Antoni Kroh

Kultura i sztuka

Antoni Kroh, urodzony 16 sierpnia 1942 roku w Warszawie, jest wybitnym polskim pisarzem, etnografem oraz tłumaczem, który przez wiele lat poświęcił się badaniu i dokumentowaniu kultury ludowej, zwłaszcza w obszarze Karpat. Jego działalność obejmuje różnorodne aspekty sztuki oraz etnografii, co czyni go jedną z kluczowych postaci w tej dziedzinie.

Wśród jego najbardziej znaczących publikacji znajduje się książka „Sklep potrzeb kulturalnych”, której pierwsze wydanie miało miejsce w 1999 roku. Ponadto, w 2009 roku zaprezentował nowe tłumaczenie klasycznego dzieła Jaroslava Haška - „Losy dobrego żołnierza Szwejka czasu wojny światowej”. Te prace ukazują nie tylko jego umiejętności literackie, ale także głębokie zrozumienie kultury i historii.

Kroh swoją karierę zawodową związał z Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem, gdzie pracował w latach 1967-1970, oraz Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu. Współorganizował wiele wydarzeń artystycznych, takich jak karpackie konkursy sztuki ludowej. Działał również jako komisarz wystaw, w tym takich jak „Łemkowie”, „Duchy epoki, czyli pierwsza wojna światowa trwa do dziś” i „Spisz”, które przygotowywał we współpracy z Barbarą Magierową.

Jako współpracownik pisma Instytutu Sztuki PAN, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa. Antropologia kultury–etnografia–sztuka”, Kroh wnosi istotny wkład w dyskusje na temat polskiej sztuki ludowej i jej znaczenia w kontekście współczesności. Dodatkowo, przez pewien czas był wykładowcą w Collegium Civitas, gdzie dzielił się swoją wiedzą i doświadczeniem z młodymi adeptami sztuki i etnografii.

Książki

Prace własne

Antoni Kroh jest autorem wielu istotnych dzieł, których lista odzwierciedla jego różnorodne zainteresowania oraz pasje. W 1979 roku opublikował pracę pt. Współczesna rzeźba ludowa Karpat Polskich, która ukazuje fenomen rzeźby ludowej w tym rejonie. Kolejnym jego dziełem, Piękne odpoczywanie (cmentarze wojenne Beskidu Niskiego), wydanym w 1991 roku, analizuje aspekty kulturowe związane z pamięcią o wojnach w tym obszarze.

W 1992 roku nawiązał do literackiego wątku w dziele O Szwejku i o nas, a w 1999 roku zrealizował projekt Sklep potrzeb kulturalnych, który stanowił swoistą refleksję na temat kulturalnych potrzeb społeczeństwa. W 2000 roku zajął się redakcją Spisz – wielokulturowe dziedzictwo, co wzbogaciło literaturę o ważne wątki dotyczące tej regionu.

Kolejne publikacje, takie jak Tatry i Podhale (2002) w serii A to Polska właśnie, oraz przewodnik Praga (2007) pokazują jego zdolność do łączenia literatury z turystyką. W 2010 roku wydał Starorzecza, a w 2013 roku zaktualizował wcześniejsze dzieło, wychodząc naprzeciw potrzebom współczesnego odbiorcy z Sklep potrzeb kulturalnych po remoncie.

W 2014 roku, w Wesołego Alleluja Polsko Ludowa, autor podejmuje temat skomplikowanej historii chłopskiej kultury plastycznej. Dwa lata później, w 2016 roku, ukazały się jego Wspomnienia łemkowskie, które są osobistym spojrzeniem na historię tego regionu. Z kolei w 2019 roku zaprezentował unikalny Z polskiego na nasze, czyli prywatny leksykon współczesnej polszczyzny, stworzony wspólnie z Barbarą Magierową, oraz Powrót na Sądecczyznę, będący hołdem dla lokalnej kultury. Jego najnowsze dzieło, Anioł śmierci z kilku stron z 2023 roku, dodaje kolejną wartość do już bogatej bibliografii Kroha.

