Metro Warszawskie

---

Historia

Geneza (przed 1983)

Historia warszawskiego metra rozpoczyna się w 1971 roku, gdy zainicjowano budowę Trasy Łazienkowskiej. Przy tej inwestycji powołano do życia Dyrekcję Budowy Trasy Mostowej – Łazienkowskiej. Ukończenie budowy wywołało reorganizację, a w celu realizacji planów dotyczących kolejnych projektów w stolicy, 1 września 1974 roku, utworzono Dyrekcję Budowy Tras Komunikacyjnych (DBTK).

W 1974 roku, jesienią, powstała także Dyrekcja Budowy Metra, mająca siedzibę przy ulicy Gdańskiej 27/31. Była to kluczowa jednostka odpowiedzialna za przygotowanie przyszłej eksploatacji metra oraz opracowanie niezbędnych założeń techniczno-ekonomicznych dla I linii metra. 1 lipca 1980 roku struktura ta została włączona do DBTK jako wyodrębniona jednostka organizacyjna.

Generalna Dyrekcja Budowy Metra (1983–1995)

Po zakończeniu budowy Trasy Toruńskiej, większość pracowników DBTK zdecydowało się dołączyć do nowo powstałej Generalnej Dyrekcji Budowy Metra (GDBM), która została zorganizowana 10 lutego 1983 roku przez prezydenta Warszawy. Już 15 lutego rozpoczęła ona swoją działalność jako inwestor oraz główny wykonawca budowy I linii warszawskiego metra, rozpoczętej 15 kwietnia. Główna siedziba GDBM mieściła się przy ulicy Marszałkowskiej 77/79.

W roku 1989 prezydent stolicy powierzył GDBM odpowiedzialność za wczesną eksploatację metra po jego uruchomieniu. W miarę zmian politycznych i gospodarczych w kraju, uległa modyfikacji zarówno organizacja, jak i zakres działalności GDBM. 25 lutego 1992 roku Zarząd Związku Dzielnic-Gmin Warszawy uchwałą nr 157/92 usankcjonował nową formę działalności przedsiębiorstwa, w efekcie którego stało się ono częścią tego związku, nie posiadając osobowości prawnej. 7 kwietnia 1995 roku miało miejsce otwarcie pierwszego odcinka warszawskiego metra.

Witold Popiel to autor rozpoznawalnego logotypu, którego krótkim symbolem jest litera „M”.

Metro Warszawskie (po 1995)

1 sierpnia 1995 roku utworzono zakład budżetowy m.st. Warszawy pod nazwą Metro Warszawskie, które stało się spadkobiercą GDBM. W dniu 30 grudnia 2002 roku zastępca prezydenta Warszawy, Sławomir Skrzypek, działając na mocy upoważnienia prezydenta, ogłosił zarządzenie, które przekształciło przedsiębiorstwo w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z dniem 1 stycznia 2003. W tym samym roku przewoźnik przeniósł swoją siedzibę na ul. Wilczy Dół 5.

Działalność

Misją tego przedsiębiorstwa jest realizacja przewozów w warszawskim metrze. Spółka ma do dyspozycji infrastrukturę metra, która obejmuje stacje oraz tunele, i odpowiada za jej utrzymanie. Ponadto, przedsiębiorstwo jest związane umową handlową z ZTM Warszawa, od którego otrzymuje wynagrodzenie za działalność eksploatacyjną, obliczane zgodnie z ustaloną stawką za wozokilometr.

Dodatkowym źródłem dochodów spółki jest prowadzenie działalności handlowej i inwestycyjnej. Przedsiębiorstwo uzyskuje także wynagrodzenie z tytułu zastępstwa inwestycyjnego oraz nadzoru nad pracami budowlanymi przy rozbudowie sieci metra. Te elementy są stałą częścią podpisywanych kontraktów.

