Zygmunt Szypold to postać niezwykle ważna w historii polskiego kościoła. Urodził się 14 stycznia 1909 roku w Warszawie, a swoje życie zakończył 19 lutego 1964 roku we Wrocławiu.
Był on nie tylko biskupem starokatolickim, ale również arcybiskupem, który pełnił urząd Zwierzchnika Polskiego Kościoła Starokatolickiego przez znaczący okres, od 1948 do 1964 roku. Jego działalność miała kluczowe znaczenie dla rozwoju i umocnienia tej gałęzi chrześcijaństwa w Polsce.
Życiorys
Duchowny
Zygmunt Szypold, zanim związał swoje losy z ruchem starokatolickim, był członkiem zakonu franciszkanów. Po wystąpieniu z Kościoła katolickiego, objął opiekę nad nowo utworzoną parafią PNKK w Lipnie. W 1931 roku przyjął jurysdykcję od biskupa Józefa Zielonki, który przybył z Stanów Zjednoczonych Ameryki. W tym samym okresie, zgodnie z wcześniej ustalonymi warunkami unii z Kościołem Polskokatolickim w Ameryce oraz Starokatolickim Kościołem Mariawitów, stał się kapłanem mariawitą. W latach trzydziestych XX wieku angażował się w działalność na Kujawach i Pomorzu, promując Polski Kościół Narodowy.
W 1938 roku rozpoczął nowy etap swojej kariery, przenosząc się do Wilna, gdzie, będąc pod jurysdykcją biskupa Marii Filipa Feldmana, objął funkcję wikarego w parafii mariawickiej. Po zakończeniu II wojny światowej, znalazł się w roli misjonarza na Ziemiach Odzyskanych. Zainicjował parafię starokatolicką w Cieplicach Śląskich-Zdroju. Od 1945 roku aktywnie uczestniczył w kształtowaniu unii kościelnej, obejmującą Polski Narodowy Kościół Katolicki, Starokatolicki Kościół Mariawitów, Katolicki Kościół Mariawitów oraz Kościół Starokatolicki Rzeczypospolitej Polskiej. Pełnił istotną rolę sekretarza Rady Polskiego Starokatolickiego Kościoła.
Biskup starokatolicki
Sakra biskupia została udzielona Zygmuntowi Szypoldowi 13 kwietnia 1947 roku w Łodzi przez hierarchów mariawickich. Konsekracji dokonał biskup Maria Jakub Próchniewski, wspierany przez biskupów Marii Bartłomieja Przesieckiego oraz Marii Otto Czernohorskiego. W 1948 roku przejął zwierzchnictwo nad Polskim Kościołem Starokatolickim, po odejściu arcybiskupa Władysława Farona do Kościoła rzymskokatolickiego. W czasie gdy sprawował biskupstwo, dochodziło do rozkładu unii starokatolickiej w Polsce. Władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej prowadziły działania mające na celu połączenie Polskiego Kościoła Starokatolickiego z Kościołem Polskokatolickim, co spotykało się z dużymi trudnościami.
Od początku swojej kadencji biskup Szypold napotykał na silny opór nie tylko ze strony katolików i polskokatolików, ale również wśród swoich duchownych i wiernych. Zarzuty dotyczyły braku prawnego następstwa po arcybiskupie Faronie oraz gromadzenia jednoznacznie negatywnych opinii o jego moralności w archiwach IPN. Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie otrzymało informacje, że Zygmunt Szypold, w zamian za korzyści materialne, zwalniał niektóre osoby od służby wojskowej, wystawiając im fałszywe zaświadczenia o byciu klerykami, co zwalniało ich od obowiązkowego poboru. Dodatkowo, dane te sugerowały, że biskup mógł prowadzić życie intymne z klerykami, organizując wieczorne spotkania w swojej rezydencji.
W 1947 roku Zygmunt Szypold został proboszczem parafii starokatolickiej przy Kościele Odkupiciela we Wrocławiu, co stało się również siedzibą władz Kościoła. Biskup zainicjował organizację starokatolickiego zakonu żeńskiego oraz przeprowadził rekonsekrowanie biskupa Ignacego Wysoczańskiego. Mimo że ten nowy hierarcha miał zajmować się misją na Pomorzu i Mazurach, Szypold często działał na jego szkodę i starał się przejąć kontrolę nad Kościołem.
