Synagoga im. Małżonków Nożyków w Warszawie

---

Historia

Przed 1939

Pomysł na stworzenie nowej synagogi ortodoksyjnej pojawił się w Warszawie w roku 1892. Już 11 kwietnia 1893 roku, dzięki staraniom Szymona Landaua, jedynego żydowskiego notariusza w stolicy, zawarł on akt notarialny, na mocy którego Zalman Nożyk, syn Menaszego, nabył od Jana Teodora Engelberta Zembrzuskiego wolną działkę przy ulicy Twardej 6, wydając na nią kwotę 157 tysięcy rubli.

Budowa rozpoczęła się wiosną 1898 roku, a nadzorować ją miał specjalnie wybrany Komitet Budowy Synagogi. Projekt budynku sporządził najprawdopodobniej Leandro Marconi, chociaż są także spekulacje, że mógł mieć w tym swój udział Julius Prechner oraz Lew Bachman. Zaprojektowana synagoga pomieściła około 600 osób, w tym zarówno mężczyzn, jak i kobiety.

Całkowity koszt budowy wyniósł około 257 tysięcy rubli, co obejmowało zarówno zakup działki, jak i prace budowlane, które pokryli finansowo małżonkowie Nożykowie. Budowa została zakończona 28 lutego 1902 roku, a mieszkańcy zostali zaproszeni do obejrzenia wnętrza i wyboru miejsc. Uroczyste otwarcie miało miejsce 12 maja tego samego roku w czasie święta Lag ba-Omer, podczas którego modły prowadził kantor Lewinsohn, a uroczystościom towarzyszyły przemówienia dwóch rabinów oraz wspólne odśpiewanie hymnu narodowego.

Pochodu ze zwojami Tory oraz ważnego momentu ich umieszczenia w Aron ha-kodesz dokonał Zalman Nożyk. Według relacji zamieszczonej w „Izraelicie”, synagoga została oceniona bardzo pozytywnie: „Synagoga ta pod każdym względem odpowiada współczesnym wymaganiom. Jej wygląd jest okazały, lecz utrzymany w granicach dobrego smaku, a dostępna przestrzeń i dobra wentylacja oraz akustyka świadczą o staranności, z jaką ją zbudowano.”

Wkrótce po otwarciu powołano Komitet Synagogi im. Małżonków Nożyków, w skład którego weszli między innymi fundator oraz znane osobistości, takie jak Izaak Ettinger, Dawid Mojżesz Szereszewski czy Arie Lejb Dawidsohn. Użytkownikami synagogi byli głównie zamożni Żydzi, którzy wykupili stałe miejsca odpłatne, które oscylowały od 16 do 80 rubli dla mężczyzn oraz od 8 do 30 rubli dla kobiet. Dla ubogich, w porannych modlitwach, zapewniano bezpłatne miejsca, kiedy było to możliwe.

W 1914 roku, po śmierci Rywki, synagoga i powiązane z nią nieruchomości trafiły nieodpłatnie do Warszawskiej Gminy Starozakonnych, na warunkach dalszego jej utrzymywania z ofiar składanych przez darczyńców oraz zachowania pełnej nazwy synagogi, co miało na celu odmawianie modlitwy El Male Rachamim na rzecz fundatorów w dni świąteczne.

W 1923 roku obiekt przeszedł remont, a do ściany wschodniej dobudowano półokrągły chór według planów Maurycego Grodzieńskiego. W wyniku tej przebudowy dwa oryginalne witraże znalazły się w nieużywanej ścianie, otaczając Aron ha-kodesz. Synagoga, znana w okresie międzywojennym z męskiego chóru pod kierownictwem Abrahama Cwi Dawidowicza, stała się również miejscem odbywających się koncertów oraz spotkań związanych z ważnymi wydarzeniami państwowymi.

II wojna światowa

W roku 1939 synagoga im. Nożyków znajdowała się w czołówce najważniejszych synagog Warszawy. Niestety, w 1940 roku została zamknięta przez Niemców, którzy również bezwzględnie ją zdewastowali, przekształcając ją w stajnię i magazyn paszy. Podczas tworzenia getta warszawskiego obiekt znalazł się na terenie tzw. małego getta.

20 maja 1941 roku, po pewnym czasie, władze niemieckie zezwoliły na otwarcie tylko trzech synagog, w tym także synagogi Nożyków. Uroczystość odbyła się podczas Rosz ha-Szana, gdzie modły prowadził nadkantor Dawid Ajzensztadt. Uroczystość wzbogacono o krótkie przemówienie, które wygłosił prof. Majer Bałaban, nowo mianowany rabin synagogi. Jednak w lipcu 1942 roku synagoga została znów zamknięta, a w sierpniu, w wyniku wielkiej deportacji, obiekt został przeniesiony na stronę aryjską.

W trakcie powstania warszawskiego, synagoga uległa poważnym zniszczeniom, ale dzięki solidnej konstrukcji udało się jej przetrwać.

Okres powojenny

Po zakończeniu II wojny światowej synagoga została zabezpieczona w sposób tymczasowy. O część kosztów remontu postarało się społeczności ocalałych Żydów. W lipcu 1945 roku odbyło się pierwsze powojenne nabożeństwo, a w sierpniu tegoż roku wizytę w synagodze złożył naczelny rabin Mandatu Palestyny, Izaak Herzog.

Mimo że obiekt był użytkowany przez Kongregację Wyznania Mojżeszowego w Warszawie, formalnie zarządzał nim Zarząd Miasta, co wiązało się z opłatami za dzierżawę. Kongregacja postanowiła wystąpić do Sądu Grodzkiego w Warszawie o przyznanie jej posiadania nieruchomości. Po pomyślnej decyzji, Prokuratoria Generalna zaskarżyła wyrok, argumentując, że ówczesna kongregacja nie miała uwieńczonej związku z dawną społecznością. Kolejny proces zakończył się korzystnie dla kongregacji.

Wkrótce po tym nastąpiły pierwsze drobne naprawy, a oficjalne otwarcie po wojnie miało miejsce w 1951 roku. Niestety, w 1968 roku synagoga została zamknięta, a modły przeniesiono do przyległego budynku przy ulicy Twardej 6. Po likwidacji Kongregacji Wyznania Mojżeszowego, obiekt przeszedł na własność Związku Religijnego Wyznania Mojżeszowego. W latach 1977–1983 przeprowadzono poważną renowację synagogi, mającą na celu przywrócenie jej historycznego wyglądu z początku XX wieku, dobudowując jednocześnie aneks, w którym umiejscowiono biura Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP i koszerną stołówkę. W owym okresie wiele oryginalnych elementów zniknęło z wnętrza obiektu, w tym dekoracje na suficie bimy. Renowacje nadzorował warszawski oddział Pracowni Konserwacji Zabytków.

W dniu 18 kwietnia 1983 roku, z okazji 40. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim, miało miejsce drugie uroczyste otwarcie synagogi. Na wydarzeniu obecni byli m.in. naczelny rabin Tel Awiwu, Icchak Frenkel, arcybiskup Kazimierz Majdański oraz przedstawiciele wojska i władz lokalnych oraz kościelnych. Przybyłych powitał przewodniczący Związku Religijnego Wyznania Mojżeszowego, Mozes Finkelstein. W 1985 roku, w synagodze odbyła się bar micwa Mateusza Kosa, będąca pierwszą taką uroczystością po wielu latach w Polsce.

W 1988 roku warszawska społeczność żydowska z nowym rabinem miała możliwość odprawiać modły w synagodze. Stało się tak, gdy do Warszawy przybył Pinchas Menachem Joskowicz. W 1990 roku w jego pracy wspierał Michael Schudrich, rabin Warszawy oraz naczelny rabin Polski. W 1989 roku synagoga otrzymała nowy zwój Tory od darczyńców z USA, który spełniał wymogi religijne warszawskiej społeczności, która od dłuższego czasu nie miała odpowiedniego zwoju na miejscu.