Tłumaczenia

W swoim dorobku, Antoni Kroh wykonał również szereg tłumaczeń, przekładając na język polski dzieła uznanych autorów. W 1976 roku z języka czeskiego przeniósł na nasz rodzimy grunt Królowe nie mają nóg autorstwa Vladimíra Neffa, a już dwa lata później przetłumaczył Egipcjankę Nitokris od Jana Lenčo (1978), również z języka słowackiego.

W 1980 roku dostarczył czytelnikom dzieło Sokrates, autorstwa Josefa Tomana i Miroslavy Tomanovej, a w następnych latach kontynuował tłumaczenie różnych dzieł czeskich, w tym Grubaska czyli Kości zostały rzucone (1982) Stanislava Rudolfa oraz Dziennik pokładowy czyli O przygodach Buddy, Fai i Szeryfa (1983) Jana Ryski. Warto również wspomnieć o odkrywczych tłumaczeniach takich jak Magdalena Jozefa Cígera Hronskiego (1983) i Uśmiechnięta dolina Štefana Žáry (1983).

Oprócz tych tytułów, Kroh przekładał również na język polski Pejzaż fotograficzny Ladislava Paule (1984) oraz Zaczarowana szynka. Humoreski i felietony Karela Poláčka (1984). Jego znakomity talent do przekładu objawił się także w Naukach dla nieśmiałych kochanków Karela Konrada (1985) i Świecie dawnych słowian Zdenka Váňy (1985). W 1990 roku zajął się tłumaczeniem wspomnień Eugen Ketterla o cesarzu Franciszku Józefie I, a także Mary Peson w szponach gangsterów Lubomíra Tomka (1990). Ostatnie większe tłumaczenie to Losy dobrego żołnierza Szwejka czasu wojny światowej Jaroslava Haška z 2009 roku, które stanowi ważny wkład w popularyzację czeskiej literatury w Polsce.

Nagrody

Antoni Kroh otrzymał szereg prestiżowych wyróżnień w uznaniu za swoje osiągnięcia twórcze oraz wkład w zachowanie lokalnej kultury.

  • 2014 – Nagroda im. ks. Prof. Bolesława Kumora w kategorii „Sądecki autor”,
  • 2014 – Nagroda im. Romana Reinfussa za „szczególne osiągnięcia w dziedzinie zachowania lokalnej tożsamości kulturowej w Małopolsce”,
  • 2015 – Nagroda im. księdza Józefa Tischnera,
  • 2024 – Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie kultury ludowej.

Przypisy

  1. Wręczyliśmy Doroczne Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2024. [dostęp 28.11.2024 r.]
  2. Recenzja „Sklepu potrzeb kulturalnych” Antoniego Kroha pióra Wisławy Szymborskiej. [dostęp 28.11.2024 r.]
  3. Maciej Krupa, Tatry i Podhale, Kroh, Antoni. [dostęp 28.11.2024 r.]
  4. Książka miesiąca miesięcznika „Twórczość”, 2019, nr 9, Leszek Bugajski, Realizm i surrealizm polityczny [Barbara Magierowa, Antoni Kroh, Z polskiego na nasze, czyli leksykon współczesnej polszczyzny]. [dostęp 28.11.2024 r.]
  5. Nagroda im. księdza Józefa Tischnera – Laureaci 2015. [dostęp 28.11.2024 r.]
  6. Rozdano nagrody im. Romana Reinfussa. [dostęp 28.11.2024 r.]
  7. Encyklopedia historii i kultury Rusynów. Google Books. [dostęp 14.12.2011 r.]
  8. Antoni Kroh podziękował: "Kroh dostał Kumora, a Tokarczuk Nobla. Jak mówi ...". [dostęp 28.11.2024 r.]

Oceń: Antoni Kroh

★★★★★
Średnia ocena:4.62 Liczba ocen:5