Tomasz Umiński to wyróżniający się polski zoolog, którego wkład w rozwój nauki oraz działalność opozycyjna w okresie PRL miały znaczący wpływ na społeczeństwo.
Urodził się 7 września 1931 roku w Warszawie, gdzie kształtowały się jego pasje oraz zainteresowania, które później doprowadziły go do kariery naukowej.
Jako uczestnik opozycji demokratycznej w Polsce, przyczynił się do walki o wolność i prawa obywatelskie.
Życiorys
Tomasz Umiński jest znanym biologiem, który ukończył studia na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, który był wówczas Wydziałem Biologii i Nauk o Ziemi. W okresie od 1955 roku do 2001 roku pełnił funkcję nauczyciela akademickiego na tej uczelni, a od 1993 roku był profesorem nadzwyczajnym. Po zakończeniu swojej pracy na Uniwersytecie Warszawskim, w latach 2001−2011, wykładał w Szkole Wyższej Przymierza Rodzin w Warszawie, gdzie z zaangażowaniem stworzył pracownię przyrodniczą oraz arboretum.
Jako autor licznych książek naukowych i podręczników szkolnych, Umiński przyczynił się do popularyzacji wiedzy o przyrodzie. Wśród jego publikacji znajdują się tytuły takie jak: *Zwierzęta i kontynenty*, *Zwierzęta i oceany*, *Ekologia, środowisko, przyroda* oraz *Życie naszej ziemi*. Ponadto, pełnił rolę konsultanta w redakcji naczelnej Nowej encyklopedii powszechnej PWN oraz sprawował funkcję konsultanta zoologicznego w polskiej wersji czasopisma „National Geographic”.
W 1957 roku Umiński brał udział w wyprawie Warszawskiego Klubu Speleologicznego do jaskini Ptica Dupka w Bułgarii, gdzie odkrył nowy gatunek ślimaka nazwany Lindbergia (Spinophallus) umińskii RIEDEL 1960. W kolejnych latach, od 1959 do 1960, był kierownikiem naukowym wyprawy jachtu Dar Opola na Morze Czerwone. W trakcie badań na Wyspach Archipelagu Dahlak odkrył nowy gatunek ślimaka Cerithidea dahlakensis, który po przekazaniu do Muzeum Historii Naturalnej w Londynie został opisany przez brytyjskiego malakologa H.E.J. Biggsa.
W latach 1976−1989 Umiński aktywnie uczestniczył w działaniach opozycji demokratycznej. Po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce, od 13 grudnia 1981 roku do 11 lipca 1982 roku, był internowany w Białołęce, Jaworzu i Darłówku. Jego wkład w walkę o wolność kraju został doceniony przez najwyższe władze.
W 2010 roku prezydent Lech Kaczyński przyznał mu Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, a w 2019 roku prezydent Andrzej Duda odznaczył go Krzyżem Wolności i Solidarności. Te honorowe wyróżnienia są dowodem na znaczenie jego pracy naukowej oraz społecznej dla Polski.
Publikacje (wybór)
Oto wybór publikacji Tomasza Umińskiego, które przyczyniają się do szerszego zrozumienia zoogeografii oraz ekologii:
- zwierzęta i kontynenty: zoogeografia popularna (Warszawa 1968),
- zwierzęta i oceany: popularna zoogeografia wód morskich (Warszawa 1976),
- ekologia, środowisko, przyroda: podręcznik dla szkół średnich (Warszawa 1995),
- życie naszej ziemi (Warszawa 1998),
- zwierzęta ziemi (tom XIII Wielkiej encyklopedii geografii świata, Poznań 1998).
Przypisy
- Krzyż Wolności I Solidarności: Lista Osób Odznaczonych: Tomasz Umiński. [dostęp 07.12.2022 r.]
- Tomasz Umiński - Autor. Księgarnia WSiP [online], sklep.wsip.pl [dostęp 15.11.2017 r.]
- Concha – Muszle w kolekcji Jacka Glanca | CONCHA – Jacek Glanc – muszle, muszla, mięczaki, ślimaki, Internetowy Klub Miłośnikow Muszli, Radzionków, konchologia, seashell ... [online], www.muszle.concha.pl [dostęp 15.11.2017 r.]
- Odznaczenia za zasługi dla Rzeczypospolitej. 07.04.2010 r. [dostęp 21.12.2012 r.]
- a b Tomasz Umiński, Życiorys, 26.01.2010 r., maszynopis niepublikowany, do użytku wewnętrznego Szkoły Wyższej Przymierza Rodzin.
- Jerzy Knabe, Dar Opola na Morzu Czerwonym, „Żagle” 2010 nr 2, zob. też: https://web.archive.org/web/20100813165538/http://www.zagle.com.pl/artykul/czytaj/dar-opola-na-morzy-czerwonym,8711/
- H.E.J. Biggs, Mollusca from the Dahlak Archipelago, Red Sea, „Journal of Conchology” 1965 nr 25, ss. 337-341.
- A. Riedel, Die Gattung Lindbergia Riedel (Gastropoda, Zonitidae) nebst Angaben über Vitrea illyrica, „Annales Zoologici”, Polska Akademia Nauk, Instytut Zoologiczny, Warszawa 1960 r., s. 339.
- Bolesław Kowalski, Wyprawa „Koral”, Wydawnictwo Morskie, Gdynia 1962 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Adam Sandauer | Wojciech Rafałowski | Artur Bartłomiej Chmielewski | Tadeusz Rutkowski (historyk) | Jolanta Żyndul | Joanna Nalewajko-Kulikov | Bronisław Chlebowski | Piotr Mankiewicz (matematyk) | Jakub Wygnański | Hanna Werblan-Jakubiec | Marcin Miłkowski | Bronisław Maciej Gryczyński | Władysław Smosarski | Maciej Bernhardt | Teresa Skinder-Suchcitz | Bronisław Radziszewski | Jakub Sito | Marek Greniewski | Jan Muszkowski | Tomasz ProtOceń: Tomasz Umiński