Bronisław Chlebowski

---

Życiorys

Bronisław Chlebowski przyszedł na świat jako syn Jana Chlebowskiego, lekarza, oraz Laury z Łaszewskich. Jego edukacja rozpoczęła się w 1863 roku, kiedy to zakończył naukę w warszawskim gimnazjum realnym. W jego młodości miały również miejsce istotne wydarzenia historyczne, bowiem brał on udział w powstaniu styczniowym. Po ukończeniu gimnazjum, przez rok uczęszczał do szkoły przygotowawczej w Warszawie. W latach 1864–1868 odbył studia z zakresu filologii polskiej oraz historii w Szkole Głównej Warszawskiej.

Po zakończeniu nauki, w latach 1868–1909 pracował jako nauczyciel języka polskiego, historii literatury oraz kultury polskiej w II Gimnazjum Żeńskim w Warszawie, które było prowadzone przez Jadwigę Sikorską. Od 1872 roku aktywnie współpracował z różnymi czasopismami, w tym z „Ateneum”, „Tygodnikiem Illustrowanym” oraz „Książką”. W 1882 roku został również wykładowcą w Uniwersytecie Latającym.

W latach 1909-1916 wykładał historię literatury polskiej na Wydziale Humanistycznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie. W 1916 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego w Katedrze Historii Literatury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Chlebowski angażował się także w działalność Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, będąc jednym z jego założycieli w 1907 roku. Przewodniczył Wydziałowi I w latach 1907–1916 oraz Komisji Badań nad Historią Literatury od 1910 do 1917 roku. Również od 1916 pełnił funkcję prezesa Towarzystwa, a od 1914 roku był członkiem honorowym tej instytucji. W 1914 roku został wybrany członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności.

W swojej pracy naukowej specjalizował się w historii literatury polskiego odrodzenia, baroku oraz romantyzmu. Zajmował się także historią polskiej kultury oraz dziejami Warszawy. Jego prace obejmowały analizę literatury XIX wieku w kontekście krajobrazu kulturowego, społeczno-ekonomicznego oraz politycznego, co zaowocowało dziełem „Literatura polska 1795-1905 jako główny wyraz życia narodu po utracie niepodległości”, wydanym pośmiertnie w 1923 roku. Badał m.in. twórczość Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Jana Kochanowskiego, Wacława Potockiego oraz Jana Chryzostoma Paska. Interesował się również polemikami poetyckimi pomiędzy Słowackim a Krasińskim oraz wpływami muzycznymi na poezję, w tym dziełami Chopina, Beethovena i Wagnera.

Chlebowski był autorem licznych haseł do Słownika geograficznego Królestwa Polskiego oraz pełnił rolę redaktora w latach 1885–1902. Był również encyklopedystą, a w latach 1900-1914 był członkiem komitetu redakcyjnego Encyklopedii Wychowawczej. Uzyskał współpracę z Encyklopedią powszechną Orgelbranda, „Poradnikiem dla Samouków” oraz „Biblioteką Dzieł Wyborowych”. Po śmierci spoczął na cmentarzu Powązkowskim, w kwaterze 27 wprost-3-18.

W swoim życiu miał dwie siostry: Anielę oraz Zofię, z którymi prowadził instytut wydawniczy Słownika geograficznego Królestwa Polskiego.

Niektóre prace

Bronisław Chlebowski, znany polski wydawca i krytyk literacki, ma w swoim dorobku wiele znaczących prac. Oto wybrane tytuły, które ilustrują jego wkład w polską kulturę oraz literaturę:

• Życie duchowe w Warszawie (1880),
• Jan Kochanowski w świetle własnych utworów (1884),
• Nieboska i Irydyon (1884),
• Udział niemieckiej oświaty Prus wschodnich w życiu umysłowem Polski (1888),
• Udział kobiet polskich w życiu duchowem społeczeństwa (1893),
• W sprawie Modrzewskiego (1904),
• Mikołaj Rej jako pisarz (1905),
• Warszawa za Władysława IV (1909),
• Warszawa za książąt mazowieckich (1911),
• Rozwój kultury polskiej w treściwym zarysie przedstawiony (1917),
• Poezja polska po roku 1863 (1918, w: Dzieje literatury pięknej w Polsce),
• Pisma (1912, 4 tomy).

---

Oceń: Bronisław Chlebowski

---