19 kwietnia 1993 roku, w czasie uroczystego nabożeństwa z okazji 50. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim, miało miejsce wyjątkowe wydarzenie, gdy biskup katolicki, arcybiskup Henryk Muszyński oraz rabin Warszawy, Michael Schudrich, wspólnie modlili się w synagodze.

Próba podpalenia synagogi

Na początku lat 90. miały miejsce incydenty o charakterze antysemickim, w tym szczególnie niebezpieczny, który miał miejsce w nocy z 25 na 26 lutego 1997 roku, kiedy to podjęto próbę podłożenia ognia w bożnicy. Dzięki udanej reakcji przechodnia oraz szybkości interwencji straży pożarnej, ogień zniszczył jedynie przedsionek synagogi. Niestety, sprawcy tego aktu nie zostali zidentyfikowani. W mediach później pojawiały się sugestie o prowokacyjnym charakterze tego zdarzenia, co miało być świadczone przez brak reakcji policjanta obecnego w pobliżu, a także przez przeprowadzenie rewizji i zatrzymań, które nie przyniosły skutków.

W 1999 roku, m.in. dzięki wsparciu gminy Warszawa-Centrum, zainicjowano prace renowacyjne zniszczonego wejścia synagogi.

Natomiast w nocy z 30 kwietnia na 1 maja 2024 roku doszło do kolejnej próby podpalenia synagogi.

Lata 2000–2005

W 2001 roku gmina Warszawa-Centrum wsparła synagogę kwotą 500 tysięcy złotych, które przeznaczono na osuszanie piwnic oraz zabezpieczenie fundamentów przed wilgocią. 12 października 2001 roku w synagodze po raz kolejny odbyła się uroczystość, podczas której przekazano przedmioty kultu religijnego, które w przeszłości zostały skradzione przez Niemców w jednej z warszawskich synagog. W 1943 roku trafiły one do Muzeum Narodowego podczas przymusowego zarządu. W wydarzeniu wziął udział Maciej Musiał, szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Przekazane judaika umieszczono w szklanym sześcianie w przedsionku synagogi. Wśród odzyskanych przedmiotów znalazły się:

• aksamitny parochet z 1908 roku, utkany jedwabną przędzą oraz srebrnymi nićmi, cekinami i szkiełkami,
• aksamitna sukienka na Torę z 1903 roku, wykonana w Polsce, przechowywana w Aron ha-kodesz,
• haftowana sukienka na Torę z 1922 roku,
• srebrny rimonim z 1864 roku, wykonany we Wrocławiu,
• srebrny tas z lat 1821–1841 przez złotnika Johanna Augusta Gebhardta,
• mosiężny świecznik szabatowy z XVIII wieku z napisami „Do zapalania świec” oraz „Święty szabat”,
• srebrna balsaminka wieżyczkowa z Gdańska na początku XIX wieku,
• alabastrowa lampa chanukowa z 1939 roku,
• megilla na pergaminie z XIX wieku, prawdopodobnie wykonana w Niemczech.

Od września do listopada 2002 roku miały miejsce prace remontowe fasady synagogi, która nosiła jeszcze ślady po próbie podpalenia. W tym okresie uzupełniano tynki, remontowano schody oraz wymieniano okna, pokrywając także ścianę pierwszego piętra preparatami antygraffiti. Zmieniono kolor fasady na żółty. W tej operacji wzięli udział konserwatorzy Grażyna Babut-Prykiel i Piotr Grzegorz Mądrach, a fundację remontu wspierała Fundacja Ronalda S. Laudera. Dnia 6 listopada w przedsionku synagogi odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej sponsorowi remontu, Ronaldowi S. Lauderowi, który specjalnie przyleciał ze Stanów Zjednoczonych.

Na początku stycznia 2003 roku miała miejsce kolejna próba dewastacji synagogi, tego samego roku prezydent Izraela, Mosze Kacaw, odwiedził synagogę, gdzie wręczył medale „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” pięciorgu Polakom.