Tabor

Pociągi pasażerskie

W obszarze metra warszawskiego, istotną rolę odgrywa różnorodność taboru, który jest niezbędny dla sprawnego funkcjonowania systemu transportowego w stolicy. Tabor składa się z nowoczesnych konstrukcji, które zachwycają swoją wydajnością i komfortem pasażerów.

Nazwa pojazdu	Producent	Okres produkcji	Ilość wagonów	Ilość pociągów	Źródło informacji
81-717.3/714.3 81-572/573 81-572.1/573.1	Mietrowagonmasz, Mytiszczi Wagonmasz, Petersburg	1989, 1994, 1997, 2007	90	15	_
81-572.2/573.2	Wagonmasz, Petersburg	2008–2009	42	7	_
Metropolis 98B	Alstom, Barcelona Alstom Konstal, Chorzów	2000–2002, 2004–2005	108	18	_
Inspiro	Siemens, Wiedeń Montaż: Newag, Nowy Sącz	2013–2014	210	35	_
Škoda Varsovia	Škoda Transportation, Pilzno	od 2021	222*	37*	_
Suma			672**	112**	_

Wartością dodaną w tym kontekście jest zamówienie pociągów Škoda Varsovia, które rozpoczęły realizację w 2021 roku, co podkreśla stały rozwój taboru w Warszawie.

Pojazdy pomocnicze

W obrębie metra funkcjonują również specjalistyczne pojazdy pomocnicze, które wspierają operacje transportowe. Te maszyny są kluczowe dla utrzymania wysokiej efektywności i niezawodności całego systemu.

Nazwa Pojazdu	Typ	Okres Produkcji	Ilość	Źródło Informacji
418D	lokomotywa manewrowa	1991	1	_
418Da	lokomotywa manewrowa	1999	1	_
797.8	lokomotywa manewrowa	2007	1	_
LM-400.00	lokomotywa manewrowa	2012	1	_
DS-10-03	wózek motorowy	1989, 1994	2	_
DS-Ż-03	wózek motorowy	1991, 1994	2	_
PWM-10	wózek motorowy	1990–1991, 1993, 2000	13	_
PWM-10W	wózek motorowy	1994	5	_
ZPA-10/M	platforma zagłębiona	2006, 2008	2	_
208Kg/M	wagon	1987	2	_

Finanse i wyniki przewozowe

Kapitał zakładowy przedsiębiorstwa w chwili jego założenia 1 stycznia 2003 roku wynosił 210 milionów złotych. Z kolei od 22 sierpnia 2012 roku, wartość ta wzrosła do 328 917 500,00 zł. Właścicielem całości udziałów w spółce jest Miasto Stołeczne Warszawa.

W 2004 roku zysk netto firmy wyniósł nieco ponad 4 miliony złotych. W kolejnych latach, do 2006 roku, wartość ta malała, jednak w 2007 roku wzrosła ponownie do poziomu porównywalnego z latami wcześniejszymi. W 2008 roku spółka odnotowała zysk wynoszący prawie 14 milionów złotych, a rok 2009 zakończył się zyskiem wynoszącym 5 milionów złotych. W 2010 roku zyskała trzykrotność wartości zysku z 2009 roku. W 2011 Metro Warszawskie zarobiło 5,4 miliona złotych, a w kolejnym roku wartość ta wzrosła do 9,4 miliona złotych. W 2013 spółka osiągnęła rekordowy zysk w wysokości 70,9 miliona złotych, a w 2014 jego wartość wyniosła nieco ponad 45 milionów złotych. Następnie w 2015 roku zysk wyniósł 5,3 miliona złotych, w 2016 roku 9,7 miliona złotych, a w 2017 roku osiągnął wartość 25,4 miliona złotych.

W 1995 roku warszawskie metro przewiozło 20 milionów pasażerów. Od momentu rozpoczęcia swojej działalności do 2011 roku liczba pasażerów rosła z każdym rokiem. W 2012 roku odnotowano niewielki spadek liczby przewozów w porównaniu do 2011, lecz w 2013 roku nastąpił znowu wzrost, wynoszący 5,8% w porównaniu do roku ubiegłego. W ostatnich latach liczba przewozów Metra Warszawskiego utrzymywała się na poziomie 170 milionów pasażerów rocznie, co przekładało się na około 680 tysięcy pasażerów dziennie w 2015 roku. Dodatkowo, w 2016 roku liczba ta wzrosła do 183,7 miliona pasażerów rocznie.

Jeśli chodzi o liczbę wozokilometrów, w 2002 roku wyniosła ona 11,2 miliona i przez następne osiem lat systematycznie rosła. W 2010 roku osiągnęła wtedy rekordową wartość 25,99 miliona. Po tym czasie średnia wartość wozokilometrów zaczęła maleć do 2013 roku, aby w kolejnych latach znów zaczęła wzrastać.

Zatrudnienie

Na koniec 2003 roku liczba zatrudnionych w Metro Warszawskim wynosiła 1128 osób. W kolejnych latach obserwowana była systematyczna tendencja wzrostowa, a w roku 2009 osiągnęła wartość 1634 pracowników. Następnie, w 2010 oraz 2011, zatrudnienie pozostawało na podobnym poziomie. W kolejnych latach liczba pracowników ponownie wzrastała, osiągając na koniec 2015 roku wartość 2265 osób, a w roku 2016 wzrosła do 2353 pracowników.

Dyrektorzy i prezesi

W historii Metra Warszawskiego można zauważyć znaczące postacie, które miały kluczowy wpływ na rozwój tego ważnego środka transportu publicznego. Poniżej znajdują się informacje dotyczące dyrektorów i prezesów oraz ich roli w tej instytucji.

Data początkowa	Data końcowa	Imię i nazwisko	Rola	Nazwa firmy	Źródło informacji
15 lutego 1983	29 marca 1991	Jerzy Brzostek	generalny dyrektor	Generalna Dyrekcja Budowy Metra	–
16 kwietnia 1991	31 lipca 1995	Bohdan Zuń			–
1 sierpnia 1995	31 grudnia 2002		dyrektor	Metro Warszawskie	–
1 stycznia 2003	3 stycznia 2003		prezes zarządu	Metro Warszawskie Spółka z o.o.	–
3 stycznia 2003	19 grudnia 2005	Krzysztof Celiński			–
25 stycznia 2006	obecnie	Jerzy Lejk			–

Pierwszym dyrektorem Generalnej Dyrekcji Budowy Metra był Jerzy Brzostek, który pełnił tę funkcję od 15 lutego 1983 do 29 marca 1991. Po nim, na stanowisku dyrektora generalnego, znalazł się Bohdan Zuń. W 1991 roku faktycznie przejął zarząd, a jego kadencja trwała do przekształcenia Generalnej Dyrekcji Budowy Metra w Metro Warszawskie.

Na początku 2003 roku Bohdan Zuń zgodnie z decyzją prezydenta Warszawy objął stanowisko prezesa zarządu. Jednak jego kadencja trwała krótko, ponieważ 3 stycznia tego samego roku został zwolniony z pełnionej roli. Następnie kierownictwo przedsiębiorstwa objął Krzysztof Celiński, który był na czoło spółki do połowy grudnia 2005 roku.

Obecnie, od 25 stycznia 2006 roku, na czoło Metra Warszawskiego stoi Jerzy Lejk, który kontynuuje prace i rozwój przedsiębiorstwa.

Inne informacje

W październiku 2018 roku na stacji Centrum miała miejsce poważna awaria schodów ruchomych, która skutkowała obrażeniami czterech osób. W wyniku przeprowadzonych śledztw przez Transportowy Dozór Techniczny ustalono, że jedną z przyczyn wypadku była nieodpowiednia zachowanie pasażerów podczas korzystania ze schodów, która była promowana przez kampanię „Trzymaj się prawej strony” organizowaną przez spółkę. Warto zwrócić uwagę na te incydenty, ponieważ pokazują one znaczenie przestrzegania zasad bezpieczeństwa w przestrzeni publicznej.

