Kamienica Leona Feliksa Goldstanda to bez wątpienia jeden z ważniejszych obiektów architektonicznych w stolicy Polski. Zlokalizowana jest w Warszawie, na stykuulicy Kredytowej 9 oraz placu Dąbrowskiego 8, przyciąga uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów.
W chwili swojej budowy, była jedną z najwyższych kamienic w Warszawie, co czyni ją istotnym punktem na architektonicznej mapie miasta. Należy podkreślić, że po II wojnie światowej obiekt przeszedł znaczne zmiany, w wyniku których utracił swój pierwotny wystrój. Co więcej, został obniżony do pięciu kondygnacji, co miało znaczący wpływ na jego wygląd i charakter.
Obecnie kamienica jest wykorzystywana przez Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, co stanowi przykład adaptacji historycznej struktury do współczesnych potrzeb.
Historia
Kamienica przy placu Zielonym, znana jako budynek Leona Feliksa Goldstanda, została wzniesiona w latach 1912-1916. Zlokalizowana w perspektywie ówczesnej ulicy Erywańskiej, która po 1916 roku zmieniła nazwę na Kredytową, biorąc swój początek z planów i inwestycji Goldstanda, który był inicjatorem projektu. Architekci, Józef Napoleon Czerwiński oraz prawdopodobnie Juliusz czy Wacław Heppen, stworzyli ośmiopiętrową konstrukcję, która wyróżniała się jako jedna z najwyższych budowli w Warszawie.
Wyróżniająca się empiryczna fasada budynku była bogato zdobiona, w tym płaskorzeźbami oraz półkolumnami w stylach jońskim i korynckim. Zwieńczeniem od strony placu była masywna attyka, która dodawała monumentalności całej budowli.
Po zakończeniu I wojny światowej, w 1919 roku, w kamienicy rozpoczęło swoją działalność Ministerstwo Robót Publicznych. Na parterze, od ul. Kredytowej, mieściła się kawiarnia znana jako „Duża” lub „Wielka Ziemiańska”, która była filią „Małej Ziemiańskiej”, a od strony placu działał dancing „Kakadu” w stylu amerykańskim.
W trakcie II wojny światowej kamienica przeszła stosunkowo niewielkie uszkodzenia, natomiast w czasie powstania warszawskiego w jej murach funkcjonowała radiostacja oraz szpital.
Po wojnie, w latach 1946-1947, budynek przeszedł gruntowną przebudowę, podczas której usunięto kilka kondygnacji oraz zwieńczenie fasady od strony placu Dąbrowskiego. Zmienił się także układ okien, a usunięto wszystkie dotychczasowe dekoracje, co miało istotny wpływ na jego wygląd.
Od września 1946 roku przez kolejne 57 lat Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne stały się głównym użytkownikiem tego historycznego miejsca. Dziś kamienica nie prezentuje się już w tak efektowny sposób, pozostając w skromnej formie.
Przypisy
- a b c d e f Zalewski 2016, s. 255.
- a b c d e Topolska 2003, s. 228.
- a b WSiP (autor korporatywny), Oficjalna historia Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych [online], 2016 [dostęp 08.02.2017 r.]
- Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005.
- Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 2. Canaletta-Długosza. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996.
- Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
- Jerzy Kasprzycki: Warszawa sprzed lat (1900-1939). Warszawa: Wydawnictwo „Kraj”, 1989.
- Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie kalendarz ilustrowany 1959”, s. 34, 1958.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Kamienica Ludwika Panczakiewicza w Warszawie | Kamienica Mikulskiego w Warszawie (ul. Nowy Świat 53) | Kamienica Oppenheimów i Regirerów w Warszawie | Kamienica Pod Bazyliszkiem w Warszawie | Kamienica przy al. Jana Chrystiana Szucha 3 w Warszawie | Kamienica przy ul. Marszałkowskiej 58 w Warszawie | Kamienica przy ul. Piwnej 6 w Warszawie | Kamienica przy ul. Próżnej 7 w Warszawie | Kamienica przy ul. Solec 103 w Warszawie | Budynek mieszkalny przy ul. Grójeckiej 19/25 w Warszawie | Kamienica Kościelskich w Warszawie | Kamienica Kleinpoldowska (Klekotowska) w Warszawie | Kamienica Józefa Frageta w Warszawie | Kamienica Johna w Warszawie | Kamienica Jana Alfonsa Jasińskiego w Warszawie | Kamienica Jakuba Fontany w Warszawie | Kamienica Heleny Pal w Warszawie | Kamienica Gaszyńskiego w Warszawie | Kamienica firmy Drzewiecki i Jeziorański w Warszawie | Kamienica Domańskich w WarszawieOceń: Kamienica Leona Feliksa Goldstanda w Warszawie