22 listopada 2003 roku, zorganizowano w synagodze uroczystość żałobną ku czci ofiar zamachów terrorystycznych w Stambule, w której uczestniczyli ambasadorowie Turcji i Izraela. W styczniu 2004 roku Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie nawiązała posiada akt darowizny na rzecz synagogi, która do tej pory była własnością Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich.

20 stycznia 2005 roku w synagodze miało miejsce nabożeństwo ekumeniczne w intencji ofiar katastrofy tsunami w Azji. W modlitwach udział wzięli rabin Michael Schudrich, ksiądz Michał Czajkowski oraz biskup Zdzisław Tranda. W modlitwie obecni byli również ambasadorzy Indonezji, Sri Lanki, Indii oraz Tajlandii, a także ambasador Izraela, Dawid Peleg, oraz inni przedstawiciele korpusu dyplomatycznego. 25 stycznia zorganizowano nabożeństwo żałobne w intencji Jana Nowaka-Jeziorańskiego, a 2 maja odprawiono modlitwę za izraelskich żołnierzy oraz ofiary ataków terrorystycznych.

8 kwietnia 2005 roku w synagodze odbyły się modlitwy żałobne z okazji śmierci papieża Jana Pawła II, a w uroczystościach uczestnili zarówno Żydzi, jak i osoby innych wyznań. Najwidoczniej Jan Paweł II zamierzał odwiedzić synagogę w trakcie swej siódmej pielgrzymki do Polski, co było jednak przeciwdziałane przez ówczesnego rabina warszawskiego, Pinchasa Menachema Joskowicza.

Dnia 6 maja 2005 roku odbyło się wniesienie trzecich zwojów Tory, ufundowanych przez rodzinę Jacka Eisnera, warszawskiego Żyda, uczestnika powstania w getcie warszawskim. 18 maja, synagogę odwiedził generał Mosze Ja’alon, szef sztabu armii izraelskiej, który spotkał się z żołnierzami rannymi na wojnie oraz osobami zasłużonymi w obronie kraju.

17 czerwca 2005 roku miało miejsce kolejne uroczyste wniesienie zwojów Tory, które sponsorowali mieszkańcy USA, familia Harleya i Marie Lippman. Dnia 22 stycznia 2006 roku zwoje Tory zostały przetransportowane do Lublina, gdzie umieszczono je w małej synagodze w Jeszywas Chachmej Lublin. Z kolei od 11 lutego 2007 roku zwoje znalazły się w głównej synagodze jesziwy.

2006-2008

31 stycznia 2006 roku, w synagodze zorganizowano modlitwę ekumeniczną, w której wzięli udział przedstawiciele polskich kościołów oraz muzułmanów. Uczestnicy modlili się za ofiary katastrofy budowlanej w Katowicach, a uroczystość prowadził Piotr Kadlčik, przewodniczący ZGWŻ w RP. Przybył również ambasador Izraela, Dawid Peleg, który odczytał list kondolencyjny od prezydenta Izraela.

W maju 2006 roku odbyła się pierwsza od 60 lat konferencja rabinacka, na której omawiano tematy związane z edukacją młodzieży i przyciąganiem ludzi do synagogi. 5 czerwca 2007 roku synagogę odwiedził Przewodniczący Parlamentu Europejskiego, Hans-Gert Pöttering, który spotkał się z przedstawicielami żydowskiej społeczności w Polsce.

W dniach 16 i 17 listopada 2007 roku, modlitwy szabatowe prowadził jeden z najbardziej uznawanych wykonawców hebrajskiej muzyki liturgicznej, kantor Joseph Malovany. Wcześniej, dawał koncerty w synagodze, w czasie Festiwalu Kultury Żydowskiej – Warszawa Singera. 21 lutego 2008 roku, synagogę odwiedził naczelny aszkenazyjski rabin Izraela, Jona Metzger, co było pierwszą taką wizytą od 60 lat.

