Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce, określane skrótem TSKŻ, jest kluczową świecką organizacją żydowską, która została utworzona w 1950 roku. Powstanie tej instytucji było efektem połączenia dwóch znaczących podmiotów: Centralnego Komitetu Żydów Polskich oraz Żydowskiego Towarzystwa Kultury.
W chwili obecnej, według danych z 2022 roku, TSKŻ zrzesza około 950 członków, co świadczy o jej istotnej roli w życiu społeczności żydowskiej w Polsce. Działalność organizacji koncentruje się na zachowaniu i promocji kultury żydowskiej, a także na wspieraniu integracji społecznej wśród Żydów.
Opis
Celem działalności organizacji jest zaspokajanie potrzeb kulturalnych społeczności żydowskiej oraz jej reprezentacja. Istotnym elementem jest rozwijanie twórczości literackiej, artystycznej i naukowej, a także promowanie języka jidysz i ochrona dziedzictwa żydowskiego na terenie Polski. Dodatkowo, Towarzystwo zapewnia pomoc materialną i duchową swoim członkom.
Organizacja ta ma swoje reprezentacje na Światowym i Europejskim Kongresie Żydów, a jej działalność finansowana jest zarówno z własnych środków, jak i z dotacji przeznaczonych na realizację zadań związanych z kulturą mniejszości narodowych i etnicznych. Towarzystwo funkcjonuje zgodnie z ustawą o stowarzyszeniach oraz swoim statusem. Co cztery lata odbywa się Walne Zgromadzenie, na którym wybierany jest zarząd, a wybory mają również miejsce w oddziałach terenowych.
W wyniku uchwały Rady Państwa z 14 lipca 1954 roku, w dziesiątą rocznicę Polski Ludowej, członkowie Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce zostali odznaczeni za swoje zasługi w pracy społecznej i zawodowej.
W 1962 roku w Warszawie powstał Klub Młodzieżowy „Babel”, działający przy oddziale TSKŻ. Klub ten szybko rozwijał się, osiągając w 1968 roku liczbę 262 członków. Niestety, stał się także przedmiotem marcowej propagandy, gdzie był bezpodstawnie przedstawiany jako symbol syjonistycznego spisku. W dokumentach partii utrzymywano fałszywe insynuacje, jakoby „Babel” stanowił „forum propagandowe szowinizmu i nacjonalizmu żydowskiego, dążąc do zaszczepienia wśród młodzieży postawy syjonistycznej”. Jednakże to właśnie w „Bablu” i na obozach organizowanych przez TSKŻ kształtowała się społeczność żydowska o świeckim charakterze.
TSKŻ angażuje się także w publikację miesięcznika „Słowo Żydowskie”, który jest jednym z elementów jego działań. Warto również wyróżnić kategorię: Członkowie Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce.
Oddziały terenowe
Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce dysponuje obecnie 15 oddziałami terenowymi, które zostały zlokalizowane w różnych miastach na terenie kraju. Oto lista nawiązująca do tej struktury:
- Warszawa, ul. Bema 87,
- Bielsko-Biała, ul. 3 Maja 7,
- Częstochowa, ul. Dąbrowskiego 4/9,
- Dzierżoniów, ul. Krasickiego 11,
- Gdańsk, ul. Harfowa 18,
- Gliwice, ul. Górnych Wałów 13,
- Katowice, ul. 3 Maja 16,
- Kraków, ul. Kupa 18,
- Legnica, ul. Nowy Świat 7a,
- Lublin, ul. Lubartowska 10,
- Łódź, ul. Pomorska 18,
- Szczecin, Niemcewicza 1/1,
- Wałbrzych, ul. Moniuszki 13/15,
- Wrocław, ul. Mennicza 1/3,
- Żary, ul. Cicha 3.
W Śródborowie pod Warszawą znajduje się również dom wypoczynkowy TSKŻ, który jest wykorzystywany zarówno do celów szkoleniowych, jak i wypoczynkowych.
Zarząd
Prezydium Zarządu Głównego
W skład prezydium zarządu głównego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce wchodzą:
- Prezes: Artur Hofman,
- Wiceprezes: Klaudia Klimek,
- Sekretarz: Ewa Prończuk,
- Skarbnik: Helena Grzebień,
- Członkowie Zarządu: Ignacy Einhorn, Klara Kołodziejska, Albert Stankowski, Marek Michnowski, Michał Świdowski.
Lista przewodniczących
Historia przewodniczących towarzystwa ukazuje wpływowych liderów, którzy pełnili tę rolę w różnych latach:
- 1950–1962: Grzegorz Smolar,
- 1962–1968: Leopold Trepper,
- 1968–1984: Edward Rajber,
- 1986–2003: Szymon Szurmiej,
- 2003–2006: Maria Giercuszkiewicz,
- od 2006: Artur Hofman.
Warto dodać, że do 2014 roku honorowym prezesem towarzystwa był Szymon Szurmiej, który przez długi czas pełnił tę funkcję oraz był dyrektorem Teatru Żydowskiego.
Przypisy
- O nas [online], TSKŻ [dostęp 27.08.2022 r.]
- W roku 2008 (stan na 09.05.2008 r.) Towarzystwu przyznano dotacje w łącznej kwocie 577 983 zł (Źródło: www.mswia.gov.pl)
- W roku 2007 (stan na 19.06.2007 r.) Towarzystwu przyznano dotacje w łącznej kwocie 816 420 zł
- Bogdan Hillebrandt, Marzec 1968. Geneza i przebieg wypadków, Warszawa 1983, s. 57.
- M.P. z 1954 r. nr 103, poz. 1328.
Pozostałe obiekty w kategorii "Stowarzyszenia":
Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Chińskiej | Stowarzyszenie Twórców Form Złotniczych | Polskie Stowarzyszenie Diabetyków | Polskie Towarzystwo Sprawiedliwych wśród Narodów Świata | Związek Kynologiczny w Polsce | Polski Związek Felinologiczny | Związek Filistrów Arkonii | Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Islandzkiej | Polska Federacja Scrabble | Związek Polskich Artystów Plastyków | Polski Czerwony Krzyż | Towarzystwo Przyjaciół Dzieci | Stowarzyszenie Twórców Grafiki Użytkowej | Polskie Towarzystwo Psychologiczne | Stowarzyszenie Absolwentów Uniwersytetów Brytyjskich | Polski Komitet Pomocy Społecznej | Stowarzyszenie „Archiwum Solidarności” | Stowarzyszenie Salon Literacki | Związek Producentów Audio-Video | Towarzystwo Przyjaciół WarszawyOceń: Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce