Willa zlokalizowana przy ul. Katowickiej 9/11/11A stanowi interesujący przykład architektury, pełniąc funkcję domu trójrodzinnego dla rodziny Lachertów. Znajduje się ona w malowniczej okolicy Saskiej Kępy w Warszawie. Budynek został starannie zaprojektowany przez uznanych architektów, Bohdana Lacherta oraz Józefa Szanajcę.
Realizacja konstrukcji miała miejsce w latach 1928–1929, co czyni ją nie tylko ważnym dziełem architektonicznym, ale także świadkiem historycznych przemian Warszawy. Architektura willi jest podporządkowana założeniom funkcjonalizmu, co z pewnością docenią miłośnicy architektury XX wieku.
Założenia i historia
Willa przy ul. Katowickiej 9/11/11A w Warszawie jest jednym z wczesnych przykładów wprowadzenia w Polsce zasad nowoczesnej architektury, które zostały określone przez Le Corbusiera. Szkieletowa konstrukcja obiektu umożliwiła elastyczne kształtowanie zarówno wnętrz, jak i elewacji. Od frontu, budynek charakteryzuje się wąskimi pasmowymi oknami, natomiast tył jest w pełni przeszklony, co miało na celu stworzenie harmonijnego związku między wnętrzem a ogrodem.
Obiekt został podzielony na trzy mieszkania, a każde z nich usytuowane jest na osobnej działce z przydomowym ogródkiem. Numer 9 stał się miejscem zamieszkania współprojektanta tej willi, Bohdana Lacherta, aż do jego śmierci w 1987 roku. W około 1990 roku, lokal ten przekształcił się w siedzibę Fundacji Dom Holenderski. W pozostałych częściach budynku mieszkały Z. Lechowska (nr 11) oraz M. Ostrowska (nr 11A).
Mieszkania, każde o powierzchni wynoszącej około 150 m², zaprojektowano jako trzypoziomowe, z dwukondygnacyjnym salonem, który stanowi centralny punkt każdego z segmentów. W segmencie, w którym mieszkał Lachert (nr 9), nawiązano do stylu willi Le Corbusiera, szczególnie do jego realizacji La Roche w Paryżu z lat 1923-1924.
Choć w wyniku działań II wojny światowej budynek uległ uszkodzeniu, był na tyle w dobrym stanie, że można go było poddać remontowi. W 1973 roku willa została wpisana do rejestru zabytków, co podkreśla jej znaczenie historyczne i architektoniczne.
Konstrukcja
Parcele, na których wzniesiono budynek, okazały się wyjątkowo niewielkie; na przykład powierzchnia centralnej działki miała zaledwie 219 m². Nad całością domu znajduje się taras, który stanowi nie tylko strefę wypoczynkową, ale również ważny element architektoniczny.
Konstrukcja ścian opiera się na kostkach celolitowych o wymiarach 20x25x40 cm. Wewnętrzne i zewnętrzne ściany zostały zaprojektowane z odpowiednią grubością – mianowicie 25 cm dla zewnętrznych, natomiast dla wewnętrznych, które pełnią funkcję konstrukcyjną, 20 cm. Ścianki działowe zostały zrealizowane z materiału zwanego celogips.
Ciężar konstrukcji stropów, wykonanych z celolitowych elementów, został przeniesiony na wewnętrzne ściany. Warto zaznaczyć, że maksymalne obciążenie nie przekroczyło 3 ha/m². Otwory w ścianach wewnętrznych przesklepiono z użyciem belek celolitowych zbrojonych, natomiast nad oknami kontynuowano strop, który opierał się na przekątnych ścianach budynku.
Strop, korzystający z płyt celolitowych zbrojonych o grubości 13 cm, wsparty jest na belkach żelaznych. Całkowita grubość stropu nie przekracza 15 cm, co sprzyja optymalizacji przestrzeni wewnętrznej.
W projekcie odwodnienia tarasów uwzględniono ich umiejscowienie wewnątrz budynku. Na konstrukcję tarasu składają się różne warstwy, takie jak płyty celolitowe osadzone na belkach żelaznych, ubijany żużel, odpowiednio przygotowane warstwy żużlobetonu, trzykrotnie klejona papa, oraz warstwa żwiru spełniająca funkcję drenażową.
Przypisy
- Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 296. ISBN 978-83-280-3725-0.
- Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 291. ISBN 978-83-280-3725-0.
- Magdalena Piwowar, Grzegorz Piątek, Jarosław Trybuś: SAS. Ilustrowany atlas architektury Saskiej Kępy. Centrum Architektury, 2012, s. 46. ISBN 978-83-934574-0-3.
- Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 30.06.2012 r. – woj. mazowieckie (Warszawa). nid.pl, 30.06.2012 r. [dostęp 29.08.2012 r.]
- Dom Holenderski. tppn.pl. [dostęp 03.09.2012 r.]
- Dom trzyrodzinny Lachertów [online], www.pamiecmiasta.pl [dostęp 19.10.2018 r.]
- Wyborcza.pl [online], warszawa.wyborcza.pl [dostęp 19.10.2018 r.]
- Eksperymentalny dom z celolitu. „Dom, Osiedle, Mieszkanie”, s. 1-5, 09.1929 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Wille i dwory":
Willa Podgórskich w Warszawie | Dom Pod Skarabeuszami w Warszawie | Dworek Wojciecha Grabowskiego w Warszawie | Dwór Ksawerów | Szara Willa w Warszawie | Willa Narutowicza w Warszawie | Willa przy ulicy Myśliwieckiej 12 w Warszawie | Dom Narutowicza w Warszawie | Willa Bolesława Pietrusińskiego w Warszawie | Willa Muszyńskiego i Urbanowicza w Warszawie | Willa Pniewskiego w Warszawie | Willa Jasny Dom w Warszawie | Willa Gawrońskich w Warszawie | Willa Arpada Chowańczaka w Warszawie | Villa Daglezja w Warszawie | Domek Holenderski w Warszawie | Dom Władysława Różyckiego w Warszawie | Biały Dom (Łazienki Królewskie) | Dworek GrochowskiOceń: Willa przy ul. Katowickiej 9/11/11A w Warszawie