Rabin Metzger rozmawiał o kondycji polskiej społeczności żydowskiej z przedstawicielami różnych organizacji działających w kraju, takich jak Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie, Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP, Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów, Żydowskiego Instytutu Historycznego oraz Dzieci Holocaustu. Po rozmowach rabin wygłosił przemówienie na spotkaniu z członkami warszawskiej gminy żydowskiej.

Pamiątką tej wizyty stało się zdjęcie z 1946 roku, podarowane rabinowi Metzgerowi przez naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha oraz przewodniczącego ZGWŻ Piotra Kadlčika.

8 marca w synagodze odbyły się modlitwy w intencji ofiar zamachu na jesziwę Merkaz Ha-Raw w Jerozolimie. 14 kwietnia w synagodze miało miejsce spotkanie lokalnej społeczności żydowskiej z prezydentem Izraela Szymonem Peresem.

18 maja 2008 roku w synagodze odbyły się modlitwy w intencji zmarłej Ireny Sendlerowej, a wśród uczestników byli Michael Schudrich, Piotr Kadlčik, Dawid Peleg oraz Elżbieta Ficowska. 25 sierpnia miała miejsce uroczystość żałobna dla Bronisława Geremka, w trakcie której modlitwom przewodniczył rabin Michael Schudrich.

5 grudnia 2008 roku odbyły się w synagodze uroczystości upamiętniające ofiary zamachów terrorystycznych w Mumbaju, w których uczestniczyli przedstawiciele społeczności żydowskiej, chasydzi z Chabad-Lubawicz oraz ambasadorzy Izraela, Indii, Stanów Zjednoczonych oraz Wielkiej Brytanii.

Od sierpnia do grudnia 2008 roku, w synagodze przeprowadzono gruntowny remont, który obejmował odnawianie elewacji budynku oraz dodanie żółto-brzoskwiniowej kolorystyki. Odtworzono ornamentykę w różnych stylach architektonicznych, zainstalowano nowoczesny system odstraszania ptaków oraz zabezpieczono fundamenty przed szkodliwymi warunkami zewnętrznymi. Zrenowano również nawę główną oraz klatki schodowe. Koszt remontu wyniósł 1,215 miliona złotych, z czego 750 tysięcy złotych przekazano przez stołecznego konserwatora zabytków, resztę pokryła Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie.

Wizyta prezydenta RP

Dnia 21 grudnia 2008 roku, w synagodze odbyła się ceremonia zapalenia pierwszej świeczki chanukowej oraz wspólna modlitwa związana z obchodami 90. rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę. Wizytę w synagodze złożył prezydent RP Lech Kaczyński i jego żona Maria Kaczyńska. Była to pierwsza wizyta urzędującego prezydenta RP w synagodze po II wojnie światowej. Parę prezydencką powitał chór dziecięcy żydowski Havaynu, a także Piotr Kadlczik, który wygłosił przemówienie.

Następnie Chór Żydowski CLIL odśpiewał hymn narodowy oraz pieśń partyzancką z getta warszawskiego. Rabini Michael Schudrich, Efraim Meisles, Maciej Pawlak oraz Pinchas Żarczyński odmówili modlitwę za ojczyznę w języku polskim i hebrajskim.

Przed przemówieniem prezydenta, przedstawiciele Gminy Wyznaniowej Żydowskiej wręczyli mu zapis modlitwy w hebrajskim, opracowanym przez Monikę Krajewską. Prezydent w swoim wystąpieniu podziękował za modlitwy w intencji Rzeczypospolitej Polskiej, a także wspomniał o społeczności żydowskiej, która dawniej zamieszkiwała Polskę.

Wspólnie z naczelny rabinem Polski, Michael Schudrich, Lech Kaczyński oraz attaché ds. kultury Ambาษา Izraela w Polsce, Alon Simhayoff, zapalili pierwszą chanukową świeczkę.

Architektura

Murowana synagoga, której budowa opiera się na prostokątnym planie, wyróżnia się ryzalitem noszącym główne wejście. Nawiązuje ona do stylu neoromańskiego, który został wzbogacony elementami bizantyjskimi, neorenesansowymi oraz mauretańskimi, co nadaje jej wyjątkowego charakteru. Nad wejściem umieszczono dwie tablice Dekalogu, a wnętrze synagogi jest podzielone na trzy nawy. Wnętrze to jest uzupełnione o galerie przeznaczone dla kobiet, do których prowadzą oddzielne schody, zapewniając osobne wejścia do tych przestrzeni.

