Zofia Hajkowicz-Brodzikowska, znana również pod pseudonimem Basia, przyszła na świat 24 lutego 1913 roku w Warszawie, gdzie również zakończyła swoje życie 8 stycznia 1944 roku. Była to postać wyrazista, czołowa redaktorka oraz aktywna działaczka na polu związkowym i syndykalistycznym.
W obliczu wyzwań, jakie niosła ze sobą II wojna światowa, Zofia zaangażowała się w działalność polskiego ruchu oporu, gdzie jej działalność miała na celu wspieranie dążeń niepodległościowych oraz ochronę praw jednostki.
Życiorys
Zofia Hajkowicz-Brodzikowska, była córką profesora matematyki, który pracował w Technikum im. Wawelberga i Rotwanda. Swoje wykształcenie średnie zakończyła w Warszawie, gdzie rozwijała swoje zainteresowania polityczne. W dużym stopniu wpływ na jej poglądy miał Włodzimierz Bochenek, aktywny działacz Związku Młodzieży Polskiej. Po roku spędzonym na studiach w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej zdecydowała się na przeniesienie do Wyższej Szkoły Dziennikarstwa, którą ukończyła w 1938 roku.
Od 1931 roku była czynnie zaangażowana w Związek Polskiej Młodzieży Demokratycznej (ZPMD). Po rozpadzie lewego skrzydła organizacji dołączyła do nowopowstałego Stowarzyszenia Młodzieży Syndykalistycznej (SMS) i jednocześnie jako aktywistka działała w Anarchistycznej Federacji Polski. W latach 1938–1939 pełniła rolę przewodniczącej Wydziału Młodzieżowego Robotniczego Instytutu Oświaty i Kultury im. S. Żeromskiego, gdzie była także redaktorką publikacji, takich jak „Przez syndykalizm do Polski”.
Wraz z mężem, Witoldem Brodzikowskim, aktywnie uczestniczyła w działalności grupy propagandowej Związku Związków Zawodowych, a w październiku 1939 roku zorganizowała tymczasowe centrum mobilizacji rewolucyjnych syndykalistów w Warszawie. W listopadzie tego samego roku wstąpiła do Związku Polskich Syndykalistów. Z kolei od 1940 roku była członkinią Komitetu Centralnego Syndykalistycznej Organizacji „Wolność” wraz z Wiesławem Protschke oraz Jerzym Leszczyńskim.
W swojej pracy odpowiadała za wewnętrzną komunikację oraz nawiązywanie kontaktów z innymi organizacjami, w tym z Tymczasowym Komitetem Pomocy Żydom (Żegota). Jej zadania obejmowały drukowanie fałszywych dokumentów, transport broni oraz prowadzenie działalności drukarskiej w podziemiu. Niestety, 23 grudnia 1943 roku została aresztowana na ulicy Koszykowej w Warszawie. Prawdopodobnie zdradził ją major „Ketling”, który działał w Polskiej Armii Ludowej oraz został oskarżony po wojnie o współpracę z Gestapo.
Po aresztowaniu została poddana brutalnym torturom w Pawiaku, niesławnym nazistowskim więzieniu. Niestety, zmarła 8 stycznia 1944 roku, będąc ofiarą okrutnych metod, które stosowano w trakcie przesłuchań w siedzibie Gestapo przy al. Szucha.
Przypisy
- Przez syndykalizm dla Polski [online], lewicowo.pl [dostęp 09.07.2020 r.]
- Jeden z największych oddziałów broniących Starówki podczas Powstania walczył... bez biało-czerwonych opasek [online], Niezłomni.com, 16.01.2014 r. [dostęp 09.07.2020 r.]
- Syndykalistyczne Podziemie [online], Syndykalistyczne Podziemie [dostęp 09.07.2020 r.]
- a b Spacerek z historią: Pamięć o ofiarach na Szucha 25 [online], Spacerek z historią, 20.02.2016 r. [dostęp 09.07.2020 r.]
- a b ŁukaszŁ. Dąbrowski ŁukaszŁ., Rafał Górski and MichałR.G.M. Przyborowski Rafał Górski and MichałR.G.M., New book: Na Krawedzi Zycia: wspomnienia anarchisty 1943-44 (On the Edge of Life: Memories of An Anarchist 1943-44) by Pawel Lew Marek [online], Kate Sharpley Library [dostęp 09.07.2020 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Jerzy Mastalerczyk | Andrzej Melak | Adam Obarski | Tadeusz Daniszewski | Adam Hałaciński | Leon Bukowiński | Roman Wegnerowicz | Teresa Lebiedzińska-Torbus | Paweł Makuch | Tadeusz Mazurowski | Zbigniew Krzyżewski | Jan Ostaszewski (działacz emigracji) | Jerzy Bukowski (samorządowiec) | Stanisław Martynowski | Józef Kajetan Janowski | Adam Cymborski | Roman Bogucki | Witold Bieńkowski | Wojciech Sawicki (urzędnik) | Paweł NassalskiOceń: Zofia Hajkowicz-Brodzikowska