski, syn Henryka, swoją artystyczną edukację rozpoczął w latach 1913–1914, studiując w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Jego nauczycielami byli wybitni artyści, w tym Jacek Malczewski oraz Edward Trojanowski. W latach 1915−1922 kształcił się w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych, a następnie odbył naukę w Berlinie pod okiem Aleksandra Archipenki, w latach 1922−1923. W 1926 roku, dzięki stypendium, udał się do Paryża, co otworzyło przed nim nowe możliwości twórcze.
Rafałowski był jednym z członków-założycieli Grupy Kubistów, Konstruktywistów i Suprematystów „Blok”, która działała w latach 1924−1926, a później związany był z ugrupowaniem „Praesens” (1926−1929). Prace artysty były prezentowane na różnych wystawach indywidualnych zarówno w Polsce, jak i za granicą. Warto wymienić m.in. jego udział w corocznym salonie Zachęty w Warszawie w 1911 roku, czy wystawy w Instytucie Propagandy Sztuki w Warszawie w latach 1926, 1928, 1929 oraz 1937. Jego prace były również eksponowane w Galerie Sacrée du Printemps w Paryżu (1927) i Teatro Moderno w Rzymie (1929).
Po wybuchu II wojny światowej Rafałowski udał się do Lwowa, a następnie do ZSRR. W 1942 roku pracował jako ilustrator czasopisma „Nowe Widnokręgi”, redagowanego przez Wandę Wasilewską. Jego zaangażowanie w działania wojenne objawiło się wstąpieniem do Ludowego Wojska Polskiego, gdzie pełnił rolę kronikarza oraz ilustratora w 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, opracowując również scenografię dla przedstawień Teatru 1 Armii Wojska Polskiego. Po wojnie, w grudniu 1944 roku, został posłem do Krajowej Rady Narodowej, reprezentując Polską Partię Robotniczą, a następnie objął stanowisko dyrektora Departamentu Plastyki Ministerstwa Kultury i Sztuki.
Po zakończeniu wojny Rafałowski wrócił do Warszawy, gdzie w latach 1946–1965 pełnił funkcję profesora na Akademii Sztuk Pięknych. Został dziekanem Wydziału Malarstwa oraz prorektorem uczelni, a w 1964 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Od 1948 roku był członkiem Polskiej Partii Robotniczej.
Jego twórczość zyskała uznanie w kraju i zagranicą, a prace Rafałowskiego znajdują się w wielu prywatnych kolekcjach w takich krajach jak USA, Francja czy Szwajcaria. Również, jego dzieła można zobaczyć w muzeach, w tym w Muzeum Narodowym w Warszawie, Muzeum Narodowym w Krakowie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Rewolucyjnego w Warszawie oraz Muzeum Górnośląskim w Bytomiu.
Zmarł w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A39-2-9).
Ordery i odznaczenia
Aleksander Rafałowski został uhonorowany wieloma orderami i odznaczeniami, co potwierdza jego znaczący wkład w życie społeczne i państwowe. Wśród nich znajdują się:
- Order Sztandaru Pracy I klasy, przyznany w 1964 roku,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 11 lipca 1955 roku,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 19 stycznia 1955 roku.
Nagrody
W dorobku Aleksandra Rafałowskiego można znaleźć wiele znaczących osiągnięć, które świadczą o jego talentach artystycznych. Artysta został uhonorowany m.in. prestiżową Państwową Nagrodą Artystyczną III stopnia w dziale plastyki za wykonanie portretu gen. Świerczewskiego, co miało miejsce w 1950 roku.
Dodatkowo, w 1964 roku otrzymał Nagrodę Państwową II stopnia z okazji 20-lecia Polski Ludowej, co stanowi kolejne ważne wyróżnienie w jego karierze.
Przypisy
- Aleksander Kochański: Polska 1944–1991. Informator historyczny. Struktury i ludzie. T. 1. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2022. [dostęp 01.10.2024 r.]
- a b c d e f Aleksander RAFAŁOWSKI [online], Krakowski Dom Aukcyjny [dostęp 12.08.2024 r.]
- Aleksander Rafałowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 12.08.2024 r.]
- Przyznanie Państwowych Nagród Naukowych i Artystycznych. „Nowa Kultura”. Rok I, Nr 19, 06.08.1950 r. Warszawa: Związek Literatów Polskich. [dostęp 12.08.2024 r.]
- Odznaczenia państwowe dla zasłużonych pracowników [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 169, 18-19.07.1964 r., s. 2.
- M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- Dziennik Polski, rok XX, nr 171 (6363), s. 3.
- Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Jolanta Grusznic | Paulina Apte | Franciszek Tegazzo | Jan Gotard | Monika Ambroziak | Marek Zagańczyk | Tadeusz Kubiak (poeta) | Dariusz Piskorz | DJ Kebs | Antoni Kroh | Wdowa (raperka) | Mariusz Orski | Bogdan Łysakowski | Katarzyna Sienkiewicz (wokalistka) | Elżbieta Kuczyńska | Wincenty de Lesseur | Józef Brodowski (młodszy) | Dariusz Twardoch | Michał Bogdanowicz | Jerzy MachowskiOceń: Aleksander Rafałowski