Na wschodniej ścianie znajduje się pulpit, który jest trzyosiowy i zwieńczony złotą kopułą z gwiazdą Dawida. W jego centralnej części zlokalizowany jest Aron ha-kodesz, a na belkowaniu można zobaczyć fragment Psalmu 118: „Otwórzcie mi bramy sprawiedliwości, wejdę tam i dzięki złożę Panu”. Dostępu do niego strzegą symetrycznie usytuowane marmurowe schodki. Ich balustrada jest ażurowa i wypełniona plecionką przedstawiającą motyw roślinny w formie esowatych wygięć. Drzwi prowadzące do arki są bogato zdobione, a ich zasłonę stanowi skromny parochet. Po lewej stronie widnieje ner tamid, z kolei po prawej mieści się pulpit kantora.

W centralnej części zgromadzenia znajduje się kwadratowa bima z dwoma wejściami, otoczona żelazną balustradą wypełnioną motywem karo. Synagoga dysponuje łącznie sześcioma setkami miejsc siedzących, oferując komfortowe warunki dla wiernych. W głównej sali modlitewnej oraz w przedsionku umieszczone są również tablice pamiątkowe, które upamiętniają ważne wydarzenia i postaci związane z historią synagogi.

• Pierwsza z tablic, w językach polskim i hebrajskim, znajduje się na prawo od Aron ha-kodesz. Zawiera życzenie Zalmana Nożyka dotyczące odmawiania izkor po jego śmierci oraz żony Ryfki.
• Druga tablica, umieszczona w głównej sali, upamiętnia remont synagogi przeprowadzony w latach 1977–1983.
• Trzecia tablica dotyczy budowy oraz fundatorów synagogi i głosi pamięć o Zalmanie Nożyku i jego żonie Rywce.
• Tablica czwarta, odsłonięta w 2001 roku, przypomina o cudownym przetrwaniu synagogi podczas II wojny światowej.
• Piąta tablica, upamiętniająca wizytę prezydenta Izraela Moszego Kacawa w 2003 roku, została usunięta z powodu kontrowersji związanych z jego osobą.

W podziemiach synagogi znajduje się mykwa, która jest dostępna zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn. Synagoga stanowi obiekt o szczególnej wartości historycznej. W dniu 1 grudnia 1973 roku została wpisana do krajowego rejestru zabytków nieruchomych pod numerem 873.

Synagoga jako ośrodek kultury

Synagoga Nożyków pełni w Warszawie nie tylko religijną, ale również kulturalną rolę. Jest to miejsce, w którym z powodzeniem odbywają się różnorodne wydarzenia, takie jak wystawy artystyczne, koncerty muzyczne oraz spotkania tematyczne, co sprawia, że jest istotnym punktem w życiu społeczności żydowskiej.

W ramach organizowanych wydarzeń można wymienić liczne koncerty, które miały miejsce w tej synagodze. Występowali tu znakomici kantory, w tym Baruch Finkelstein, Benzion Miller czy Hershel Lieber, a także wielu innych, takich jak Joseph Malowany i Shalom Jacobs. Tradycyjne żydowskie melodie można było usłyszeć także w wykonaniu chórów, do których należały m.in. The Beth Sholom Men’s Choir oraz Chór Synagogi pod Białym Bocianem.

Synagoga jest także miejscem, w którym występują zespoły muzyczne, w tym Nayekovichi oraz Young Jerusalem Saxophone Quartet. Osobnym wydarzeniem była pierwsza wystawa, która miała miejsce w okresie od 8 grudnia 2001 roku do stycznia 2002 roku, a nosiła tytuł „Pamiętanie. Zabytki żydowskie Warszawy”. Zorganizowano ją z okazji stulecia synagogi Nożyków, ukazując historię i znaczenie miejsc szczególnie ważnych dla warszawskich Żydów.

W ramach tej ekspozycji prezentowano różnorodne archiwalne oraz nowoczesne fotografie, a także fragmenty starodruków, modlitewników i innych chronionych zabytków. Wszystkie eksponaty były szczegółowo opisane i rozmieszczone w przedsionku oraz na klatce schodowej obiektu.

Inną istotną ekspozycją była wystawa zdjęć z getta warszawskiego, zorganizowana w dniach od 19 kwietnia do 30 lipca 2007 roku. Na tej wystawie można było zobaczyć fotografie mówiące o dramatycznych losach społeczności żydowskiej, które zostały zakupione przez Gminę Wyznaniową Żydowską w Warszawie.

W kolejnych latach synagoga była gospodarzem różnych wystaw artystycznych, takich jak „Malowane w jidysz” Jacka Jędrzejczaka oraz połączone ekspozycje Sebastiana Rakowskiego i Tomasza Brzostka, które miały miejsce później w 2007 roku. Oprócz tego, od 2004 roku synagoga uzyskała status miejsca inauguracyjnego dla Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera.

W 2007 roku koncert z okazji tego festiwalu zgromadził wiele ważnych osobistości, w tym byłego prezydenta Polski Aleksandra Kwaśniewskiego oraz jego żonę Jolantę Kwaśniewską. Uczestniczyli również m.in. prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz, przewodniczący Friends of the Shalom Foundation Sigmund A. Rolat, oraz inne znaczące osobistości, w tym Ewa Junczyk-Ziomecka, Szymon Szurmiej, Małgorzata Niezabitowska, Marek Borowski i Witold Dąbrowski.

Nabożeństwa

Nabożeństwa w tej synagodze odbywają się każdego dnia, a przewodniczy im rabin Michael Schudrich. W przypadku jego nieobecności, modlitwy prowadzą rabini pomocniczy lub inni członkowie społeczności żydowskiej. Ceremonie odprawiane są według tradycyjnego porządku aszkenazyjskiego.

Modlitwa piątkowa rozpoczyna się na kwadrans przed zachodem słońca, a w miesiącach letnich o godzinie 20:00. Następnie odbywają się Kabalat Szabat oraz Maariw. Szabatowa modlitwa zaczyna się o 9:30, a po jej zakończeniu odbywa się kidusz w sali konferencyjnej synagogi oraz obiad szabatowy w białym budynku. Mincha, czyli modlitwa popołudniowa w dniu szabatowym, rozpoczyna się na 25 minut przed zachodem słońca, po której ma miejsce celebracja Seudat Szliszit, modlitwa wieczorna i Hawdala.

W dni robocze, modlitwy od poniedziałku do piątku zaczynają się o 7:30, natomiast w niedziele o 9:00. Po porannych modlitwach prowadzone są wykłady z Talmudu. Czas odprawiania modlitw popołudniowych i wieczornych ustala się w oparciu o czas zachodu słońca.

Osoby związane z synagogą

W historii Synagogi im. Małżonków Nożyków w Warszawie wyróżnia się wiele istotnych postaci, które miały znaczący wpływ na jej działalność i życie religijne. Do najważniejszych z nich należą:

• Zalman Nożyk – był fundatorem synagogi, jego wizja i wsparcie były kluczowe dla jej powstania,
• Abraham Cwi Dawidowicz – pełnił funkcję dyrygenta chóru synagogalnego, prowadząc liturgiczne śpiewy z wielką pasją,
• Dawid Ajzensztadt – znany kantor i dyrygent chóru synagogalnego, jego talent muzyczny przyciągał wiernych,
• Michael Schudrich – aktualny naczelny rabin Polski, którego mądrość i doświadczenie wspierają wspólnotę,
• Pinchas Menachem Joskowicz – również pełnił rolę naczelnego rabina Polski, znanego ze swoich działań na rzecz judaizmu w Polsce.

---

Oceń: Synagoga im. Małżonków Nożyków w Warszawie

---