Władysław Smosarski

Nauka i edukacja

Władysław Antoni Jan Smosarski, urodzony 30 września 1876 roku w Warszawie, to postać, która na trwałe wpisała się w historię polskiej nauki jako wybitny matematyk oraz meteorolog.

Jego życie zakończyło się 21 maja 1960 roku w Poznaniu, gdzie pozostawił po sobie znaczący dorobek naukowy, mający wpływ na rozwój obu dziedzin w kraju.

Życiorys

Władysław Smosarski pochodził z rodziny mieszczańskiej, będąc synem Władysława oraz Walerii z rodu Maszatowskich. Po ukończeniu III Gimnazjum w Warszawie, gdzie zdobył maturę w 1896 roku, rozpoczął studia na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. W 1900 roku uzyskał stopień kandydata nauk matematycznych. Jego praca kandydacka zatytułowana „O twierdzeniu Dirichleta uogólnionym na sieci równoległościanów” z 1899 roku została wyróżniona złotym medalem.

Po zakończeniu studiów, Smosarski podjął pracę w różnych instytucjach, takich jak urzędy, banki oraz zakłady przemysłowe w Warszawie, w tym w Urzędzie do Sprawdzania Miar i Wag oraz w Zakładach Elektronicznych „Siemens-Schuckert”. Przez pewien czas mieszkał w Lublinie. Od 1909 roku zaczynał wykładać przedmioty związane z meteorologią, fizyką oraz matematyką na Wydziale Przyrodniczym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie. Alternatywnie, prowadził także wykłady w Seminarium dla Nauczycieli Ludowych w Ursynowie k. Warszawy. Współpracował z Warszawskim Biurem Meteorologicznym.

W 1912 roku objął wykłady z meteorologii w WSR w Warszawie. W latach 1912-1913 odbył studia dodatkowe w Hamburgu oraz Petersburgu z zakresu meteorologii. Od 1913 do 1918 roku współpracował z Kursami Przemysłowo-Rolniczymi w Warszawie. Na początku 1919 roku został zastępcą kierownika Centralnego Instytutu Meteorologicznego w Warszawie, jednocześnie prowadząc wykłady w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.

Później, w 1920 roku, przeniósł się do Poznania, gdzie na Wydziale Filozoficznym miejscowego Uniwersytetu objął stanowisko zastępcy profesora oraz odpowiedzialność za organizację Obserwatorium Meteorologicznego w Collegium Minus. W 1923 roku uzyskał nominację na profesora nadzwyczajnego, zakładając Katedrę Meteorologii i Klimatologii na Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego. W latach 1925-1926 wprowadził nowe punkty Obserwatorium Meteorologicznego na Sołaczu oraz w Golęcinie.

W 1937 roku osiągnął stopień profesora zwyczajnego, nie przestając współpracować z warszawskim Centralnym Instytutem Meteorologicznym, w którym kierował Wydziałem Sprawdzań Przyrządów. Jako aktywny uczestnik życia naukowego, został członkiem Warszawskiego Towarzystwa Naukowego (członek rzeczywisty 1915, członek zwyczajny 1929) oraz Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk od 1920 roku. Smosarski uczestniczył w pracach Międzynarodowej Unii Geodezyjnej i Geofizycznej, a jego obecność na IV (1930) i V (1933) kongresach podkreślał jego zaangażowanie w tej dziedzinie.

Wybuch II wojny światowej zastał go na kongresie Unii w Waszyngtonie. Większość okresu wojennego spędził w Paryżu, gdzie współpracował w Institut de Physique du Globe z profesorem Charlesem Maurainem. Angażował się także w ruch oporu, a po wyzwoleniu Paryża aktywnie uczestniczył w pracach polskiego Narodowego Komitetu Oporu. Po wojnie, w 1945 roku, powrócił do Poznania, aby wznowić działalność na uczelni.

W 1952 roku, wraz z całym wydziałem, przeniósł się do nowo powołanej Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu. W latach powojennych uzyskał tytuł doktora nauk (1950) i kierował katedrą do śmierci w 1960 roku. Jego zainteresowania obejmowały meteorologię, klimatologię, optykę atmosferyczną oraz historię nauki. Smosarski opublikował 66 prac naukowych oraz szereg artykułów popularnonaukowych.

Opracowywał swoje publikacje starannie, używał klarownej polszczyzny, co ułatwiało zrozumienie skomplikowanych zagadnień. Jego praca, „O pewnym zjawisku zmrokowym” (1917), jest znana z prób wyjaśnienia zjawisk zmrokowych w kontekście magnetyzmu ziemskiego. Wśród innych ważnych publikacji znajduje się podręcznik „Meteorologia” z 1924 roku oraz liczne badania naukowe dotyczące różnych zjawisk atmosferycznych. W 1947 roku został współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Meteorologicznego i Hydrologicznego, który nadał mu tytuł członka honorowego.

Smosarski był żonaty z Kazimierą Kaszubską i miał dwóch synów: Jerzego (1908-1940) oraz Mirosława (1909-1932). Zmarł 21 maja 1960 roku w Poznaniu i został pochowany na Cmentarzu Sołackim św. Jana Vianey przy ul. Lutyckiej (kwatera św. Anny-7-29).

Ordery i odznaczenia

Władysław Smosarski został odznaczony wieloma honorami, które podkreślają jego zasługi oraz wkład w życie społeczne. Poniżej przedstawiamy szczegółowy wykaz przyznanych mu odznaczeń:

  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 13 lipca 1955,
  • Medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 22 lipca 1955.

Przypisy

  1. Plan Poznania – Cmentarze [online], www.poznan.pl [dostęp 14.10.2021 r.]
  2. M.P. z 1955 r. nr 125, poz. 1624 – Uchwała Rady Państwa z dnia 22.07.1955 r. nr 0/1363 – na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
  3. M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1164 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie szkolnictwa wyższego”.
  4. Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906–1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, s. 81, 91.
  5. a b c d e f g h Gąsiorowski, Topolski 1981, s. 679.

Oceń: Władysław Smosarski

★★★★★
Średnia ocena:4.52 Liczba ocen:6