Pod jego przewodnictwem starokatolicy zyskiwali na znaczeniu, prowadząc aktywną działalność duszpasterską, społeczną oraz gospodarczą, przyciągając około tysiąca nowych wyznawców. W latach pięćdziesiątych, z uwagi na trudny stan techniczny Kościoła Odkupiciela i jego przyszłą rozbiórkę, biskup Szypold przeniósł parafię na ul. Emila Zegadłowicza, do Kleczkowa.
Ostatnie miesiące życia
Kościół rzymskokatolicki wykorzystał okoliczności, w jakich biskup Szypold odszedł z tego świata, ogłaszając, że ostatnie namaszczenie udzielił mu kapelan szpitalny, gdy biskup był nieprzytomny. W obiegu pojawiły się informacje o rekonsyliacji na łożu śmierci, które zostały jednak zdementowane przez siostrę zmarłego biskupa. Na końcu swojego życia, Zygmunt Szypold napisał list do Ignacego Jana Wysoczańskiego, w którym wyrażał swoją wolę, aby on był jego jedynym następcą i zastępcą jako naczelny biskup Kościoła Starokatolickiego. List ten traktowany był jako testament, odzwierciedlający jego intencje w sprawach kościelnych.
Po jego śmierci, arcybiskup Wysoczański uzyskał miano prawowitego następcy biskupa Szypolda. Jednakże, po jego odejściu, nie udało mu się przeprowadzić dalszej publicznej działalności Kościoła, co doprowadziło do delegalizacji Polskiego Kościoła Starokatolickiego z powodu braku uznanej władzy zwierzchniej. Wierni zostali zmuszeni do przejścia do innych Kościołów chrześcijańskich lub praktykowania swojej wiary w konspiracji. Zygmunt Szypold został pochowany na cmentarzu św. Wawrzyńca we Wrocławiu.
Przypisy
- Wiktor Wysoczański: Kościół Polskokatolicki w Polsce. Odbudowa Kościoła, jego sytuacja prawna, autokefalizacja i zmiana nazwy (cz. 2). polskokatolicki.pl, 07.2013 r. [dostęp 21.12.2023 r.]
- Ks. KrzysztofK.K. Bielawny, Ignacy Wysoczański - biskup Kościoła Starokatolickiego i Kościołów wschodnich, 2008 r.
- Kościół Starokatolicki w RzeczypospolitejK.S.R., List p. Barbary Wojtkowiak w sprawie opłat związanych z utrzymaniem grobu bpa Zygmunta Szypolda, 2001 r.
- MieczysławM. Studzianny, Korespondencja prywatna z bpem Zygmuntem Szypoldem nt. przyszłości Kościoła, 1964 r.
- List do bpa Wysoczańskiego, syg, 5789 OMO., Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, Dział Historii (MDH), 02.02.1964 r.
- I.I. Wałkowicz, List od kier. s. III. Wydz. V-go I. Wołkowicza do Naczelnika Wydz. III. Dep. V-go MBP w Warszawie (IPN Warszawa, sygn. IPN BU 01283/1600, klatka 115.), 14.03.1951 r.
- Wacław Szetelnicki: Parafia Św. Bonifacego we Wrocławiu w latach 1945-1970. Roma: Edizioni "Hosianum", 1970 r., s. 18.
- Bogdan PiotrB.P. Filipowicz, Prawda o Kościele Staro-katolickim w P.R.L. w XXX-lecie legalizacji, 1977 r.
- Z parafji Wileńskiej. „Głos Staro-Katolicki”. 39, 06.11.1938 r., s. 620-622.
- sub conditione
- T.T. Mames T.T., Misteria Mysticorum, s. 65.
- Próchniewski Roman (Maria Jakub), w: J. Majchrowski red., Kto był kim…, s. 201–202.
Pozostali ludzie w kategorii "Duchowieństwo i religia":
Wacław Hipsz | Teresa Potocka | Franciszek Garncarek | Władysław Semadeni | Konstanty Ireneusz Łubieński | Jan Charytański | Ludwik Ignacy Riaucour | Arseniusz (Smoleniec) | Janusz Narzyński | Alfred Tschirschnitz | Stefan Miecznikowski | Simcha Lieberman | Maria Wantowska | Czesław Białek | Lech Tranda | Andrzej Zuberbier | Urszula Nałęcz | Jerzy Szotmiller | Tadeusz Puder | Władysław KorniłowiczOceń: Zygmunt Szypold