Nagrody i wyróżnienia

W roku 2004 wyróżniono geodetów metra, nagrodę przyznano przez Stowarzyszenie Geodetów Polskich, a także otrzymano tytuł Lidera Świata Energii w kategorii Odbiorca energii roku podczas drugiej edycji konkursu organizowanego przez miesięcznik Świat Energii.

W roku 2008 przyznano tytuł Solidnego Pracodawcy Mazowsza podczas konkursu Solidny Pracodawca Roku organizowanego przez Grupę Media Partner. W tej samej edycji Metro Awards przyznano również nagrody główne w kategoriach Najlepsza stacja dla stacji Plac Wilsona oraz Najlepszy maszynista dla Roberta Jaryczewskiego. Dodatkowo, tytuł Gazela Biznesu 2008 został wręczony na gali organizowanej przez wydawcę Pulsu Biznesu, a także nagroda w kategorii Najdynamiczniejsza firma województwa mazowieckiego w III edycji konkursu Gepardy Biznesu.

W roku 2009 międzynarodowy konkurs Metro Awards przyznał nagrody główne za Najlepszy program utrzymania oraz specjalną nagrodę za zaangażowanie na rzecz ochrony środowiska. Otrzymano także tytuł Perła Polskiej Gospodarki 2009 za efektywność działalności oraz pozycję lidera wśród najbardziej dynamicznych przedsiębiorstw w Polsce. Kolejny tytuł Gazela Biznesu 2009 wręczono podczas gali Pulsu Biznesu.

W roku 2010 wyróżniono metro w kategorii Przewoźnik za świadczenie usług na wysokim poziomie, zwiększające komfort, bezpieczeństwo oraz punktualność przewozów. Wyróżnienie przyznano także w ogólnopolskim konkursie Lider Transportu Szynowego 2010, a tytuł Perła Polskiej Gospodarki powtórzono za konsekwentną realizację polityki przedsiębiorstwa. Również tytuł Gazela Biznesu 2010 zdobyto na gali Pulsu Biznesu.

W roku 2011 metro zdobyło nagrodę główną w kategorii Najlepiej udoskonalane metro w międzynarodowym konkursie Metro Awards. Dodatkowo przyznano tytuł laureata w konkursie Najwyższa Jakość Quality International w kategorii QI Services – usługi najwyższej jakości. Odznaczenie Perła Polskiej Gospodarki 2011 powtórzono, a także wyróżniono za przystosowanie stacji dla osób niewidzących i niedowidzących na Wielkiej Gali Integracji 2011.

W roku 2012 Po raz kolejny przyznano nagrodę Perła Polskiej Gospodarki za umiejętność adaptacji w dynamicznie zmieniającym się rynku. W międzynarodowym konkursie Metro Awards wyróżniono projekt budowy centralnego odcinka II linii metra, a także za Najlepszą inicjatywę proekologiczną.

W roku 2013 metro kolejny raz zdobyło tytuł Perła Polskiej Gospodarki za konsekwentne działania, a także laureata oraz Złote Godło w konkursie Najwyższa Jakość Quality International w kategorii QI Services.

W roku 2014 przyznano Srebrne Godło w konkursie Najwyższa Jakość Quality International i certyfikat Tu jest OK, co potwierdzało, że stacje metra są dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.

W roku 2015 uhonorowano realizację centralnego odcinka II linii metra tytułem w konkursie Diamenty Polskiej Infrastruktury.

W roku 2016 wyraźne wyróżnienie w rankingu Diamenty Forbesa potwierdziło prymat metra w województwie mazowieckim w grupie firm o przychodach powyżej 250 mln zł.

---

Oceń: Metro Warszawskie

---