Adam Ronikier

---

Życiorys

W 1916 roku Adam Ronikier był członkiem Zarządu Towarzystwa Polskiej Macierzy Szkolnej, co świadczy o jego zaangażowaniu w rozwój polskiego szkolnictwa. Ponadto pracował w Komisji do Spraw Jeńców Tymczasowej Rady Stanu, co pokazuje jego aktywną rolę w czasie I wojny światowej. Już w 1918 roku pełnił funkcję przedstawiciela Rady Regencyjnej w Berlinie. Jego działalność obejmowała także organizację Rady Głównej Opiekuńczej (RGO), której był jednym z założycieli, a także kierował nią w latach 1916–1918. W czasie II wojny światowej zasiadał jako pierwszy prezes RGO oraz przewodniczył działaniom na rzecz wsparcia niemieckiego wysiłku wojennego.

Po zdymisjonowaniu przez Niemców miał znaczące spotkania, w tym rozmowę z brytyjskim agentem politycznym Horacym Coockiem w Warszawie w grudniu 1943 roku. W lutym 1944 roku Gestapo aresztowało Ronikiera na trzy tygodnie, a jego przesłuchania miały miejsce w Krakowie. Na podstawie poniższych rekomendacji arcybiskupa Sapiehy, udał się do Korczyny, do majątku generała Stanisława Szeptyckiego, gdzie kontynuował swoją działalność. W lipcu 1944 ponownie podjął rozmowy polityczne z Niemcami, by zapobiec przewidywanej masakrze polskiej młodzieży w Warszawie.

Jego pomysł na peaceful takeover Warszawy przez Armii Krajowej zdobył także zainteresowanie niektórych niemieckich polityków oraz wojskowych, co przyczyniło się do rozważań nad wprowadzeniem rozwiązania podobnego do tego z Paryża w sierpniu 1944. Wśród zwolenników tej idei był m.in. Józef Mackiewicz.

Po upadku powstania warszawskiego, Ronikier aktywnie przewodniczył kampanii propagandowej obok Feliksa Burdeckiego, która miała na celu wspieranie niemieckich działań wojennych przeciwko ZSRR wśród ludności Generalnego Gubernatorstwa. Z upoważnienia Obersturmführera SS Alfreda Kolfa oraz przy wsparciu radcy arcybiskupa Sapiehy, ustanowił Biuro Studiów w Krakowie pod koniec października 1944, które liczyło około 70 aktywistów, głównie z grona ziemiańskiego.

Wśród członków Biura znajdowały się takie postacie jak Józef Mackiewicz, Aleksander Bocheński, Dominik Horodyński, Stanisław Stomma, Tomasz Rostworowski, Alfred Wielopolski, sekretarz Ronikiera Andrzej Ciechanowiecki, Kazimierz Okulicz, Stanisław Tyszkiewicz oraz Antoni Plater-Zyberk.

Ich działania miały na celu przygotowanie fundamentów pod kolaboracyjny rząd polski, który byłby odpowiedzialny za dostarczanie kontyngentów dla armii niemieckiej, co miało zapewnić opiekę nad robotnikami przymusowymi i przywrócenie edukacji gimnazjalnej. Prasa kontrolowana przez władze zaczęłą odwoływać się do Polaków, a Ronikier ogłaszał gotowość Niemców do uznania rządu londyńskiego, co miało związek z planami utworzenia Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego pod protekcją ZSRR.

W obliczu narastającego zagrożenia, hrabia Ronikier opuścił Polskę 18 stycznia 1945 roku, tuż przed inwazją Armii Czerwonej na Kraków, aby uniknąć aresztowania i wyroków śmierci, o których usłyszał przez radio. Zmarł na emigracji w Stanach Zjednoczonych, a jego prochy zostały sprowadzone z powrotem do Polski, gdzie 15 maja 2009 roku zostały pochowane w rodzinnym grobie na warszawskich Powązkach.

Dzieła

Adam Ronikier jest autorem wielu znaczących dzieł. Jego praca „Pamiętniki 1939-1945” (red. i oprac. tekstu Maria Rydlowa) ukazała się w Wydawnictwie Literackim w Krakowie w 2001 roku, z numerem ISBN 83-08-03169-2.

---

Oceń: Adam Ronikier

---